سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۶۵۰) شیخ بزرگوار! در مورد نماز ضحی چه می‌‌گویید؟

(۲۶۴۹) سوال: شیخ بزرگوار! در مورد نماز ضحی چه می‌‌گویید؟

جواب:

در مورد نماز ضحی می‌‌گوییم: آنچه از ادله برای ما آشکار گشت، نماز ضحی سنت همیشگی است و علما M درآن اختلاف نموده‌‌اند، اما نظرم بر این است که نماز ضحی سنت همیشگی است و انسان آن را هر روز انجام می‌‌دهد، زیرا اگر این‌گونه نبود از صدقاتی که هر روزی که خورشید در آن طلوع می‌‌کند و به ازای هر مفصل از مفاصل انسان لازم است کفایت نمی‌‌کرد، چون هر روزی که خورشید در آن طلوع می‌‌کند، بر هر عضو از اعضای انسان صدقه لازم است و گفته شده که مفاصل انسان سیصد و شصت مفصل است و هر مفصلی به ازای هر روز نیاز به صدقه دارد، همان‌‌طور که از پیامبر ﷺ ثابت شده است. [۱] اما صدقه‌‌ی مال نیست، بلکه صدقه‌‌ی مالی و… است، لذا در هر سبحان الله گفتن، (لا اله الا الله) گفتن، الحمدلله گفتن، الله اکبر گفتن، امر به معروف، نهی از منکر، کمک کردن به دیگران، پاک کردن اذیت از راه، هر قولی که با آن به الله تقرب جسته می‌‌شود، هر فعلی که با آن به الله تقرب جسته می‌‌شود، گشاده رو بودن و اخلاق نیک صدقه است و هر فعل خیری صدقه محسوب می‌‌شود، تا جاییکه پیامبر ﷺ می‌‌فرماید: (و در هم‌‌خوابی یکی از شما با همسرش صدقه است، گفتند: ‌ای رسول الله ﷺ، اگر یکی از ما شهوتش را به کار گیرد در آن پاداش است؟ فرمود: اگر آن را در حرام به کار می‌‌گرفت، در آن گناه بود؟ همان‌‌طور هم اگر آن را در حلال به کار گیرد، پاداش دارد)[۲]سپس پیامبر ﷺ در حدیثی دیگری خبر دادند که به جای همه‌‌ی این‌‌ها دو رکعت سنت ضحی کفایت می‌‌کند، اگر از فواید نماز ضحی جز این حدیث نبود، کافی بود، لذا نظرم این است که انسان بر آن مداومت نماید.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] مسلم: کتاب الزکاة، باب بیان أن اسم الصدقة یقع علی کل نوع من المعروف، شماره­ی (۱۰۰۶).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: متى ينتهي وقت صلاة الضحى؟ وما عدد ركعاتها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: وقت صلاة الضحى يكون من ارتفاع الشمس قيدَ رُمح، أي من حين ثلث ساعة بعد طلوعها تقريبا، وانتهاء وقتها قبيل الزوال، أي قبل الزوال بعشر دقائق تقريبا، كل ما بين هذين الوقتين وقت لصلاة الضحى والأفضل أن تكون في آخر الوقت، وإن صَلَّاها في أول الوقت فلا حرج، بمعنى: أنه يدرك الفضيلة.

أما عدد ركعاتها فأقلها ركعتان وأكثرها ما شاء الإنسان، ليس هناك حد، فليصل ما شاء، وينبغي أن يحافظ عليها لا سيما من لا يتهجد في الليل، لقول أبي هريرة رضي الله عنه: «أوصاني خليلي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- بثلاثة: صيام ثلاثة أيام من كل شهر، وركعتي الضحى، وأن أُوتر قبل أن أنام» وإنما أوصاه بذلك لأنه  صلى الله عليه وسلم كان في أول الليل يراجع محفوظاته من الأحاديث، فينام متأخرًا ولا يقوم في آخر الليل، فلهذا أوصاه النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أن يوتر قبل أن ينام.

والمحافظة على صلاة الضحى حتى ممن يتهجد في الليل فيها فائدة عظيمة، وذلك أنه يُصْبِحُ على كل سُلَامى من الناس صدقة كل يوم تطلع فيه الشمس، فعلى كل عضو من أعضاء الإنسان صدقة، قال النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم -: «ويجزئ عن ذلك ركعتان يركعهما من الضحى»، وهذه فائدة عظيمة أن تؤدي عن كل عضو من أعضائك، ويكفي عنها ركعتان يركعهما من الضحى.

يقول السائل: متى ينتهي وقت صلاة الضحى؟ وما عدد ركعاتها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: وقت صلاة الضحى يكون من ارتفاع الشمس قيدَ رُمح، أي من حين ثلث ساعة بعد طلوعها تقريبا، وانتهاء وقتها قبيل الزوال، أي قبل الزوال بعشر دقائق تقريبا، كل ما بين هذين الوقتين وقت لصلاة الضحى والأفضل أن تكون في آخر الوقت، وإن صَلَّاها في أول الوقت فلا حرج، بمعنى: أنه يدرك الفضيلة.

أما عدد ركعاتها فأقلها ركعتان وأكثرها ما شاء الإنسان، ليس هناك حد، فليصل ما شاء، وينبغي أن يحافظ عليها لا سيما من لا يتهجد في الليل، لقول أبي هريرة رضي الله عنه: «أوصاني خليلي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- بثلاثة: صيام ثلاثة أيام من كل شهر، وركعتي الضحى، وأن أُوتر قبل أن أنام» وإنما أوصاه بذلك لأنه  صلى الله عليه وسلم كان في أول الليل يراجع محفوظاته من الأحاديث، فينام متأخرًا ولا يقوم في آخر الليل، فلهذا أوصاه النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أن يوتر قبل أن ينام.

والمحافظة على صلاة الضحى حتى ممن يتهجد في الليل فيها فائدة عظيمة، وذلك أنه يُصْبِحُ على كل سُلَامى من الناس صدقة كل يوم تطلع فيه الشمس، فعلى كل عضو من أعضاء الإنسان صدقة، قال النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم -: «ويجزئ عن ذلك ركعتان يركعهما من الضحى»، وهذه فائدة عظيمة أن تؤدي عن كل عضو من أعضائك، ويكفي عنها ركعتان يركعهما من الضحى.

مطالب مرتبط:

(۲۶۴۴) آیا نماز ضحی با قضای نماز شب و وتر جمع بسته می‌‌شود؟

ماز ضحی در وقت آن خوانده می‌‌شود، ولی نماز شب و وتر قبل از آن قضا می‌‌شود...

ادامه مطلب …

(۲۶۴۲) وقت نماز ضحی کی شروع می‌‌شود؟

وقت آن از بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه شروع شده و تا کمی قبل از زوال ادامه دارد. یعنی: تقریبا بعد از طلوع خورشید به اندازه‌‌ی ربع ساعت تا اینکه حدود ده دقیقه تا زوال باقی مانده باشد...

ادامه مطلب …

(۲۶۴۱) نماز اوابین چیست؟

نماز اوابین همان نماز ضحی است ...

ادامه مطلب …

(۲۶۵۱) نماز اشراق چیست؟

دو رکعت ضحی همان دو رکعت اشراق است، اما اگر دو رکعت را در اول وقت یعنی بعد از بالا رفتنم خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه مقدم نمودی، نماز اشراق و ضحی است و اگر آن را به آخر وقت انداختی، نماز ضحی است و اشراق نیست....

ادامه مطلب …

(۲۶۴۷) حکم نماز ضحی چیست و چند رکعت است؟

قول راجح نزد من این است که نماز ضحی مطلقا سنت است..

ادامه مطلب …

(۲۶۵۵) نماز اشراق چیست؟

نماز اشراق، نمازی است که انسان آن را هنگام طلوع خورشید می‌‌خواند، یعنی: هنگامی که بالا آمد و آشکار شد. و نمازی است که به نماز ضحی مشهور است و وقت آن از بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه است که مساوی با ده یا پانزده دقیقه بعد از طلوع خورشید است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه