۳۹۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم سلام کردن به غیر مسلمانان چیست؟
جواب دادند: پیش دستی در سلام کردن به یهود و نصاری حرام بوده و جایز نیست. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرماید: «در سلام کردن به یهود و نصاری پیش دستی نکنید، و هنگامی که آنها را در راهی دیدید، آنها را به تنگترین قسمت آن برانید»، اما وقتی که آنها سلام کردند، بر ما واجب است که جواب آنها را بدهیم، به دلیل عموم این فرمودهی الله تعالی: {وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا}[۱]، یعنی: {و هنگامی که به شما سلام میگویند، بهتر یا همانند آن پاسخ دهید}. یهود به رسول الله صلی الله علیه وسلم سلام کرده، میگفتند: «السام علیکم»، و «سام» به معنی مرگ است. یعنی رسول الله صلی الله علیه وسلم را با خواستن مرگش، نفرین میکردند. رسول الله علیه الصلاة و السلام فرمود: «یهود به شما میگویند: «السلام علیکم». پس وقتی به شما سلام کردند، شما بگویید: و علیکم». پس وقتی غیر مسلمان به مسلمان سلام کرد و گفت: «السام علیکم»، ما در جوابش میگوییم: «و علیکم». وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به آنها میگوید: «وعلیکم»، دال بر این است آنها اگر سلام کنند، سلام برای خودشان نیز هست. هر طور که به ما سلام کنند، با گفتن «و علیکم»، همان چیزی را که برای ما میخواهند، ما نیز برای آنها میخواهیم. به همین خاطر برخی از اهل علم گفتهاند: یهودی یا نصرانی یا هر غیر مسلمان دیگری، وقتی با لفظ صریح سلام کرده و گفتند: «السلام علیکم»، جایز است در جوابشان بگوییم: «علیکم السلام».
همچنین در گفتن تحیت، مثل: أهلا و سهلا و امثال آن به آنها نیز نباید پیش دستی کرد. زیرا در این کار اکرام و تعظیم آنهاست. اما وقتی آنها چنین چیزی به ما گفتند، ما مثل همان را به آنان بازگو میکنیم. زیرا اسلام با عدل آمده و حق هر حقداری را میدهد، و واضح است که جایگاه مسلمانان نزد الله از غیر مسلمانان بالاتر است. پس شایسته نیست خود را با پیش دستی در سلام کردن به غیر مسلمانان، برای آنها ذلیل نمود.
بنا بر این در خلاصهی جواب میگوییم: جایز نیست مسلمان اول به غیر مسلمان سلام کند. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم از این کار نهی فرموده است، و زیرا در این کار، ذلالت مسلمان وجود دارد، که اول به غیر مسلمان سلام میکند، در حالی که مرتبهی مسلمان نزد الله عز و جل بالاتر است. پس شایسته نیست این گونه خود را ذلیل کند. اما وقتی آنها به ما سلام کردند، ما نیز آن گونه که سلام کردهاند، به آنها جواب میدهیم.
همچنین پیش دستی کردن در تحیت گفتن به آنان نیز جایز نیست. مثلا اول به آنها بگوییم اهلا و سهلا، و مرحبا و غیره… چون در این کار، نوعی تعظیم آنهاست و مثل پیش دستی کردن در سلام است.
[۱] – سوره نساء، آیه «۸۶».