(۱۹۵) سوال: مرگ انسان به معنای خروج روح از جسد است. آیا وقتی در قبرش دفن شود، روح به جسد بازمی‌گردد یا جای دیگری می‌رود؟ اگر در قبر، روح به جسدش بازگردانده می‌شود، بازگشت آن چگونه است؟

جواب:

از رسول الله ﷺ ثابت است که هرگاه فردی بمیرد، روحش در قبر به وی بازگردانده می‌شود و درباره‌ی پروردگار، دین و پیامبرش مورد سؤال قرار می‌گیرد. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مؤمنان را با سخن ثابت در زندگانی دنیا و آخرت، ثابت قدم نگه می‌دارد. مؤمن می‌گوید: پروردگارم الله است، دینم اسلام و پیامبرم محمد ﷺ است اما کافر یا منافق می‌گوید: هاه هاه نمی‌دانم، شنیدم مردم چیزی می‌گویند و من نیز همان را گفتم. برگشتن روح به بدن در قبر مانند وجود روح در بدن در دنیا نیست؛ زیرا قبر، زندگانی برزخی است که حقیقت آن را نمی‌دانیم چون درباره‌ی آن خبری به ما داده نشده است؛ هر امر غیبی که از آن باخبر نباشیم نیز واجب است درباره‌اش توقف و سکوت کنیم؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَلَا تَقفُ مَا لَیسَ لَكَ بِهِۦ عِلمٌ إِنَّ ٱلسَّمعَ وَٱلبَصَرَ وَٱلفُؤَادَ كُلُّ أُولَـئِكَ كَانَ عَنهُ مَسؤولا} [إسراء ۳۶]: «از آن چه به آن علم نداری، پیروی نکن، بدون شک گوش و چشم و دل، هر یک از این‌ها باز خواست می‌شوند».

***