(۱۹۳) حکم دفن شخص بی‌نماز همراه شخص مسلمان

(۱۹۳) سوال: شیخ بزرگوار، امام و خطیب مسجد جامع بزرگ منطقه‌ی عُنیزه! السلام علیکم. سؤالم چنین است: چگونه مرده با ورود انسان بی‌نماز به قبرش، مورد آزار و اذیت واقع می‌شود؟ مگر چنین نیست که هر کس به جایگاه خود در بهشت یا جهنم وارد می‌شود؟ اذیت شدن چگونه است؟ شیخ بزرگوار! لطفا پاسخ دهید.

جواب:

حلال و جایز نیست شخص بی‌نماز را همراه شخص مسلمان دفن کنند و حتی جایز نیست به تنهایی در قبرستان مسلمانان دفن شود بلکه واجب است جسد شخص بی‌نماز در مکانی غیر از قبرستان مسلمانان دفن شود زیرا کسی که از دنیا برود و نماز نمی‌خوانده است از مسلمانان نیست.

این دیدگاه راجح و برتر است که با ادله‌ای از کتاب الله، سنت پیامبر ﷺ و اقوال صحابه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُم ترجیح داده‌ایم. بارها در همین برنامه ادله‌ی کافر بودن شخص تارک نماز را ذکر نموده‌ایم. فرقی ندارد که به فرض بودن نماز اقرار داشته باشد یا آن را انکار کند؛ بلکه اگر منکر فرض بودن نماز باشد، کافر می‌شود حتی اگر نماز بخواند مگر این‌ که نسبت به احکام اسلام، جاهل باشد مثل این که تازه‌ مسلمان باشد که در این حالت برایش تبیین می‌شود که اگر به وجوب آن اقرار نمود مسلمان است اما در غیر این صورت، کافر است.

مهم این است که جایز نیست شخص بی‌نماز همراه شخص مسلمان یا در قبرستان مسلمانان دفن شود؛ بلکه دستور شرع این است که مسلمان با مسلمان دیگر در یک قبر دفن نشود و هر کس به تنهایی در قبر خودش دفن گردد.

علما É اتفاق ‌نظر دارند که مشروع است هر مرده به تنهایی دفن می‌شود اما اختلاف دارند که آیا دفن دو مرده در یک مکان، حرام است مگر در حال ضرورت یا این که مکروه است و در هنگام نیاز حتی بدون ضرورت می‌شود چنین کرد؟

پاسخ به این سؤال که (آیا مرده با این کار، مورد اذیت قرار می‌گیرد؟ ) به نصّ شرعی نیاز دارد که مرده با کسی که گناهکار و شایسته‌ی عذاب است، مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد که از سنت چیزی در این مورد سراغ ندارم هر چند که برخی از علما É می‌گویند: چه بسا مرده به سبب همسایه‌اش که در حال عذاب است، اذیت ‌شود و چه بسا به سبب انجام گناه در کنار قبرش، اذیت ‌شود؛ اما دلیلی از سنت که این سخن را تأیید کند نیافتم، والله أعلم.

***

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فضيلة الشيخ إمام وخطيب المسجد الجامع الكبير بعنيزة السلام عليكم سؤالي ما يلي: كيف يتأذى الميت بدخول إنسان لا يصلى معه في القبر؟ ألم يكن كل واحد ذهب إلى مقعده إن كان في الجنة فهو في الجنة، والثاني في النار فهو في النار ؟ أم كيف يكون التأذي؟ أرجو من فضيلة الشيخ إجابة.

فأجاب -رحمه الله تعالى -: الإجابة على هذا السؤال أن نقول: إنه لا يحل أن يدفن شخص لا يصلى مع شخص مسلم، بل ولا يحل أن يدفن وحده في مقابر المسلمين والواجب أن يدفن من مات لا يصلى في مكان غير مقابر المسلمين، لأنه ليس منهم.

هذا القول الراجح الذي رجحناه بأدلة من كتاب الله وسنة رسوله عليه الصلاة والسلام وأقوال الصحابة رضي الله عنهم، وقد سبق لنا مرارًا من هذا البرنامج ذكر الأدلة الدالة على كفر تارك الصلاة كفرًا مخرجًا عن الملة، سواء كان مقرا بفرضيتها أم كان جاحدًا بل إذا كان جاحدا كفر وإن صلى، إلا أن يكون جاهلًا بأحكام الإسلام، كحديث عهد بالإسلام، فإنه يعرف ويبين له، فإن أقر بالوجوب و إلا كان كافرًا.

المهم أنه لا يجوز أن يدفن من لا يصلى مع شخص مسلم، ولا في مقابر المسلمين، بل إن المشروع ألا يدفن مسلم مع آخر في قبر واحد، وإنما يدفن كل واحد وحده في قبره. واختلف العلماء -رحمهم الله -: هل دفن الميت مع ميت آخر محرم لا اتفاقهم على أن المشروع أن يدفن كل ميت وحده؟

وأما قول السائل: إنه يتأذى به، فهذا الأمر يحتاج إلى توقيف وإلى نص من الشرع أن الميت يتأذى بمن دفن معه إذا كان ممن يعذب في قبره، وهذا أمر لا أعلم عنه شيئًا من السنة، وإن كان بعض العلماء -رحمهم الله – يقولون: إن الميت قد يتأذى بجاره إذا كان يعذب، وقد يتأذى بفعل منكر عنده، ولكن لم أجد دليلا من السنة يؤيد هذا. والله أعلم.