(۶۳۰۰) سوال: موانع اجابت دعا کدام‌اند؟
جواب:
موانع اجابت دعا در حقیقت قابل حصر نیستند؛ چون برخی موانع، پنهان‌اند؛ مانند آنچه در دل شکل می‌گیرد از قبیل بعید دانستن اجابت و مانند آن، اما از موانع محسوس، این است که دعا شامل ظلم باشد؛ مثلاً فردی بر علیه شخصی دعا کند در حالی‌که به او ظلمی نکرده است یا به‌قصد قطع رحم دعا کند، یا از کسانی باشد که حرام می‌خورند زیرا خوردن مال حرام از قوی‌ترین موانع اجابت است چنانچه رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لَا يَقْبَلُ إِلَّا طَيِّبًا، وَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ الْمُؤْمِنِينَ بِمَا أَمَرَ بِهِ الْمُرْسَلِينَ، فَقَالَ: {يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ} [المؤمنون: ۵۱]، وَقَالَ: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ} [البقرة: ۱۷۲]، ثُمَّ ذَكَرَ الرَّجُلَ يُطِيلُ السَّفَرَ أَشْعَثَ أَغْبَرَ يَمُدُّ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ: يَا رَبِّ يَا رَبِّ، وَمَطْعَمُهُ حَرَامٌ، وَمَشْرَبُهُ حَرَامٌ، وَمَلْبَسُهُ حَرَامٌ، وَغُذِيَ بِالْحَرَامِ، فَأَنَّى يُسْتَجَابُ لِذَلِكَ»[۱]: (ای مردم الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد، الله به مؤمنان همان دستوری را داده که به پيامبران داده است؛ چنانکه می‌فرمايد: «ای پيامبران، از نعمت های پاکی که نصيب‌تان کرده ايم، بخوريد و کارهای شايسته انجام دهيد؛ همانا من به کردارتان دانا هستم» و می‌‌فرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیِ شما کرده‌ایم بخورید» سپس درباره‌ی شخصی سخن گفت که سفری طولانی کرده و ژوليده موی و غبارآلود است؛ دستانش را به سوی آسمان بلند می‌کند و می‌گويد: پروردگارا، پروردگارا؛ درحالی که آب و غذا و لباسش (از مال) حرام بوده و با حرام تغذيه شده است؛ چگونه دعای چنين شخصی پذيرفته می‌شود؟) لذا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم بعید دانستند که دعای کسی که حرام می‌خورد و با آن تغذیه شده و پوشیده، مستجاب گردد؛ با آن‌که ظاهراً اسباب اجابت دعا را فراهم کرده است، پس خوردن حرام از قوی‌ترین موانع اجابت است، خواه این حرام از راه فریب، یا دروغ، یا ربا، یا ظلم یا هر راه دیگری به‌دست آمده باشد.
[۱] صحیح مسلم: كتاب الزكاة، باب قبول الصدقة من الكسب الطيب وتربيتها، شماره (١٠١٥).
