(۲۴۰۰ سوال: هنگامی که در مسجد یا مکانی دیگر دارم نماز می‌خوانم و شخصی از جلوی من عبور می‌کند آیا به اجازه‌ی عبور بدهم؟ با وجود این که در بعضی جاهای مسجد شلوغی است.

جواب:

دو وجه در این سوال وجود دارد:

وجه اول: حکم عبور از جلوی نماز‌گزار که حرام می‌باشد زیرا رسول الله ﷺ می‌فرماید: «لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَيِ الْمُصَلِّي مَاذَا عَلَيْهِ لَكَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرًا لَهُ مِنْ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ»[۱]: (اگر کسی که از جلوی نمازگزار می گذرد، می دانست با اين کار چقدر گناه کار می شود، چنانچه چهل- روز يا ماه يا سال- توقف می کرد، برايش بهتر از آن بود که از جلوی نمازگزار عبور کند): که چهل نیز به چهل سال تفسیر شده است ولی در صورتی که نماز‌گزار تعدی کردی باشد این‌گونه نیست از این جهت در مکانی نماز می‌خواند که مانع مردم شده است مانند کسانی که در صحن طواف نماز می‌خوانند در حالی که مردم در حال طواف هستند که در این صورت ایشان حقی ندارند و عبور از جلوی ایشان جایز است زیرا آنها در این مکانی که خاص طواف کنندگان است حقی ندارند.

و همچنین کسی که در جایی نماز می‌خواند که جای عبور و مرور مردم است و مردم باید از آنجا عبور کنند مانند کسانی که جلوی درهای مسجد نماز می‌خوانند که در این صورت نیز عبور از جلوی ایشان اشکالی ندارد مگر این راه در روی باشد که در این حالت این کار را انجام نده.

وجه دوم: به نسبت نماز‌گزار آیا مردم می‌توانند از جلوی او رد شوند؟ جواب: اگر برای خود ستره قرار داده است هیچ کس اجازه‌ی عبور از آن را ندارد (یعنی از بین او و ستره‌اش) زیرا رسول الله ﷺ فرمود است: «إذا صلَّى أَحَدُكُم إلى شيء يَسْتُرُهُ مِنَ النَّاس، فأَرَاد أحَد أن يَجْتَازَ بين يديه، فَلْيَدْفَعْهُ، فإن أبى فَلْيُقَاتِلْهُ؛ فإنما هو شيطان»[۲]: (هرگاه يكی از شما چيزی را بين خود و مردم ستره قرار داد و نماز خواند و شخصی خواست از جلويش بگذرد، او را دفع نموده و بازدارد. و اگر نپذيرفت، با وی بجنگد زيرا او شيطان است): و اگر ستره قرار نداده است پس حق او تا موضع سجده‌اش است لذا کسی که از این مکان می‌خواست عبور کند را رد می‌کند اما کسی از پشت آن عبور کند دیگر حقی در آن ندارد.

[۱] رواه البخاری (۵۱۰) و مسلم (۵۰۷).

[۲] رواه البخاری (۵۰۹) و مسلم (۵۷).