۲۴۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم خواستن از صاحبان قبور چیست؟

جواب دادند: دعا دو نوع است:

نوع اول: دعای عبادت، که مثال آن: نماز و روزه و دیگر عبادات است. وقتی انسان نماز خواند یا روزه گرفت، پروردگارش را با زبان حال، خوانده است که او را بیامرزد و از عذابش نجات دهد، و از بخشش خود به او عطا کند. دلیل آن، این فرموده‌ی الله تعالی است: {وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ}[۱]، یعنی: {و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا دعای شما را بپذیرم. بی‌شک آنان که از عبادت من سرکشی می‌کنند، به زودی خوار و سرافکنده وارد دوزخ خواهند شد}. در این آیه، دعا را عبادت معرفی کرده، و هر کس چیزی از عبادات را مصروف غیر الله کند، مرتکب کفر اکبر شده که شخص را از دین خارج می‌کند. اگر انسان برای چیزی رکوع یا سجده کند و در این رکوع و سجود، همان طور که الله را تعظیم می‌کند، آن چیز را تعظیم نماید، مشرک بوده و از اسلام خارج می‌شود. به همین خاطر رسول الله صلی الله علیه وسلم از خم شدن در هنگام ملاقات با یکدیگر، منع فرموده‌اند تا راه شرک را ببندد. از ایشان در مورد کسی سوال شد که با برادرش ملاقات می‌کند. آیا برای او خم شود؟ فرمود: «خیر»، و کاری که برخی جاهلان در هنگام ملاقات انجام می‌دهند که در هنگام ملاقات، خم می‌شوند، اشتباه است و واجب است که برای چنین اشخاصی، اشتباه بودن این عمل بیان شده و آنها را از این کار نهی کرد.

نوع دوم: دعای مسالت: این نوع دعا، به طور کامل شرک نیست. بلکه در آن تفصیل وجود دارد:

اول: اگر مدعوّ، زنده است و توانایی انجام آن را دارد، شرک نیست. مثل اینکه به کسی که توانایی‌اش را دارد، بگویی: به من آب بده. رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «کسی که شما را دعوت کرد، دعوتش را قبول کنید». الله تعالی می‌فرماید: {وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ}[۲]، یعنی: {و چون خویشاوندانِ (غیر وارث) و یتیمان و بینوایان هنگام تقسیم ارث حاضر شوند، چیزی از آن مال به آنان بدهید}، زیرا دست دراز کردن فقیر، و گفتن: به من بده، جایز است. چنان که الله تعالی فرمود: {فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ}، یعنی: {چیزی از آن به آنان بدهید}.

دوم: اگر مدعوّ، مرده باشد، خواندن او شرک اکبر است که باعث خروج انسان از دین می‌شود.

متاسفانه در برخی کشورهای اسلامی، کسانی وجود دارند که تصور می‌کنند فلان مُرده که جسد است یا زمین، او را خورده است، نفع و ضرر می‌رساند، یا می‌تواند به کسی که بچه دار نمی‌شود، بچه دهد، و این – عیاذاً بالله – شرک اکبر است، و قبول داشتن چنین چیزی، سنگین‌تر از قبول داشتن شرب خمر و زنا و لواط است؛ زیرا این کار فقط به معنی قبول داشتن فسق نیست، بلکه به معنی قبول داشتن کفر است. از الله می‌خواهیم که احوال مسلمانان را اصلاح نماید.

[۱] – سوره غافر، آیه «۶۰».

[۲] – سوره نساء، آیه «۸».