سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۲۰۴) حکم قرائت سوره‌های طولانی یا کوتاه توسط امام در نماز

(۲۲۰۴) سوال: آیا بر امام واجب است از اواسط سوره‌های طولانی در هر نماز بعد از فاتحه بخواند؟ یا افضل است که سوره‌های کوتاه را از اولش بخواند؟

جواب:

افضل است که سوره‌های کوتاه بخواند و قرائتش در سوره‌های مفصل از ق تا ناس می‌باشد که در فجر از طوال سوره‌های مفصل خوانده می‌شود و در مغرب از قصار سوره‌های مفصل و در باقی از اواسط آن خوانده می‌شود.

اهل علم می‌گویند: طوال سوره‌های مفصل از سوره‌ی ق تا سور‌ه‌ی عم می‌باشد و قصار آن از ضحی تا آخر قرآن می‌باشد و اواسط آت نیز بین آن است و مفصل نامیده شده است چون که سوره‌های آن کوتاه و فواصلش زیاد است و از حکمت استمرار بر قرائت سوره‌های مفصل این است که با تکرار آن مأمومین آن را حفظ می‌کنند و قرائت آن برایشان راحت خواهد شد به خلاف این که اگر دو یا سه آیه از هر سوره‌ خوانده شود بعید است که عوام آن را حفظ کنند و ابن قیم Ë در زاد المعاد می‌گوید: از روش رسول الله ﷺ نمی‌باشد یعنی که در نماز فرض از اواسط سوره‌ها قرائت شود. و گمان می‌کنم می‌گوید: یا آخر آن.[۱] پس شایسته نیست که از آنچه اهل علم گفته‌اند و به آثار نبوی استدلال کرده‌اند عدول کرد.

و این که بعضی از مردم همیشه از وسط سوره‌ها می‌خوانند پس شایسته است که دوباره بیاندیشند و به اقوال اهل علم در این مسئله رجوع کنند.

و قرائت انسان از وسط سوره‌ها مخصوصا اگر طویل باشد تشویش بر کسانی است که قرآن را حفظ هستند زیرا وقتی آن  را از وسط سوره آغاز می‌کند برایش سوال پیش می‌آید که آیا تا آخر سوره می‌خواند یا دو یا سه آیه می‌خواند؟ سپس در نفسش نوعی اضطراب پیش می‌آید ولی اگر از سوره‌های کوتاه بخواند ابتدا و انتهای آن را می‌داند و مطمئن است.

سوال کننده: شیخ بزرگوار در آیه: {فَٱقۡرَءُوا۟ مَا تَیَسَّرَ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِۚ} [سوره المزمل: ۲۰] (پس اکنون آنچه (برای شما) میسر باشد از قرآن بخوانید) آیا تطابق پیدا نمی‌کند اگر از وسط سوره‌ها خوانده شود؟

جواب: بله تطابق می‌یابد و ما نگفتیم که این حرام است و چیزی که افضل بود را ذکر کردیم.


[۱] مختصر زاد المعاد (ص:۲۲).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجب على الإمام أن يقرأ سورة من منتصف السور الطويلة بعد الفاتحة عند كل صلاة؟ أم الأفضل أن يقرأ السور القصيرة من أولها؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-:  الأفضل أن يقرأ السور القصيرة، ولتكن قراءته في المفصل من سورة ق إلى آخر سورة الناس، ويكون قراءته في الفجر من طوال المفصل، وفي المغرب من قصار المفصل، وفي الباقي من أوساط المفصل.

قال أهل العلم: المفصل طواله من سورة ق إلى سورة عم، وقصاره من سورة الضحى إلى آخر القرآن وأوساطه ما بين ذلك، وسمي مفصلا لقصر سُوَره وكثرة فواصله، ومن الحكمة في الاستمرار بقراءة المفصل أن المأمومين كلما تكررت عليهم السور حفظوها وسهل عليهم قراءتها، بخلاف ما إذا كان يقرأ من كل سورة آيتين أو ثلاثاً فإنه يبعد أن يحفظها العوام، ثم إن ابن القيم رحمه الله قال في (زاد المعاد): ليس من هدي النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم-، يعني في الفريضة أنه يقرأ من أواسط السور. وأظنه قال: أو أواخرها، فلا ينبغي العدول عما ذكره أهل العلم واستدلوا له بالآثار النبوية. وأما كون بعض الناس لا يقرأ إلا من أواسط السور دائما، فينبغي أن يراجع نفسه ويراجع ما قاله أهل العلم في هذا الباب.

ثم إن في قراءة الإنسان من أوساط السور -ولاسيما إذا كانت السورة طويلة- تشويشا على المصلين الذين يحفظون القرآن، لأنه إذا قرأ من أوسط السورة الطويلة سيبقى هذا متشوشًا هل سيقرأ إلى آخر السورة، هل سيقرأ آيتين أو ثلاثا؟ ثم يكون في نفسه نوع من الاضطراب، أما إذا قرأ من السور القصيرة عرف المبتدأ والمنتهى فاطمأن.

يقول السائل: فضيلة الشيخ في الآية ﴿ فَأَقْرَهُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْءَانِ [المزمل: ٢٠] ما ينطبق هذا على منتصف السور؟ فأجاب – رحمه الله تعالى -: نعم تنطبق، ونحن لا نقول: هذا حرام، لكن الأفضل ما ذكرنا.

مطالب مرتبط:

(۲۲۱۲) حکم قرائت سوره بعد از فاتحه در ركعات قضا شده در جماعت

قول صحیح اینست فقط فاتحه را می‌خواند و بیشتر از آن نمی‌خواند...

ادامه مطلب …

(۲۲۲۳) حکم سجده تلاوت در نماز جهری و سری برای امام

بعضی از اهل علم قرائت آیه‌‌ی سجده در نماز سری را مکروه دانسته‌اند چون که اگر سجده را ترک کند سنتی را ترک کرده و اگر سجده کند برای مأمومین التباس پیش می‌آید...

ادامه مطلب …

(۲۱۹۸) حکم قرائت قرآن پس از فاتحه در رکعت سوم و چهارم نماز

در این مسئله بین علما اختلاف وجود دارد، ولی اگر انسان مأموم است و قرائت فاتحه را قبل از این امام به رکوع برود تمام کرد اشکال ندارد که تا امامش به رکوع می‌رود آنچه از قرآن برایش میسر است را بخواند....

ادامه مطلب …

(۲۱۸۷) حکم جهری نخواندن قرائت در نمازهای جهری

جهری خواندن قرائت در نمازهای جهری واجب نیست بلکه افضل می‌باشد پس اگر انسان در نمازهای که جهری خواندن مشروع شده است، سری بخواند نمازش باطل نیست....

ادامه مطلب …

(۲۱۹۳) حکم صحت نماز جماعت با قرائت جهری در نماز ظهر

شایسته است که نصیحت شود و سنت به او رسانده شود و آن این است که جهر خوانده نمی‌شود ولی حتی اگر جهری خواند نمازش صحیح است و نماز کسانی که در پشت او نماز می‌خوانند نیز صحیح است....

ادامه مطلب …

(۲۲۱۹) حکم اشتباه در قرائت ىر هنگام خواندن نماز به صورت فرادی

دو کار می‌توانی انجام دهی: این که به آیه‌ی بعدی منتقل شوی یا این که به رکوع بروی زیرا که امر در این واسع است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه