سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۲۷۴) حکم دفن کودک مرده بدون غسل در شرایط خاص

(۲۳۷۴) سوال: کودک مرده‌ای را که لباسی بر تن نداشت در رودخانه‌ای که آب در آن جاری بود، یافتم و این کودک تازه متولد شده بود و جسم او داشت متلاشی می‌شد و بدین خاطر نمی‌توانستم ماننده دیگر اموات و برحسب شریعت اسلام او را غسل بدهم؛ آیا بر من گناهی است که بدون غسل او را دفن کرده‌ام؟ و اگر این حالت تکرار شد، چکار باید بکنم؟

جواب:

اگر این حالت تکرار شد و غسل دادن آن ممکن نبود، اهل علم می‌گویند: تیمم داده می‌شود یعنی اینکه شخصی دو دستش را بر خاک می‌زنند و صورت و دو کف میت را مسح می‌کند سپس او را کفن می‌کند و نماز بر او می‌خواند و او را دفن می‌کند اما در مورد چیزی که برای شما اتفاق افتاده است، شایسته نیست که انسان در این امور مشکل، قبل از اینکه از اهل علم سوال کند، کاری انجام دهد طبق این قول الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: {فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ* بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ} [سوره النحل: ۴۳-۴۴]: (پس (ای مردم) اگر نمی‌دانید از (آگاهان) اهل کتاب بپرسید (که آن‌ها را) با دلایل روشن و کتاب‌ها (فرستادیم)) مخصوصا در اموری که به دیگران مربوط می‌باشد نه به خودت مثل این مسئله، لذا بر تو واجب است که احتیاط کنی و در امور شتاب نکنی تا زمانی که از اهل علم سوال نکردی و این کدکی که اینگونه او را دفن کردی اگر بر او نماز نخواندی و قبر او را می‌شناسی پس بر قبر او نماز بخوان وگرنه نماز غائب را به جا بیاور چون برای مسلمین واجب است که بر امواتشان نماز بخوانند همان گونه که معلوم است نماز میت از فرض‌های کفایه می‌باشد.

سوال کننده می‌گوید: به نسبت غسل کسی که نمی‌توان او را غسل داد (مانند کسی که آسیب دیدگی شدید داشته باشد یا پوستش از هم متلاشی شده باشد) در همه‌ی این حالات تیمم می‌شود؟

جواب: هنگامی که غسل دادن او ممکن نباشد، تیمم می‌شود مثلا بدلیل سوختگی یا چیزهای دیگر، اهل علم اینگونه می‌گویند و اگر بعضی از اعضا قطع شود همانگونه که در بعضی از تصادفات اتفاق می‌افتد والعیاذ بالله، این اعضا جمع می‌شود و غسل داده می‌شود و به هم وصل می‌شوند سپس کفن شده و بقیه‌ی مراحل آن کامل انجام می‌گردد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: عثرت على طفل ميت ومجرد من الثياب في ماء نهر جار، وهذا الطفل حديث الولادة، وكان جسمه متهتكا فلم أستطع غسله مثل الموتى وحسب شريعة الإسلام، فهل عليَّ إثم في دفني له دون غسل؟ وما الذي أفعله لو تكررت مثل هذه الحالة؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: إذا تكررت مثل هذه الحالة وصار غسل الميت متعذرًا فإن أهل العلم يقولون: ييمم، بمعنى أن الحي يضرب التراب بيديه ويمسح بهما وجه الميت وكفيه، ثم يكفنه ويصلى عليه ويدفنه. وأما ما جرى منك فإنه لا ينبغي للإنسان في مثل هذه الأمور المُشكلة أن يفعل الشيء قبل أن يسأل أهل العلم؛ لقوله تعالى-: ﴿ فَسئلُوا أَهْلَ الذِكرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ بِالْبَيِّنَتِ والزبر [النحل: ٤٣-٤٤]. ولا سيما في مثل هذا الأمر الذي تعمله لغيرك لا لنفسك، فإنه يجب عليك الاحتياط وعدم التسرع في الأمور حتى تسأل أهل العلم، وهذا الطفل الذي فعلت به ما فعلت إذا كنت لم تُصَلِّ عليه وأنت تعرف قبره فَصَلِّ على قبره، وإلا فَصَلِّ عليه صلاة الغائب؛ لأنه يجب على المسلمين أن يصلوا على أمواتهم، فالصلاة على الميت كما هو معلوم من فروض الكفايات.

يقول السائل: بالنسبة للغسل فيما إذا كان متعذرًا غسل الميت -مثلا- لإصابة بالغة أو تهتك في بشرته، ففي كل هذه الحالات ييمم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: ييمم إذا تعذر غسله لاحتراق أو غيره، هكذا قال أهل العلم، وإذا قُدِّرَ أنه قد تقطع أوصالا كما يحصل -والعياذ بالله- في بعض الحوادث، فإن هذه الأوصال تجمع وتغسل ويربط بعضها ببعض وتُكَفَّنُ جميعا، وتُسْتَوْفَى بقية الإجراءات.

مطالب مرتبط:

(۳۲۷۸) کیفیت غسل میت در سنت

شکل مشروع در غسل میت این است که انسان شرمگاه میت را بشویَد سپس شروع به غسل دادن او کند، پس با اعضای وضو شروع کند و او را وضو دهد....

ادامه مطلب …

(۳۲۷۹) حکم گرفتن دستمزد برای غسل دادن و کفن کردن میت

اگر این مزد یا این بخشش بدون شرط باشد، در جایز بودن آن شکی نیست و اشکالی در آن نیست...

ادامه مطلب …

(۳۲۹۱) آیا غسل کردن پس از غسل میت باعث از بین رفتن اجر می‌شود؟

هنگامی ‌که انسان، میت را غسل داد و غسل دادنش را به عهده گرفت، برای او سنت است که خودش نیز بعد از آن، غسل کند و چنانچه بعد از آن غسل کند اجرش ضایع نمی‌شود....

ادامه مطلب …

(۳۲۶۶) احکام شرعی مرتبط با وفات در حالت نفاس

زنی که در حالت نفاس وفات می‌کند مانند زنان دیگر می‌باشد، یعنی واجب است که غسل داده شود وکفن شود مانند آن چیزی که برای دیگران مشروع است و لباسش میراث باقی می‌ماند...

ادامه مطلب …

(۳۲۸۲) حکم غسل دادن مادر توسط پسرانش

برخی دیگر از علما می‌گویند: اشکالی ندارد که عورتش پوشیده شود و از آفتابه یا چیزی شبیه آن بدون آنکه کسانی که نامحرم او هستند به او دست بزنند...

ادامه مطلب …

(۳۲۸۳) حکم شرعی سقط جنین و غسل جنین

شکی نیست که حرمت مرده‌ی مسلمان مانند حرمت او در زنده بودن است و برای او جایز نیست که چنین کاری کند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه