(۵۸۵) سوال: من طریقه‌ای صوفیانه را در پیش گرفته‌ام اما در مورد شیخ، هیچ اعتقادی که مخالف شریعت باشد، ندارم؛ بلکه شیخ را فقط همانند استادی می‌بینم که به سوی شریعت، راهنمایی می‌کند. این شیخ، اذکار شرعی را برنامه‌ریزی می‌کند که خوب و نیک است و چیزی غیر از آن‌چه در قرآن و سنت آمده است، نمی‌گوید. نظر شما درباره‌ی پیروی از این مسلک و طریقت چیست؟

جواب:

نظرم این است که بر مؤمن واجب است، قبل از هر چیزی، کسی که از وی پیروی می‌کند را رسول الله ﷺ قرار دهد؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ} [آل عمران: ۳۱]: (بگو: اگر الله را دوست می‌دارید، پس از من پیروی کنید تا الله نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد) اگر این هدف در نزد وی همین باشد که البته اصل نیز بر همین است و خودش به خاطر کوتاهی در علم و فهم، نتواند به حق برسد، ایرادی ندارد که از کسی کمک بگیرد که او را به سوی شرع و خیر، راهنمایی کند؛ البته این‌ شخص، نباید منتسب یا وابسته به یک روش و طریقت خاصّی باشد بلکه باید منتسب به مذهب سلف و آن‌چه كتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و سنت رسول الله ﷺ بر آن دلالت دارد، باشد.

اذكار منظمی که برخی عبادت‌کاران قرار می‌دهد، اگر از رسول الله ﷺ روایت شده باشد که ایشان آن را قرار داده است اما اگر خلاف سنت باشد، بدعت است، هر چند که اصل ذکر، مشروع است اما تنظیم و ترتیب آن به یک روش خاص، بدعت به شمار می‌آید.

بدین خاطر است که می‌گوییم: عبادت در سبب، جنس، مقدار، نوع، زمان و مکانش، به دلیل شرعی نیاز دارد. پس عبادتی که بنده انجام می‌دهد، باید در این موارد مطابق با شرع باشد. در صورتی که این امور ششگانه مخالف با قوانین شرع بود، آن عبادت، بنا بر آن‌چه از سنت خارج می‌گردد، بدعت است.

بدین خاطر است که می‌گوییم: عبادت در سبب، جنس، نوع، مقدار، وقت و مکان به دلیل نیاز دارد؛ عبادتی که بنده انجام می‌دهد ناگزیر باید در این امور با شریعت موافقت داشته باشد:

اول: سبب عبادت در شرع، معلوم باشد.

دوم: جنس عبادت در شرع، معلوم باشد.

سوم: نوع عبادت در شرع، معلوم باشد.

چهارم: مقدار عبادت در شرع، معلوم باشد.

پنجم: وقت و زمان عبادت در شرع، معلوم باشد.

ششم: مکان عبادت در شرع، معلوم باشد.

اگر عبادت در یکی از این موارد ششگانه مخالفت داشته باشد، آن عبادت بر حسب چیزی که با آن از سنت خارج شده است، بدعت خواهد بود.

بنابراین‌ ای برادرم! بر تو واجب است پیرو سلف صالح باشی، بر پایبندی به منهج و روش آنان حرص بورزی و راه‌ها و روش‌هایی که بدعت و نوآوری است را رها کنی؛ زیرا رسول الله ﷺ می‌فرماید: «وَكُلَّ مُحدَثَةٍ بِدعَةٌ وَكُلَّ بِدعَة ضَلاَلَةٌ وَكُلَّ ضَلاَلَة فِي النَّارِ»: (هر نوآوری، بدعت است؛ هر بدعتی گمراهی است و هر گمراهی، در آتش است).