سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۶۳۶) حکم زکات صندق‌های پس‌انداز

(۳۶۳۶) سوال: کارمند یک شرکت هستم که سیستم پس‌انداز در آن اجرا می‌شود؛ یعنی ماهانه مبلغی که کارمند، قصد پس‌اندازش دارد را می‌گیرند. این مبلغ، حدّاقل هشتصد ريال از درآمد ماهانه است. من نیز ماهانه هشتصد ریال و گاهی بیشتر پس‌انداز می‌کنم؛ یعنی گاهی هزار ریال، گاهی هزار و دویست ريال و گاهی نیز نهصد ریال پس‌انداز می‌کنم. حدود هفت سال است که الحمدلله بدون دریافت سود با این سیستم کار می‌کنم و البته نمی‌دانم از آغاز کارم در این شرکت تا الان، مبلغ پس‌اندازم به چه مقدار رسیده است. آیا باید زكات این مبالغ متفاوتی که بیش از هفت سال پس‌انداز شده را بپردازم؟ نظر به این که وقتی کارم در این شرکت به پایان برسد به آن مبلغ پس‌انداز نیاز خواهم داشت. اگر زکاتش بر من واجب است، روش شرعی برای رفع مسئولیت از عهده‌ام چیست؟ شایان ذکر است مبالغی که ماهیانه پرداخت کرده‌ام را ثبت نکرده‌ و به خاطر ندارم.

جواب:

مبالغی که در شرکت پس‌انداز کرده و به عنوان ودیعه و امانت نزد آنان می‌گذاری تا هر گاه به آن نیاز داشتی آن ‌را باز پس بگیری، زکات دارد؛ لذا مانند این است که این مبالغ را در گاو صندوق خود قرار داده باشی و هر وقت بخواهی آن را برداشته و از آن استفاده ‌کنی. واجب است برای پرداخت زکات، میزان پس‌انداز سالانه را محاسبه نمایی؛ مثلا اگر در سال اول، سه هزار ريال پس‌انداز کرده و یک سال بر آن گذشت، زكاتش را بپرداز. اگر در سال دوم، هشت هزار ريال پس‌انداز کرده و یک سال بر آن گذشت، زکات مبلغ سال دوم و مبلغ سال اول را بپرداز زیرا زکات، هر سال تکرار می‌شود. اگر در سال سوم همان مقدار را پس‌انداز کردی و یک سال بر آن گذشت، زکات مبالغ هر سه سال را بپرداز. خلاصه این که واجب است پس‌انداز هر سال را محاسبه کرده و زکات هر سال را بپردازی.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أنا موظف في شركة ويُطبق فيها نظام الادخار، أي: كل شهر يؤخذ المبلغ الذي تريد أن تدخره على أن لا يقل عن ثمانمائة ريال من الدخل الشهري، فأحيانًا أدخر ثمانمائة ريال وأحيانًا أكثر من هذا المبلغ بمبالغ شهرية متفاوتة، أحيانًا ألف ريال، وأحيانًا ألفا. ومئتي ريال، وأحيانًا تسعمائة ريال، وأنا مُطَبّق عليَّ هذا النظام من حوالي سبع سنوات ومن دون فوائد -والحمد لله، ولا أعرف كم المبلغ الذي في رصيدي منذ بداية عملي بهذه الشركة وحتى الآن، وأريد أن أسأل هل يستوجب علي إخراج زكاة عن هذه الأموال التي مضى عليها أكثر من سبع سنوات بالمبالغ المتفاوتة التي ذكرتها لكم في أعلى الرسالة؟ علما بأنني في حاجة لها عند تسليم الشركة لي هذا المبلغ عند انتهائي من الشركة، وإذا كانت الزكاة واجبة على فما هي الطريقة الشرعية التي تُبْرِئ ذمتي من هذا؟ علما بأنني لم أسجل النقود التي دفعتها شهريًا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الزكاة في هذه الأموال التي ادخرتها عند الشركة وأبقيتها على أنها وديعة متى شئت أخذتها فيها الزكاة؛ لأن هذه مثل التي في صندوقك متى شئت أخذته وانتفعت به، ويجب عليك أن تحصي ما تَدَّخِره كل سنة من أجل إخراج زكاته، فإذا ادخرت في السنة الأولى مثلا ثلاثة آلاف ريال وتم عليها الحول فأد زكاتها، وفي الثانية مثلا ادخرت ثمانية آلاف ريال وتم عليها الحول، تؤدي زكاتها وزكاة الأولى أيضًا؛ لأن الزكاة تتكرر كل عام، وإذا ادخرت في السنة الثالثة مثلها وتم حولها فأد زكاتها، وتؤدي زكاة الثمانمائة السابقة في السنتين الأوليين أيضًا، المهم أنه يجب عليك إحصاء هذه الدراهم التي ادخرتها، وتخرج زكاتها عن كل سنة.

مطالب مرتبط:

(۳۶۲۰) وظیفه خانواده در قبال زکات نپرداخته شده متوفی

اگر پدرشان در حالی از دنیا رفت که زکات را پرداخت نکرده بود، بررسی می‌شود: در صورتی که به وعده‌اش پایبند بوده اما پرداختش را به تأخیر ‌انداخته تا این که ناگهان از دنیا رفته است، این زکات را از ارثی که وی از خود به جای گذاشته می‌پردازند....

ادامه مطلب …

(۳۶۰۹) حکم زکات طلاهای زینتی

زیورآلات طلا یا نقره هرگاه به حدّ نصاب برسد، پرداخت زکاتش واجب می‌شود؛ نصاب طلا هشتاد و پنج گرم است و نصاب نقره پانصد و هفتاد و پنج گرم می‌باشد لذا اگر طلای زن به حدّ نصاب برسد، واجب است زكاتش را بپردازد...

ادامه مطلب …

(۳۶۱۰) آیا طلایی که استفاده می‌شود، زكات دارد؟

صحیح این است که زكات دارد؛ دليلش نیز عموم نصوص و ادله‌ای است که بدون تفصیل و قید، دلالت بر وجوب زکات طلا و نقره دارد...

ادامه مطلب …

(۳۶۰۸) زکات و حکم وقف در مورد طلای ذخیره شده برای ساخت مسجد

این طلا در حال حاضر، وقف نیست زیرا این طلا را وقف نکرده است بلکه با الله À پیمان بسته که آن ‌را برای ساخت مسجد جمع‌آوری کند لذا این مقدار طلا هم‌اکنون در ملکیت او بوده و واجب است مانند گذشته، زكاتش را بپردازد....

ادامه مطلب …

(۳۶۰۶) حکم زکات طلا برای استفاده‌ی شخصی

دیدگاه صحیح و راجح در این مسئله این است که زیورآلاتی که برای استفاده می‌باشد اگر به حدّ نصاب برسد، زکات دارد. ....

ادامه مطلب …

(۳۵۹۸) حکم زکات طلاهای زینتی

دیدگاه درست این است که پرداخت زکات زیورآلات طلا و نقره، واجب است بنا بر عموم ادله که بدون تفصیل، دلالت بر واجب بودن زکات دارد.....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه