(۱۵۷۹) سوال: الحمد لله دو سال قبل، حج فرض را انجام دادم؛ اما شب سوم که در سرزمین مِنا بودیم، دچار احتلام شدم لذا در صبح روز سوم جنب بودم. قبل از طلوع خورشید، تيمم نموده و نمازها را تا عصر ادا کردم سپس رمی جمرات را انجام داده و وقتی به مكه مكرمه بازگشتم، غسل نموده و نمازهای مغرب و عشا را ادا کردم. طواف افاضه را انجام دادم و از مکه خارج شدم و هنوز قربانی را انجام نداده‌ام. آیا حج من صحیح است؟ آیا قربانی در حج، واجب می‌باشد؟
جواب:
وی درباره‌ی جزئیات حج خود و کیفیت ادای آن از ابتدا تا انتهایش چیزی نگفت اما بنا بر آن‌چه بیان نمود، حج وی باطل نیست لذا به خاطر آن‌چه بیان نمود حجش باطل نمی‌شود؛ اما هرگاه در منا یا هر دیگر مشاعر و اماکن ادای مناسک، دچار احتلام شد، واجب است که غسل کند؛ اگر انجام غسل، امکان‌پذیر نبود یا می‌ترسید که وقت از دست برود، تيمم می‌کند؛ اما اگر برای نماز صبح تيمم کرد چون ترس از خارج شدن وقت نماز را داشت، باید در طول روز در پی آب باشد تا غسل نموده و با غسل، نماز بخواند.
تیمم فقط در صورتی کفایت می‌کند که استفاده از آب امکان‌پذیر نباشد زیرا طهارت گرفتن با آب، واجب است. اگر طهارت با آب به خاطر وجود نداشتن آب یا ترس از آسیب دیدن بر اثر استفاده از آب امکان‌پذیر نشد، تیمم کردن جایز است.
سؤال: شيخ بزرگوار! افرادی که در صحراها و بیابان‌ها اقامت دارند، گاهی چند بار جنب می‌شوند و پیوسته تیمم می‌کنند؛ آیا وقتی که وارد شهر شوند، باید غسل انجام دهند؟
جواب: بله، بادیه‌نشینان هرگاه به شهر رسیدند و چند جنابت بر آنان بود که به خاطر آن تیمم کرده بودند، باید غسل کنند؛ هرگاه وارد شهر شده و به آب دسترسی پیدا کردند باید برای جنابت‌های گذشته غسل کنند زیرا جنابت با تيمم کاملا و برای همیشه برطرف نمی‌شود بلکه فقط رفع شدن آن تا زمانی است که آب یافت شود.
در مورد وضو نیز همین طور است؛ اگر شخصی به جای وضو، تیمم کرد سپس آب یافت نیز واجب است که وضو بگیرد زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «الصعيدُ الطَيِّبُ طَهُورُ المسلمِ (أو قال: وَضُوءُ المسلمِ) وإن لم يجد الماءَ عَشرَ سِنِينَ، فإذا وَجَدَ الماءَ فَليَتَّقِ اللهَ وَليُمِسَّهُ بَشَرَتَهُ، فإن ذلك خَيرٌ»[۱] : (خاک پاک، پاک کننده‌ی مسلمان است (یا فرمود: وضوی مسلمان است) حتی اگر به مدت ده سال هم آب نیابد؛ اما هر گاه آب یافت، تقوای الله À را پیشه سازد و آب را به پوست بدنش برساند؛ این کار برایش بهتر است). بنابراین باید این کار، انجام شود.
به سؤال این برادر بازگشته و می‌گوییم: نمی‌دانیم که هَدی و قربانی بر وی واجب بوده است یا خیر؟ زیرا اگر حج شخص، حج تمتع یا حج قِران باشد و توانایی قربانی را در آن زمان داشته باشد، قربانی بر او واجب خواهد بود اما اگر حجش حج اِفراد باشد، قربانی بر او واجب نیست.
[۱] تخریج آن گذشت.
