(۲۴۶۲) حکم نشستن امام برای رکعت سوم و پاسخ به اعتراض مأمومین در نماز مغرب

(۲۴۶۲) سوال: با امام نماز مغرب می‌خواندیم و زمانی که دو را رکعت را خواند برای تشهد ننشست و برای رکعت سوم ایستاد لذا به او گفتیم: سبحان الله، پس فورا نشست سپس برای رکعت سوم ایستاد و نماز را کامل کرد اما بعضی از ما به او گفتند: چگونه از سنت به فرض برگشتی؟ و او جواب داد: قرائت را شروع نکرده بودم برای همین نشستم، در این مورد ما را راهنمایی کنید بارک الله فیکم؟

جواب:

عملش خلاف چیزی است که رسول الله ﷺ امر نموده است زیرا انسان هنگامی که از تشهد اول بلند شد (یعنی برای تشهد ننشست) و کاملا ایستاد پس برنمی‌گردد و قبل از سلام نماز سجده‌ی سهو را به جا می‌آورد و فعل رسول الله ﷺ این‌گونه بود: «أن النبي صلى بهم صلاة الظهر فقام من ركعتين و لم يجلس – يعني: لم يجلس في التشهد الأول- فلما قضى الصلاة و انتظر الناس تسليمه سجد سجدتين ثم سلم»[۱]: (رسول الله ﷺ با ایشان نماز ظهر می‌خواند که از رکعت بلند شد و ننشست (یعنی برای تشهد اول ننشست) هنگامی که نماز را تمام کرد و مردم منتظر سلام نمازش بودند دو سجده کرد سپس سلام داد): و از حدیث مغیرة بن شعبةJ روایت شده است که رسول الله ﷺ فرمود: «فإن استتم قائمًا فلايجلس»[۲]: (پس اگر کامل ایستاد، نشیند(

قاعده: کسی که از تشهد اول بلند شد (یعنی برای تشهد ننشست) تا این کاملا بایستاد دیگر نمی‌نشیند ولی برای او واجب است که قبل از سلام سجده‌ی سهو به جا آورد.

اما قول جماعت که به او گفتند: چگونه از فرض به سنت برگشتی؟ در موردش بحث وجود دارد زیرا آنها تشهد اول را سنت دانستند در صورتی که این صحیح نیست و تشهد اول واجب است زیرا در حدیث ابن مسعود J آمده است: «كُنَّا نَقُولُ فِي الصَّلَاةِ قَبْلَ أَنْ يُفْرَضَ التَّشَهُّدُ»[۳]: (قبل از این تشهد بر ما فرض شود می‌گفتیم): این قول: «كُنَّا نَقُولُ فِي الصَّلَاةِ قَبْلَ أَنْ يُفْرَضَ التَّشَهُّدُ»: برای تهشد اول و دوم عمومیت دارد ولی هنگامی که رسول الله ﷺ با سجده‌ی سهو تشهد اول را جبران کرده است دانسته می‌شود که رکن نیست بلکه واجبی است که اگر نماز‌گزار آن را ترک کرد با سجده‌ی سهو جبران می‌شود.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] رواه النسائی (۱۲۷۷).

تعداد بازدید: 6

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: صلى بنا إمام صلاة المغرب، وعندما أكمل ركعتين لم يجلس للتشهد ووقف ليأتي بالركعة الثالثة، فقلنا له: سبحان الله ! فجلس فورًا وأتى بالجلوس، ثم وقف للركعة الثالثة وأكمل الصلاة، فقال له البعض منا كيف رجعت من الفرض للسنة؟ فأجاب: لم أبدأ بقراءة ولذلك رجعت للجلوس. أفيدونا بعمله هذا بارك الله فيكم؟

فأجاب رحمه الله تعالى: عمله هذا خلاف ما أمر به النبي ؛ لأن الإنسان إذا قام من التشهد الأول واستتم قائما فإنه لا يرجع، وعليه أن يسجد للسهو قبل السلام سجدتين، هكذا فعل النبي صلى الله عليه وسلم حين صلى بأصحابه الظهر، فقام من ركعتين ولم يجلس ، فلما قضى الصلاة وانتظر الناس تسليمه كبر وهو جالس، فسجد سجدتين ثم سلم. وقد روي من حديث المغيرة بن شعبة أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «فإن استتم قائها فلا يجلس».

فالقاعدة إذا: أن من قام عن التشهد الأول حتى استتم قائما فإنه لا يجلس، ولكن يجب عليه سجود السهو سجدتين قبل السلام.

وأما قول الجماعة له: كيف رجعت من الفرض إلى السُّنَّة؟ فهذا فيه نظر؛ لأن جعلهم التشهد الأول من السنة ليس بصحيح، فإن التشهد الأول واجب؛ لحديث ابن مسعود رضي الله عنه: «كنا نقول قبل أن يُفْرَضَ علينا التشهد»، فإن قوله: «قبل أن يفرض علينا التشهد»، يعم التشهد الأول والثاني، لكن لما جَبَر النبي صلى الله عليه وسلم التشهد الأول بسجود السهو، عُلِمَ أنه ليس بركن، وأنه واجب يجبر إذا تركه المصلي بسجود السهو.