(۱۷۸) نکاتی درباره‌ی معراج رسول الله ﷺ

(۱۷۸) سوال: شیخ بزرگوار! نکته‌ها، اندرزها و صحنه‌هایی که رسول ‌الله ﷺ در اسراء و معراج دیده و بر دل‌های غافل تأثیر می‌گذارد را بیان کنید.

جواب:

سؤال کننده را به آن چه علما در این ‌باره نوشته‌اند ارجاع می‌دهم زیرا حدیث معراج، طولانی است و به چندین جلسه نیاز دارد؛ می‌توانید به به نوشته‌های ابن کثیر رَحِمَهُ‌الله در کتاب البداية والنهاية و آن چه علما در شرح احادیث این باب نوشته‌اند مانند آن چه ابن حجر عسقلانی در کتاب فتح الباري و نووی در شرح صحیح مسلم نوشته‌‌اند. همچنین می‌توانید به دیگر کتاب‌ها مراجعه کنید. به طور خلاصه به قصه‌ی معراج اشاره می‌کنم:

پیامبر ﷺ شبانه در حِجر اسماعیل خواب بود که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را از مسجد الحرام به مسجد الأقصی برد؛ حِجر، قسمت جدا شده از کعبه است و اطراف آن دیوار معروف قوس‌دار است. پیامبر ﷺ از آن جا تا بیت المقدس به اسراء رفت. پیامبران برایش جمع شدند و او برایشان نماز خواند؛ سپس جبرئیل او را تا آسمان دنیا بالا برد (معراج) و درخواست نمود تا آسمان باز شود؛ سپس به آسمان دوم تا هفتم بالا رفت.

در آسمان اول آدم را و در آسمان هفتم ابراهیم عَلَيْهِ‌السَّلَام را دید؛ به جایی رسید که هیچ بشری به آن ‌جا نرسیده است؛ به جایی که صدای قلم‌هایی را شنید که تقدیر روزانه با آن نوشته می‌شود، تا سدرة المنتهی رسید و از آیات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چیزهایی دید که اگر کسی غیر از او می‌دید، چشمش خطا می‌کرد و عقلش تباه می‌شد؛ اما الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ این پیامبر کریم و بزرگوار ﷺ را ثابت ‌قدم و استوار نمود تا برخی از آیات بزرگ پروردگارش را دید.

الله پنجاه نماز را در شبانه ‌روز بر او فرض گردانید. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ موسی عَلَيْهِ‌السَّلَام را بر انگیخت که وقتی رسول ‌الله ﷺ از کنارش بگذرد، بپرسد که الله بر او و امتش چه چیزی را فرض نموده است؟ به او خبر داد که پنجاه نماز را فرض کرده است. موسیعَلَيْهِ‌السَّلَام به او گفت: امتت نمی‌تواند آن را تحمل کند، به سوی پروردگارت بازگرد و از او تخفیف بخواه. پس پیوسته پیامبرمان ﷺ به سوی الله بازمی‌گردد تا این که نمازهای پنج گانه به جای پنجاه نماز مقرر گشت. البته از نعمت و فضل الله این است که در عمل، پنج نماز است و در میزان اجر، پنجاه نماز است؛ یعنی: وقتی پنج نماز را خواندیم، گویا پنجاه نماز خوانده‌ایم؛ حمد و سپاس مخصوص الله پرودگار جهانیان است.

در مورد داستان فرض شدن نمازها در این شب که در حق رسول ‌الله ﷺ بزرگ‌ترین شب است، این که پنجاه نماز است و نمازها بدون واسطه از جانب الله بر رسولش فرض شده است دلیلی بر توجه و محبت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به این نمازها است؛ یعنی از بزرگ‌ترین اعمال بدنی در اسلام است و به همین خاطر است که تارک آن، کافر و مرتد است.

آیا معراج و اسراء در یک یا دو شب بوده است؟ آیا اسراء با روح یا با روح و جسم بوده است؟ دیدگاه درست این است که: هر دو در یک شب بوده و رسول ‌الله ﷺ با روح و بدنش به اسراء رفته است.

مردم در مورد شب معراج به چند دسته تقسیم شده‌اند: در چه شب و در چه ماهی است؟ صحیح‌ترین دیدگاه این است که سه سال پیش از هجرت و در ماه ربیع‌ الأول بوده است نه ماه رجب.

بدعت‌هایی در این شب به وجود آورده‌اند که نزد سلف معروف نبوده است لذا شب بیست و هفتم رجب را به همین مناسبت، جشن می‌گیرند در حالی که صحیح نیست اسراء و معراج در رجب بوده است و نه این که در بیست و نهم این ماه بوده است. بنابراین این بدعت، خطایی است که بر خطای دیگری بنا شده است؛ از نظر تاریخی اشتباه است زیرا در شب بیست و‌ هفتم رجب اتفاق نیفتاده است و از نظر دینی هم اشتباه است زیرا بدعت است. بنابراین رسول ‌الله ﷺ، خلفای راشدین، صحابه و ائمه‌ی مسلمانان آن شب را جشن نگرفته‌اند.

***

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: نرجو من فضيلة الشيخ إلقاء الضوء على العبر والمواعظ من الإسراء والمعراج والمشاهد التي الرسول صلى الله عليه وسلم التي تؤثر في القلوب الغافلة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أحيل السائل إلى ما كتبه أهل العلم في ذلك، لأن حديث المعراج حديث طويل يحتاج إلى مجالس، ولكن ليرجع إلى ما كتبه ابن كثير رحمه الله في كتاب (البداية والنهاية) في قصة المعراج، وما كتبه العلماء في الحديث عن ذلك: كـ (فتح الباري)، وشرح النووي على صحيح مسلم، وغيرهما من الكتب، إنما نشير إشارة موجزة لقصة المعراج:

فالنبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أسرى به الله تعالى ليلة من المسجد الحرام إلى المسجد الأقصى، كان نائما في الْحِجْرِ فأسري به من هناك، والحجر هو الجزء المقتطع من الكعبة والمقوس عليه بالجدار المعروف، أسري به من هناك -عليه الصلاة والسلام- إلى بيت المقدس، وجمع له الأنبياء، وصلى بهم إمامًا، ثم عرج به جبريل إلى السماء الدنيا فاستفتح ففتح له، ثم الثانية، ثم الثالثة، ثم الرابعة، ثم الخامسة، ثم السادسة، ثم السابعة.

وجد في الأولى آدم ووجد في السابعة إبراهيم – عليه الصلاة والسلام-، و وصل إلى موضع لم يصله أحد من البشر ، وصل إلى موضع سمع فيه صَرِيف الأقلام التي يكتب بها القدر اليومي، إلى سدرة المنتهى، ورأى من آيات الله -سبحانه وتعالى ما لو رآه أحد سواه لزاغ بصره ولخبل عقله، لكن الله – سبحانه وتعالى- ثبت هذا النبي الكريم – عليه الصلاة والسلام- حتى رأى من آيات ربه الكبرى.

و فرض الله عليه الصلوات خمسين صلاة في كل يوم وليلة، وقيض الله موسى عليه الصلاة والسلام حين مر به رسول الله صلى الله عليه وسلم أن يسأل النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- ماذا فرض الله عليه وعلى أمته؟ فأخبره بأن الله تعالى فرض عليه خمسين صلاة في كل يوم وليلة، فقال له: إن أمتك لا تطيق ذلك، ارجع إلى ربك فاسأله التخفيف. فما زال نبينا -صلوات الله وسلامه عليه- يراجع الله، حتى استقرت الفريضة خمس صلوات في كل يوم وليلة بدل خمسين صلاة ، لكنها بنعمة الله وفضله كانت خمس صلوات بالفعل وخمسين في الميزان، أي: إذا صلينا خمس صلوات فكأننا صلينا خمسين صلاة، والحمد لله رب العالمين.

وفي قصة فرض الصلوات في هذه الليلة التي هي أعظم ليلة في حق الرسول -عليه الصلاة والسلام-، وأنها خمسون صلاة، وأنها فرضت من الله إلى رسوله بدون واسطة في هذا دليل على عناية الله تعالى بهذه الصلوات ومحبته لها، وأنها أعظم الأعمال البدنية في الإسلام، ولهذا كان تاركها كافرًا مرتدا خارجا عن الإسلام.

وقد اختلف الناس في ليلة المعراج والإسراء: هل هما في ليلة واحدة، أو في ليلتين؟ وهل كان الإسراء بروحه، أو بدنه وروحه؟ والصواب: أنهما في ليلة واحدة، وأنه أسري بالرسول صلى الله عليه وسلم بروحه وبدنه.

وانقسم الناس في ليلة المعراج: في أي ليلة هي؟ وفي أي شهر هي؟ وأقرب الأقوال أنها كانت قبل الهجرة بثلاث سنوات، وأنها كانت في ربيع الأول، وليست في رجب.

ثم ابتدع الناس في هذه الليلة بدءًا لم تكن معروفة عند السلف، فصاروا يقيمون ليلة السابع والعشرين من رجب احتفالا بهذه المناسبة، ولكن لم يصح أن ليلة الإسراء والمعراج كانت في رجب ولا أنها في ليلة سبع وعشرين منه، فهذه البدعة صارت خطأ على خطأ خطأ من الناحية التاريخية، لأنها لم تصح أنها في سبع وعشرين من رجب وخطأ من الناحية الدينية، لأنها بدعة، فإن الرسول -صلى الله عليه وعلى آله وسلم – لم يحتفل بها، ولا الخلفاء الراشدون، ولا الصحابة، ولا أئمة المسلمين من بعدهم.