سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۳۹۵) حکم ترک رمی جمرات در ایام تشریق با شک در وکالت پس از گذشت سال‌ها

(۴۳۹۵) سوال: در گذشته با برادرم حج به جا آوردم و همراه برادرم همسرش نیز بود و همراه ما همسر دخترم و مادرش نیز بودند و در هنگام نیت کردن، نسک معینی را به دلیل آگاه نبودنم انجام ندادم و فقط حج را نیت کردم و همچنین طواف قدوم را ادا کردیم و در روز ترویه نماز پنج‌گانه را در منی خواندیم سپس در عرفه ماندیم و به مزدلفه رفتیم تا سنگ برداریم و در روز عید همراه برادرم برای رمی جمره‌ی عقبه رفتیم و جمره را یک مرتبه با هفت سنگ رمی کردم اما به دلیل شلوغی به جمرات نرسید و چه بسا به یکی از حجاج برخورد کرده باشد یا نزدیک خودم افتاده باشد و بعد از آن در دو روز بعد نیز رمی نکردم و نمی‌دانم که در آن وقت برادرم را وکیل گرفتم که از جانب خودم رمی کند یا نه؟ و الان از او پرسیدم، گفت: نمی‌دانم چون تقریبا ۱۵ سال گذشته است ولی می‌گوید: اگر من را وکیل گرفتی رمی کردم ولی یقین ندارم و با وجود این که ما مناسک حج را کامل کردیم و طواف افاضه و سعی حج و طواف وداع را به جا آوردیم به غیر از رمی، حکمش چیست؟ جزاکم الله خیرا.

جواب:

آن چیزی که فقها مقرر داشته‌اند واجب می‌باشد یعنی بدل رمی را گوسفند یا بز نر یا ماده را در مکه ذبح کند و بین فقرا توزیع کند زیرا واجبی را از واجبات حج ترک کردی و ضابط ترک واجبات حج در نزد فقها این است که باید فدیه را در مکه ذبح کند و بین فقرا توزیع کند.

اما در مورد سوال از مزدلفه: که می‌گوید برای برداشتن سنگ به مزدلفه رفتیم و این گمان بعضی از مردم است که باید سنگ رمی را باید از مزدلفه بردارند در صورتی که این صحیح نیست و از هر جایی که برداشته شود صحیح است و رسول اللهﷺ آن را هنگامی که برای رمی جمره‌ی عقبه ایستاده بود برداشت همانطور که در منسک ابن حزمË آمده است.[۱]


[۱] المحلی (۱۸۸/۷).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: سبق أن أديت فَرِيضَةَ الْحَج مع أخي، ومعه زوجته، وبرفقتنا زوج ابنتي ومعه أيضا والدته، ولم أختر نُسُكًا معينًا عندما نويت الْحَجَّ لجهلي بذلك، وإنما نويت حجا فقط، كذلك أدينا طَوَافَ الْقُدُومِ، وصلينا خمسة فروض في مِنّى يوم التَّرْوَيِةِ، ثم وقفنا بِعَرَفَةَ، ثم مَرَرَنا بِمُزْدَلِفَةَ لأَخَذَ الحصيات، وفي صبيحة يوم النحر ذهبت مع أخي لرمي جمرة العقبة، فرميت الْجَمْرَةَ بسبع حصيات مرة واحدة، ولاحظت عدم وصول هذه الْجَمَرَاتِ إلى المرمى من شدة الزحام، ربما تكون أصابت أحد الْحُجَّاجِ، أو طاحت قريبًا مِنِّي، وبعد ذلك لم أرم في اليومين التاليين، ولم أعلم في ذلك الوقت هَل وَكَلْتُ أخي بالرمي عَنِّي أم لا؟ وسألت حاليًا فأجاب: أنه لا يعلم، وذلك لطول الوقت ما يقارب من خمسة عشر سنة، ولكن يقول: إذا أنا وكلته فقد رمى عَنِّي، ولكنه ليس لديه يقين، علما أننا أكملنا مناسك الْحَجّ من طَوَافِ إفاضة، وسعي الْحَجِّ، وطواف الوداع، عدا نقص الرمي، فما الحكم، وجزاكم الله خيرًا؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: أقول: إن الواجب على ما قرره الفقهاء – رحمهم الله – أن تَذْبَحَ بدلًا عن الرمي شاةً، أو خروفًا، أو تَيْسًا، أو عَنْزًا في مَكَّةَ، وتوزعها على الفقراء، لأنها تركت واجبا من واجبات الْحَجِّ. والضابط في ترك الواجبات عند الفقهاء أن من تركه فعليه فِدْيَةٌ، تذبح في مكة، وتوزع على الفقراء.

وبقى تنبيه على السؤال تقول في مُزْدَلِفَةَ أقمنا فيها لأخذ الحصى حصى الْجِمَارِ. يظن بعض الناس أنه لا بد أن تكون حصى الْجِمَارِ من مزدلفة، وهذا ليس بصحيح، حصى الْجِمَارِ تؤخذ من أي مكان، والنبي -عليه الصلاة والسلام- أخذها حين كان واقفا يرمي جَمرَةَ الْعَقَبَةِ، كما جاء ذلك في منسك ابن حزم رحمه الله.

مطالب مرتبط:

(۴۳۹۴) حکم ماندن در مکه به جای منی در ایام تشریق

اگر آن‌گونه که وصف کرد امکان رسیدن به منی برایشان وجود نداشته است چیزی بر ایشان لازم نیست و اگر سهل‌انگار بوده‌اند و دنبال نرفتند و تحقیق نکردند، خطای بسیار بزرگی مرتکب شده‌اند....

ادامه مطلب …

(۴۴۰۵) حکم نقص در مناسک حج و تأثیر حج دوم بر جبران نقص حج اول

حج اولی تمام نشده است چون حج بدون طواف افاضه تمام نمی‌شود و برای همین شایسته‌ی این مفتی است که او را امر به انجام طواف افاضه کند تا این که حج اولش کامل شود سپس حج دیگر به جا آورد و این حج آخری تطوع (مستحب) است....

ادامه مطلب …

(۴۴۱۲) حکم بیرون آمدن از احرام پیش از عمره به دلیل عذر و تأخیر در ادای مناسک

بر تو واجب است که در آینده هنگامی که احرام برای عمره یا حج می‌بندی تا پایان آنها و تحلل در احرام بمانی مگر این که مانع شرعی برایت پیش بیاید که تحلل صورت پذیرد که در این صورت برای تحللت قربانی می‌کنی....

ادامه مطلب …

(۴۴۱۳) حکم زن مُحرمی که به دلیل عادت ماهیانه نتوانسته عمره را ادا کند

شما همچنان در احرام می‌باشید و بر شما واجب است که از تمام محظورات احرام دوری کنید و فوری به مکه روید و عمره را به جا آورید و بر انسان واجب است که در سوال کردن از اهل علم تأخیر نکند...

ادامه مطلب …

(۴۴۲۸) حکم ترک تقصیر در عمره از روی جهل یا فراموشی

اگر انسان آن را از روی فراموشی ترک کند هر زمانی که به یاد آورد، انجام می‌دهد مگر این که زمان از آن گذشته باشد که باید فدیه‌ای را ذبح کند و بین فقرا تقسیم کند...

ادامه مطلب …

(۴۳۹۶) حکم تعجیل در خروج از منی و نیابت در رمی جمرات در ایام تشریق

رای شخص واجب است که در منی، روز عید و شب یازدهم و شب دوازدهم و روز دوازدهم تا غروب خورشید بماند و رمی جمرات کند سپس اگر خواست تعجیل کند و حجش را تمام کند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه