(۲۳۴۹) حکم ذکر جمعی و اقامه وتر پیش از تسبیح

(۲۳۴۹) سوال: بعضی از مسلمانان هستند که بعد از نماز عشا یکی از آنها بلند می‌شود و می‌گوید: اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ، تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ‌ سپس همه قبل از تسبیح بلند می‌شوند و سنت وتر را می‌خوانند سپس یکی از آنها تسبیح را شروع می‌کند و دیگران پشتش تکرار می‌کنند، آیا این عمل صحیح است یا بدعت؟

جواب:

این عملی بدعتی و منکر است و رسول الله ﷺ و اصحاب بر آن نبودند و مشهور، تسبیح گفتن هر انسان با خودش می‌باشد لذا بعد از سلام می‌گوید: أستغفر الله، أستغفر الله، أستغفر الله اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ، تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ، لا اله الا الله و حده لا شريك له و له الملك و له الحمد و هو علي كل شيء قدير، و الله À را سه بار ذکر می‌کند و می‌گوید: لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد و هو علی کل شیء قدیر مگر در نماز مغرب و فجر ۱۰ بار می‌‌گوید: لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و هو علی کل شیء قدیر، همچنین اذکار وارده را می‌خواند که بر چهار وجه است:

وجه اول: می‌گوید: ۳۳ بار سبحان الله و ۳۳ بار الحمدلله و ۳۳ بار الله اکبر که می‌شود ۹۹ و صدمین آن را می‌گوید: لا اله الا الله و حده لا شريك له و له الملك و له الحمد و هو علي كل شيء قدير.

وجه دوم: می‌گوید: سبحان الله، سبحان الله تا ۳۳ بار را تکمیل کند سپس الحمدلله، الحمدلله تا ۳۳ بار را تکمیل کند سپس الله اکبر الله اکبر تا ۳۴ بار تکمیل کند که ۱۰۰ می‌شود.

وجه سوم: سبحان الله، سبحان الله تا ۱۰ بار، الحمدلله، الحمدلله تا ۱۰ بار، الله اکبر، الله اکبر تا ۱۰ بار که جمع آن ۳۰ می‌شود.

وجه چهارم: سبحان الله، الحمدلله، لا اله الا الله و الله اکبر را ۲۵ بار می‌‌گوید که ۱۰۰ بار می‌شود؛ بنابراین گاهی این و گاهی آن را بگوید یعنی هر باری یک وجهی را بگوید.

سپس راتبه را اگر دوست داشت در مسجد بخواند، می‌خواند و اگر خواست در خانه می‌خواند که بهتر است زیرا رسول الله ﷺ می‌فرماید: «أفضل صلاة المرء في بيته إلا المكتوبة»[۱] (بهترین نماز شخص در خانه‌اش می‌باشد مگر نمازهای فرض) هر چند اگر در مسجد الحرام یا مسجد النبی باشد افضل این است که در خانه‌اش نماز راتبه را بخواند چون رسول الله ﷺ رواتب را در خانه‌اش می‌خواند با وجود این که نماز در مسجدش هر نمازی هزار نماز در مساجد دیگر غیر از مسجد الحرام است بلکه به اصحابش می‌گوید: «أفضل صلاة المرء في بيته إلا المكتوبة» (بهترین نماز شخص در خانه‌اش می‌باشد مگر نمازهای فرض) و در حالی این را به ایشان گفته است که مسجد النبی همان جا بوده است و این دلیلی بر این است که نماز نافله در خانه افضل است حتی اگر در مسجد الحرام و مسجد النبوی باشی و نماز در خانه مصالح زیادی در آن می‌باشد.

و از فضائل نماز در خانه:

اول: انسان دنبال از آنچه افضل است پیروی می‌کند خلاف آنچه نفسش می‌خواهد و تبعیت کردن انسان در آنچه افضل است در حالی که نفسش خلاف آن را می‌خواهد اجر بیشتری دارد لذا بسیاری از مردم دوست دارند در مسجدالحرام یا مسجد النبی نماز بخوانند و حتی رواتب و نفسشان نیز همین را می‌خواهد و هنگامی که این را به آنچه افضل است ترک کرد برایش اجر است.

دوم: نماز خواندن نوافل در خانه اقتدا به رسول الله ﷺ می‌باشد.

سوم: نماز خواندن در خانه برای خانه نیز بهتر است زیرا عبادت در یک مکانی بر آن مکان نیز تأثیر دارد و برای همین رسول الله ﷺ فرموده است: «لا تجعلوا بيوتكم قبورًا»[۲] (خانه‌هایتان را قبر قرار ندهید) یعنی خانه‌ هایتان را از نماز خالی نکنید همانطور که قبرستان از نماز خالی است.

چهارم: خانواده و فرزندانی که کوچک هستند نیز به تو اقتدا می‌کنند و هنگامی که تو را در نماز دیدند با نماز الفت می‌گیردند و آن را دوست می‌دارند و آن می‌فهمند و به آن عمل می‌کنند.

و همچنین در آن فضائل دیگری نیز وجود دارد که من الان آن را حاضر ندارم.

ولی مهم این است که نماز نوافل در خانه از مسجد افضل است مگر این که دلیلی باشد که نافله‌ای در مسجد افضل باشد که از دلیل تبعیت می‌کنیم مانند قیام رمضان که در مسجد افضل می‌باشد؛ زیرا چیزی است که در سنت آمده است و رسول الله ﷺ برای اصحاب در مسجد به مدت سه روز در رمضان نماز خوانده است سپس به سبب ترس از فرض شدن آن برای مردم آن را ترک کرده است.

[۱] رواه البخاری (۷۳۱) و مسلم (۷۸۱).

[۲] رواه احمد (۳۷۶/۲) و ابو داود (۲۰۴۲).

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هناك بعض المسلمين في صلاة العشاء بعد انتهائهم من الفريضة يقوم واحد منهم يقول: اللهم أنت السلام ومنك السلام، تباركت يا ذا الجلال والإكرام، ثم يقوم الجميع قبل التسبيح، ويأتون بالسنة والوتر، بعد ذلك يبدأ واحد منهم بالتسبيح وهم يرددون وراءه، هل هذا العمل صحيح أم أنه بدعة؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذا عمل مُبْتَدَعُ مُنْكَر، لم يكن عليه الرسول صلى الله عليه وسلم ولا أصحابه، وإنما المشهور أن يُسَبِّحَ كل إنسان بنفسه، فيقول بعد السلام: أستغفر الله ثلاثا، اللهم أنت السلام ومنك السلام، تباركت يا ذا الجلال والإكرام، ويذكر الله تعالى ثلاثًا يقول: لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير، إلا في صلاتي المغرب والفجر، فإنه يذكر الله عشر مرات لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد يحيي ويميت وهو على كل شيء قدير، ويذكر الأذكار الواردة في هذا، وهي على أربعة أوجه:

فالوجه الأول: أن يقول: سبحان الله والحمد لله، والله أكبر ثلاثا وثلاثين، فتلك تسعة وتسعون، ويقول تمام المائة: لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير.

الوجه الثاني: أن يقول: سبحان الله سبحان الله سبحان الله حتى يكمل ثلاثا وثلاثين، ثم يقول: الحمد الله الحمد الله حتى يكمل ثلاثا وثلاثين، ثم يقول: الله أكبر، الله أكبر أربعا وثلاثين، فيكون الجميع مائة.

الوجه الثالث: أن يقول : سبحان الله سبحان الله عشر مرات، الحمد الله، الحمد لله عشر مرات، الله أكبر، الله أكبر عشر مرات، الجميع ثلاثون.

الوجه الرابع: أن يقول: سبحان الله والحمد الله، ولا إله إلا الله، والله أكبر خمسا وعشرين مرة، فيكون الجميع مائة، فتارة يقول هذا، وتارة يقول هذا.

ثم بعد هذا يصلي الراتبة إن أحب أن يصليها في المسجد، وإن أحب يصليها في البيت فهي أفضل؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «أفضل صلاة المرء في بيته إلا المكتوبة»، حتى وإن كان في المسجد الحرام أو المسجد النبوي، فإن الأفضل أن يصلي الراتبة في بيته؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم كان يصلى الرواتب في بيته مع أن الصلاة في مسجده خير من ألف صلاة فيما عداه إلا المسجد الحرام، بل يقول لأصحابه: «أفضل صلاة المرء في بيته إلا المكتوبة» يكلمهم بذلك وعندهم المسجد النبوي، وهو دليل على أن صلاة النافلة في البيت أفضل، حتى وإن كنت في المسجد الحرام أو في المسجد النبوي؛ لما في الصلاة في البيت من المصالح الكثيرة.

فمن الفضائل الكثيرة للصلاة في البيت:

أولا: أن الإنسان يتبع الأفضل دون ما يهواه، واتباع الإنسان ما هو أفضل مع دعاء نفسه إلى خلافه أعظم أجرًا، فكثير من الناس يهوى ويرغب أن يصلي في المسجد الحرام حتى الرواتب، أو أن يصلى في المسجد النبوي حتى الرواتب، وتدعوه نفسه إلى ذلك دعاءً حثيثاً، فإذا ترك هذا إلى ما هو أفضل كان له في ذلك أجر.

ثانيا: في صلاة النوافل في البيت اقتداء برسول الله صلى الله عليه وسلم.

ثالثًا: الصلاة في البيت خير للبيت؛ لأن العبادة في مكان يكون فيها تأثير لهذا المكان، ولهذا قال النبي عليه الصلاة والسلام: «لا تجعلوا بيوتكم قبورًا»، أي: لا تُخْلُوهَا من الصلاة، كما تخلى القبور من الصلاة.

رابعا: أن العائلة والأولاد الصغار يَقْتَدُون بك، فإذا رأوك تُصَلِّي أَلِفُوا الصلاة وأحبوها وفهموها وعَلِمُوهَا.

وفيها أيضًا فضائل أخرى لا تحضرني الآن.

لكن المهم أن الصلاة في البيت أفضل من الصلاة في المسجد في النوافل فقط، إلا إذا دل الدليل على أن النافلة في المسجد أفضل فليتبع الدليل، كالقيام في رمضان مثلا، فإن صلاتها في المساجد أفضل؛ لأن هذا هو الذي جاءت به سنة الرسول عليه الصلاة والسلام، فإن النبي صلى الله عليه وسلم صلى بأصحابه في المسجد جماعة ثلاث ليال في رمضان ثم تركها خوفا من أن تُفْرَض على الناس.