۴۸۹ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم تقسیم دین به قشور و لُبّ چیست؟

جواب دادند: این چنین تقسیمی، اشتباه و باطل است. تمامِ دین لُبّ است. همه‌اش برای بنده سودمند است و او را به الله عز و جل نزدیک می‌کند. بنده به خاطر عمل به همه‌ی دین ثواب می‌برد و با ازدیاد ایمان خشوعش در مقابل الله تعالی، بهره مند می‌شود. حتی مسائلی که متعلق به لباس و قیافه و امثال آن است، وقتی انسان برای تقرب به الله عز و جل و پیروی از رسول الله صلی الله علیه وسلم انجام دهد، به خاطر آن ثواب می‌برد. اما چنان که می‌دانیم، کسی از قشور بهره‌ای نمی‌برد. بلکه قشور دور ریخته می‌شود، و در دین و شریعت اسلام، چیزی که چنین برخوردی با آن شود، وجود ندارد. بلکه تمام دین اسلام، لُبّ است و وقتی که بنده نیت خود را خالص گردانده و در پیروی از رسول الله صلی الله علیه وسلم به نحو احسن عمل کند، از همه‌ی آن سود می‌برد. بر کسانی که چنین سخنی را ترویج می‌دهند، واجب است که در این مورد به صورت جدی فکر کنند تا حق را از صواب تشخیص دهند. سپس وظیفه دارند از حق پیروی کنند و دیگر چنین تعبیراتی به کار نبرند. درست است که دین اسلام دارای امور مهم و بسیار بزرگی مانند ارکان پنج گانه‌ی اسلام است که رسول الله صلی الله علیه وسلم آن را چنین معرفی فرمودند: «اسلام بر پنج چیز بنا نهاده شده است: شهادت به اینکه هیچ معبود بر حقی جز الله نیست، و محمد فرستاده‌ی اوست، و برپا داشتن نماز، و دادن زکات، و روزه‌ی رمضان، و حج بیت الله الحرام»، و نیز در آن مسائلی وجود دارند که از اینها مرتبه‌ی کمتری دارند. اما در آن، قشور وجود ندارد که انسان هیچ نفعی از آن نبرد.

اما به نسبت مساله‌ی ریش: شکی در این نیست که رها کردن آن تا اینکه بلند شود، عبادت است. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم به این کار امر فرموده و هر چیزی که رسول الله صلی الله علیه وسلم به آن امر نماید، عبادتی است که انسان به وسیله‌ی آن و به خاطر به جای آوردن دستور رسول الله صلی الله علیه وسلم، به الله تقرب می‌جوید. این کار، سیرت و روش رسول الله صلی الله علیه وسلم و دیگر انبیاست. چنان که الله تعالی از هارون نقل می‌فرماید که به موسی گفت: {قَالَ يَبْنَؤُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَلَا بِرَأْسِي}[۱]، یعنی: {گفت: ای فرزندِ مادر! (ای برادر)! ریش و سرم را مگیر}. نیز، در حدیث صحیح از رسول الله صلی الله علیه وسلم ثابت است که رها کردن ریش تا اینکه بلند شود، یکی از فطرت‌هایی است که طبیعت مردم بر آن بنا نهاده شده است. بنا بر این، گذاشتن ریش عبادت است، و عادت نیست، و چنان که عده‌ای گمان می‌برند، قشور هم نیست.

[۱] – سوره طه، آیه «۹۴».