چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۵۸۹۹) حکم شرعی و کفاره سقط جنین ناشی از ضرب و درگیری

(۵۸۹۹) سوال: از سر کار برگشتم و دیدم که همسرم کار اشتباهی را انجام داده است؛ از وی در آن مورد پرسیدم و جواب نامناسبی به من داد که باعث شد او را بزنم در حالی که در شکم او بچه‌‌ی چهار ماهه بود، لذا خون‌‌ریزی کرد و او را به دکتر بردم اما جنین سقط شد؛ آیا من گناهکار هستم؟ کفاره‌‌ی من چیست؟ الله به شما اجر دهد.

جواب:

اگر جنین به خاطر ضربه‌‌ای که تو سقط شده، بر تو دیه‌‌ی آن لازم بوده که عبارت از آزاد کردن برده یا کنیز که قیمت آن پنج شتر است و کفاره نیز بر تو نیز لازم می‌‌باشد، زیرا نفسی را به قتل رساندی اما اگر جنین کمتر از چهار ماه داشته باشد کفاره بر تو لازم نیست زیرا سقط این جنین قتل نیست.

بعد از این تو و برادران شنونده‌‌ام را به آرامش و کنترل خشم هنگام عصبانیت نصیحت می‌‌کنم؛ زیرا رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: «لیس الشدید بالصرعة، وإنما الشدید الذي يملك نفسه عند الغضب»[۱]: (توانمند کسی نیست که نیرومندان را بر زمین بیفکند؛ بلکه توانمند کسی است که بتواند در هنگام خشم، خود را کنترل کند) یعنی نیرومند کسی نیست که با مردم بجنگند و آن‌‌ها را شکست دهد بلکه نیرومند کسی است که خشم خود را کنترل می‌‌کند، لذا خود را هنگام عصبانیت کنترل کن که این برای تو بهتر است. رسول الله ﷺ به مردی که از او درخواست نصیحت کرد فرمود: ‌ای رسول الله ﷺ مرا وصیت کن: فرمود: خشمگین مشو! چندین بار تکرار کرد و رسول الله ﷺ به او فرمود: خشمگین مشو![۲] زیرا به وسیله‌‌ی خشم مفاسد زیادی حاصل می‌‌شود؛ چه بسا مرد همسرانش را طلاق دهد یا اینکه برده‌‌اش را آزاد کند یا ظرف‌‌ها را بشکند، بنابراین هنگامی که خشمگین شدی از شیطان رانده شده به الله À پناه ببر سپس اگر ایستاده بودی بنشین و اگر نشسته بودی دراز بکش و اگر باز خشم تو فرو نکشید وضو بگیر!.


[۱] بخاري: كتاب الأدب، باب الحذر من الغضب، شماره­‌ى (۵۷۶۳)، و مسلم: كتاب البر والصلة والآداب، باب فضل من يملك نفسه عند الغضب وبأي شيء يذهب الغضب، شماره­ى (۲۶۰۹).

[۲] بخاری: کتاب الأدب، باب الحذر من الغضب، شماره‌­ی (۵۷۶۵).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنني جئت من العمل فوجدت زوجتي قد عملت شيئًا خطأ، وسألتها عن ذلك فردت عليَّ ردًّا غير لائق، مما استفزني فضربتها، وكانت حاملا بجنين عمره أربعة شهور، فحدث عندها نزيف، فذهبت بها إلى الدكتور، ولكن الجنين قد سقط، فهل علي ذنب في ذلك؟ وما الكفَّارة مأجورين؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا كان سقوط الجنين من أجل ضربك إياها فإنه يَلْزَمُكَ دِيَتُه؛ غُرَّةٌ؛ عَبْدٌ أو أَمَةٌ، قيمتها خمس من الإبل، وتَلْزَمُكَ الكَفَّارة أيضًا؛ لأنك قتلت نفسا، أما إذا كان الجنين دون أربعة أشهر فإنه لا تَلْزَمُك كَفَّارة؛ لأن هذا الجنين لم يكن سقوطه قتلا.

ثم إني أنصحك وإخواننا السامعين بلزوم الهدوء، وأن تملك نفسك عند الغضب؛ فإن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- قال: «لَيْسَ الشَّديدُ بالصُّرَعَةِ، وإِنَّا الشَّديدُ الذي يَمْلِكُ نَفْسَهُ عند الغَضَبِ»، أي ليس الشديد القوي هو الذي يصارع الناس ويصرعهم، وإنما الشديد القوي هو الذي يملك نفسه عند الغضب، فاملك نفسك عند الغضب يكن ذلك خيرا لك، قال النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم لرجل طلب منه أن يوصيه ؛ قال يا رسول الله، أوصني. قال: «لا تَغْضَبْ». فردد مرارًا، فقال له النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلّم-: «لا تَغْضَبْ»  لأن الغضب يحصل به مفاسد كثيرة، قد يطلق رجل زوجاته، وقد يُعيق عبيده، وقد يكسر آنيته، فإذا أصابك الغضب فاستعذ بالله من الشيطان الرجيم، ثم إن كنت قائما فاقعد وإن كنت قاعدًا فاضطجع، فإن ذهب الغضب عنك وإلا فتوضاً.

مطالب مرتبط:

(۵۹۰۶) آیا شخص در مقابل کشتن پسرش، قصاص می‌‌شود؟

جمهور فقها نظرشان بر این بوده که هرگاه پدری پسرش را به عمد به قتل برساند در مقابل آن کشته نمی‌‌شود و برای این قول با دلیل و بیان علت استدلال نموده‌‌اند.....

ادامه مطلب …

(۵۹۰۹) حکم شرعی جمع‌آوری مال برای دیه و استفاده از آن در صورت اتمام مبلغ

(گرفتن) اضافه بر دیه حرام است، لذا بر او واجب بوده که هنگام جمع شدن کامل دیه متوقف شود چون او به مقتضای این قبض از مردم گدایی می‌‌کند...

ادامه مطلب …

(۵۸۸۸) حکم کوتاهی در شیر دادن به نوزاد

مرتکب گناه بزرگی شده است، عافیت و امنیت را از الله می‌خواهیم، او باید به درگاه الله بازگشت و توبه نماید و از این کار حرامش توبه کند که به حرمت یک انسان تجاوز کرده است....

ادامه مطلب …

(۵۹۰۳) بعد از جدا نمودن نوزاد از شیر، مبتلا به اسهال شد و در اثر آن فوت نمود، آیا بر پدر و مادر او چیزی است؟

اگر دانسته شود که سبب اسهال به خاطر تصرف مادر یا پدر بوده، بر کسی که مسبب آن باشد کفاره واجب است، که کفاره‌‌ی آن آزاد کردن برده بوده و اگر نیافت دو ماه پی در پی روزه بگیرد....

ادامه مطلب …

(۵۸۹۵) حکم شرعی تصادف غیرعمد منجر به فوت شخص غیرمسلمان

تفاوت دین تأثیری ندارد زیرا این مرد خونش معصوم (کشتنش درست نیست) بوده اما اگر خونش معصوم نباشد (مثلا کافر جنگی) باشد، خونش هدر است و مادامی که خونش معصوم باشد دیه دارد و دیه نزد اهل علم مشخص است...

ادامه مطلب …

(۵۹۱۰) کسی که مرد و بر او دیه واجب بود، آیا اولیای مقتول می‌‌توانند آن را مطالبه کنند؟

دیه اگر در مقابل قتل عمد باشد بر قاتل واجب است و بعد از مرگش از میراثش برداشته می‌‌شود....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه