سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۱۴۵) حکم دعای استفتاح در نمازهای سنت

(۲۱۴۵) سوال: اگر دعای استفتاح را در نماز فرض خوانده‌ام آیا آن را دوباره در نماز سنت بخوانم؟

جواب:

دعای استفتاح در اول همه‌ی نمازها چه فرض چه سنت می‌باشد و هنگامی که در نماز فرض آن را خواندی کفایت نماز سنت را نمی‌کند زیرا هر نمازی حکم خودش را دارد حتی در نوافل متعدد مانند نماز شب پس اگر دعای استفتاح را در نافله خواندی در نافله‌ی دیگر آن را دوباره می‌خوانی.

و برای همین می‌دانیم که بعضی از ائمه در نماز تروایح فقط در سلام اولی استفتاح را می‌خوانند و در بقیه یا از روی تقصیر نمی‌خواند با وجود این که از مشروعیتش می‌داند یا این که نمی‌داند وگرنه هر دو رکعت جدای از دیگری می‌باشد و هر کدام استفتاح خاص خود را دارد.

و در این مناسبت همچنین می‌گویم: بعضی از ائمه که از الله À هدایت را برای خود و ایشان می‌خواهیم، در قیام رمضان با سرعت بسیاری نماز را می‌خوانند به گونه‌ای که مأمومین نمی‌توانند از ایشان متابعت کنند و این حرام است و جایز نیست زیرا انسانی که امام است امانت دار می‌باشد و برای او واجب است که کمترین درجه‌ی کمال را رعایت کند تا این که از مأمومین مشروع و سنت فوت نشود و اهل علم ذکر کرده‌اند که برای امام مکروه است که با سرعتی نماز بخواند که مأمومین به انجام سنت‌ها نرسند پس سرعتی که آنها را واجبات منع کند چگونه است؟ همانگونه که در قیام رمضان در بسیاری از مساجد وجود دارد و این خطاست که باید ائمه به آن توجه کنند و بعضی از ائمه می‌گویند که اگر ما نماز را با طمئنینه بخوانیم مردم متنفر می‌شوند. می‌گوییم: بله بعضی از مردم از آن متنفر می‌شوند ولی این مهم نیست به این خاطر متنفر می‌شوند که ائمه‌های وجود دارند که نماز را با سرعت فاحشی می‌خوانند که به بازی بیشتر نزدیک است ولی اگر همه‌ی ائمه تقوای الله À را رعایت کنند و به آنچه واجب است عمل کنند دیگر کسالتی و سهل‌انگاری یا مسجدی فقط منقارشان را بر زمین می‌زنند تا از نماز خلاص شوند پیدا نمی شودکه به آنجا برود . والله المستعان.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا قرأت الاستفتاح في صلاة الفرض، هل علي أن أعيده في صلاة السُّنَّة؟

فأجاب رحمه الله تعالى-: دعاء الاستفتاح يكون في أول كل صلاة، سواء كانت فريضة أو نافلة، وإذا استفتحت في صلاة الفريضة فإنه لا يجزئك عن الاستفتاح في صلاة النافلة، لأن لكل صلاة حكمها، حتى لو كنت في نوافل متعددة كصلاة الليل، فإنك إذا استفتحت في نافلة، وأتيت بنافلة أخرى تستفتح فيها.

وبهذا نعرف أن ما يفعله بعض الأئمة في صلاة التراويح حيث يستفتح في أول تسليمة ولا يستفتح في البقية أنه تقصير منه أو قصور، وقد يكون تقصيرًا إن ترك الاستفتاح مع علمه بمشروعيته، أو قصورًا إن كان لا يدري، وإلا فلكل ركعتين تنفصل إحداهما عن الأخرى استفتاح خاص بها.

وبهذه المناسبة أيضًا أقول: إن بعض الأئمة – نسأل الله لنا ولهم الهداية – في قيام رمضان يُسرعون إسراعًا فاحشا، بحيث لا يتمكن المأمومون من ملاحقتهم ومتابعتهم، وهذا حرام عليهم لا يجوز لأن الإنسان إذا كان إماما فهو مؤتمن، فيجب عليه أن يأتي بأدنى الكمال الوارد، لأجل ألا يفوت على المأمومين المشروع والسُّنَّة، وقد ذكر أهل العلم أنه يكره للإمام سرعة تمنع المأموم فعل ما يسن، فكيف بسرعة تمنع المأموم فعل ما يجب؟ كما هو موجود في كثير من المساجد في قيام رمضان وهذا خطأ يجب على الأئمة التنبه له، قد يقول بعض الأئمة: إنني إذا اطمأننت ينفر الناس من ذلك. فنقول: نعم إن بعض الناس ينفر من ذلك، ولكن هذا لا يهم، وإنما ينفرون لأنهم يجدون أئمة يسرعون إسراعا فاحشا ويُعَدُّ إلى اللعب أقرب منه إلى الجد، ولو أن الأئمة كلهم اتقوا الله عز وجل، وقاموا بما يجب عليهم في هذا الأمر، ما وُجِدَ الكسلان، أو المهمل، أو النقار مَنْفَذا يذهب إليه ليتخلص من الصلاة الكاملة. والله المستعان.

مطالب مرتبط:

(۲۱۳۹) صحیح‌ترین دعای استفتاح در نماز

صحیح‌ترین دعای استفتاح آن است که ابو هریرة J از رسول الله ﷺ روایت می‌کند...

ادامه مطلب …

(۲۱۴۰) مشهورترین دعای استفتاح

مشهور این است: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، تَبَارَكَ اسْمُكَ وَتَعَالَى جَدُّكَ، وَلَا إِلَهَ غَيْرُكَ»....

ادامه مطلب …

(۲۱۳۸) حکم دعای استفتاح برای نماز فرض و نفل

دعای استفتاح سنت است و در نماز فرض و نفل واجب نیست و شایسته است که انسان در استفتاح هر آنچه از رسول الله ﷺ وارد شده است را بخواند...

ادامه مطلب …

(۲۱۴۶) آیا برای نماز نفل دعای استفتاح خاصی را دارد؟

خاص نیست مگر برای نماز شب که رسول الله ﷺ این را می‌خواندند: «اللَّهُمَّ رَبَّ جَبْرَائِيلَ وَمِيكَائِيلَ وَإِسْرَافِيلَ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، عَالِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ أَنْتَ تَحْكُمُ بَيْنَ عِبَادِكَ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ، اهْدِنِي لِمَا اخْتُلِفَ فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِكَ ؛ إِنَّكَ تَهْدِي مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ»....

ادامه مطلب …

(۲۱۴۷) حکم خواندن دعای «اللهم إني وجهت وجهي…» در نمازهای فرض و نافله

(۲۱۴۷) سوال: آیا دعای توجه خوانده می‌شود: «اللهم إني وجهت وجهي…» در فرض یا سنت یا فقط در فرض خوانده می‌شود؟ جواب: شایسته است که دانسته شود دعای استفتاح از رسول الله ﷺ با وجوه متنوعی وارد شده است و سنت است که انسان هر بار یکی را بخواند تا این که به همه‌ی سنت‌ها […]

ادامه مطلب …

(۲۱۴۳) حکم خواندن سوره فاتحه ماموم هنگام قرائت امام

هنگامی که انسان وارد نماز شد در حالی که امام قرائت می‌کرد دعای استفتاح خوانده نمی‌شود بلکه استعاذه می‌کند و بسم الله را می‌گوید و فاتحه را قرائت می‌کند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه