(۳۸۰۴) سوال: معنای این فرموده‌ی الله À که فرموده است:{فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ} [البقرة: ۱۸۵] : (هر کدام از شما که بیمار یا در سفر باشد، می‌تواند تعدادی از روزهای دیگر را روزه بگیرد؛ و بر کسانی که توانایی دارند  واجب است که به عنوان فدیه‌ به یک مسکین، غذا بدهند. هر کس که در پی خیر و خوبی باشد، این برایش بهتر است و این که روزه بگیرید، برایتان بهتر است اگر بدانید) چیست؟

جواب:

معنای این آیه‌ی کریمه این است که الله ﷻ در آغاز که روزه را فرض نمود، به روزه‌دار حق انتخاب داد که روزه بگیرد یا غذا دهد لذا فرمود: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمْ الصِّيام كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ * أَيَّاماً مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ} [البقرة: ۱۸۳-۱۸۴] : (ای کسانی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما واجب شده است همان‌گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند، فرض شده بود تا تقوا پیشه کنید. روزه گرفتنِ روزهای مشخصی بر شما واجب شده است لذا هر کدام از شما که بیمار یا در سفر باشد، می‌تواند تعدادی از روزهای دیگر را روزه بگیرد؛ و بر کسانی که توانایی دارند  واجب است که به عنوان فدیه‌ به یک مسکین، غذا بدهند. هر کس که در پی خیر و خوبی باشد، این برایش بهتر است و این که روزه بگیرید، برایتان بهتر است اگر بدانید).

بنابراین انسان میان روزه گرفتن یا پرداخت فدیه به صورت غذا دادن روزانه به مسکین، اختیار داشت اما الله ﷻ مسلمانان را به روزه گرفتن ترغیب و تشویق نمود و فرمود: {وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ} [البقرة: ۱۸۴] : (اگر روزه بگیرید برایتان بهتر است)؛ سپس آیه‌ نازل شد که: {شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنْ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمْ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ} [البقرة: ۱۸۵] : (ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است؛ قرآن که هدایتی برای مردم و روشنگری‌هایی از هدایت و جدایی حق از باطل است؛ هر کس ماه رمضان را دریابد، باید آن ‌را روزه بگیرد و هر کس بیمار یا در سفر باشد، می‌تواند تعدادی از روزهای دیگر را روزه بگیرد).

بنابراین این آیه بعد از آیه‌ی قبلی نازل شد و روزه را به طور قطعی واجب گرداند. همچنین بیانگر این می‌باشد که جایز نیست مسلمان با وجود داشتن توانایی روزه گرفتن، به مسکین غذا بدهد و روزه نگیرد همان‌گونه که در صحيحين از حديث سلمة بن الأكوع J ثابت است.