(۴۹۷۲) سوال: از شما تقاضا داریم که خلاصهای در مورد اهمیت ازدواج و مسائلی که مربوط به مهریه است، سخن بگویید.
جواب:
ازدواج برهر فردی که توانایی دارد و ترس افتادن در فتنه را دارد ، واجب است، زیرا واجب است از مسایلی که سبب افتادن در فتنه میشود اجتناب کرد، و آنچه که واجب بوسیله آن تمام می شود، واجب است، به همین خاطر فقها به صراحت بیان کردند: ازدواج بر فردی که ترس از وقوع در زنا دارد، واجب است، و اما فردی ترس از افتادن در زنا ندارد با این وجود که توانایی ازدواج و غزیزه جنسی دارد، در حق وی سنت موکده است، و اگر هم گفته شود واجب است ، وجهی از صحت دارد، زیرا رسول اللهﷺ دستور به ازدواج داده است آنجا که میفرماید: «يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ، مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ البَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ، فإنَّه أَغَضُّ لِلْبَصَرِ، وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ»[۱]. « ای جوانان، از شما کسانی که توانایی دارد، پس ازدواج کند، زیرا ازدواج نگه دارندهی چشم-از نگاه حرام- و شرمگاه است».
و شایسته است زنان با اخلاق و دین دار را انتخاب کند، زیرا رسول الله ﷺ فرمودند: «تُنْكَحُ الْمَرْأَةُ لِأَرْبَعٍ : لِمَالِهَا ، وَلِحَسَبِهَا ، وَلِجَمَالِهَا ، وَلِدِينِهَا ، فَاظْفَرْ بِذَاتِ الدِّينِ تَرِبَتْ يَدَاكَ»[۲]. « با زن به خاطر چهار چیزش ازدواج میشود: مالش، جاه ومنسبش، زیبایی اش، و دینداری اش، پس دیندار را انتخاب کن، دستانت پر از خاک شود[۳] ».
و این جمله «تربت یداك» به معنای تشویق در انتخاب فرد دیندار است، زیرا دین داری سبب اصلاح و زیاد شدن ایمانش می شود، و همچنین شایسته است که فرد در رابطه با احکام و حقوق همسرداری بیشتر بداند، که کلیت آن در سخن الله ù خلاصه شده است، آنجا که میگوید: {لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ} ] البقره : ۲۲۸[ ترجمه: (و برای همسران (حقوق و واجباتی) است (که باید شوهران اداء بکنند) همان گونه که بر آنان (حقوق و واجباتی) است که (باید همسران اداء بکنند) به گونه‌ی شایسته‌ای (که برابر عرف مردمان و موافق با شریعت اسلام باشد).
پس بر شوهر واجب است که با همسرش به گونه ای رفتار کند که بر وی واجب است، با رعایت حقوقش و برقراری محبت و مودت بین همدیگر، چنانچه رسول الله ﷺ در نحوهی معاشرت می فرمایند: «لاَ يَفْرَك مُؤْمِنٌ مُؤْمِنَة». یعنی: مرد مومن، زن مومن را ناراحت وخشمگین نمیکند، « إِنْ كَرِه مِنْهَا خُلُقًا رَضِيَ مِنْهَا آخَر»[۴]. «اگر از بعضی از اخلاقش خوشش نمی آید، از دیگر رفتارش خوشش می آید».
ودر مورد زنان سفارش می کردند، فرمودند: «اسْتَوْصُوا بالنِّساءِ؛ فإنَّ المَرْأَةَ خُلِقَتْ مِن ضِلَعٍ، وإنَّ أعْوَجَ شَيءٍ في الضِّلَعِ أعْلاهُ، فإنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ، وإنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أعْوَجَ»[۵]. «با زنان به نیکی رفتار کنید، چرا که آنان از دندهی چپ خلق شدهاند، همانا کج ترین قسمت دنده بالاترین آن است، اگر خواستی آن را راست کنید، شکسته خواهد شد، و اگر آن را رها کنید به استمرار کج تر خواهد شد».
و به زندگی و راه و روش رسول اللهﷺ در رفتار با خوانواده اش بنگرید، به گونه ای که بهترین افراد در برخورد با همسرانش بوده، آنجا که میگوید: «خَيرُكم خَيرُكم لأهلِه، وأنا خَيرُكم لأهلي»[۶]. « بهترین شما، بهترینتان در حق همسرانتان است و من نیز بهترین در حق همسرانم هستم.»
این را بدانید که با بد رفتاری و سلطه گری در فضای خانواده با این اعتقاد که شوهر فرماندهی خانه، و زن به عنوان یک سربازی بیش نیست، هیچ وقت خوش بختی بوجود نمیآید و این اشتباه است، بلکه باید همسرش را به عنوان نزدیکش و مادر فرزندانش ومسوول خانهاش بپندارد، به او احترام بگذارد، همانگونه که توقع دارد به خودش احترام گذاشته شود، و زن هم باید این را بداند که شوهرش بر وی حقوقی دارد و تا آنجا که میتواند به گونه ای رفتار کند که سبب ایجاد مهر ومحبت درخانواده شود.
[۱] – به تخریج آن اشاره شد.
[۲] – امام بخاری آن را تخریج کرده است: کتاب نکاح، باب اکتفا کردن به دینداری ، حدیث شماره (۵۰۹۰). و امام مسلم : باب شیرخوارگی، باب سنت بودن ازدواج با زن دین دار، شماره حدیث (۱۴۶۶).
[۳] – مقصود رسول اللهﷺ از به کاربردن این جمله این است که اگر فردی که با زن غیر دین دار ازدواج کند، گویا دو کف دستانش را پر خاک کرده است.
[۴] – امام مسلم آن را تخریج کرده است: باب شیرخوارگی، باب وتوصیه به زنان، شماره حدیث (۱۴۶۹).
[۵] – امام بخاری آن را تخریج کرده است: باب احادیث پیامبران، باب خلقت آدم علیه السلام وفرزندانش، حدیث شماره(۳۳۳۱). وامام مسلم: باب نکاح، باب توصیه به زنان، حدیث شماره(۱۴۶۸)
[۶] – امام ترمذی آن را تخریج کرده: باب مناقب، باب فضیلت همسران رسول اللهﷺحدیث شماره(۳۸۹۵) و گفت: حدیث حسن صحیح است. و ابن ماجه در کتاب نکاح باب خوش رفتاری با زنان آن را تخریج کرده است. حدیث شماره (۱۹۷۷).
