(۱۳۰۰) سوال: آیا نصیحتی دارید برای کسانی که بدون علم فتوا میدهند و ممکن است دیگران را به خطا و اشتباه بیندازند؟
جواب:
نصیحتم برای چنین اشخاصی که بدون علم فتوا میدهند این است که تقوای الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ را پیشه نمایند و بدانند که وقتی فتوا میدهند، در حقیقت دارند از جانب الله سخن میگویند و الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ بر بندگانش حرام کرده که بدون علم چیزی را از جانب او بگویند. او این کار را با شرک قرین میکند و میفرماید: {قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ} [أعراف: ۳۳]: (بگو همانا پروردگارم، کارهای زشت را، چه آشکار و چه پنهان، حرام کرده. همچنین گناه و ظلم ناحق را و اینکه با الله چیزی را شریک قرار دهید که برایش دلیلی نازل نفرموده و اینکه چیزی را که نمیدانید به الله نسبت دهید).
پس مومن باید بر حذر باشد از اینکه مرتکب کاری شود که الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ آن را بر او حرام کرده است. باید اگر فتوا میدهد، از روی علم باشد. اگر عالم است، از روی علمی که الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ به او عطا فرموده، سخن بگوید و اگر عامیست، از روی چیزی که از علما شنیده و نسبت به درستی آن یقین دارد، حرف بزند. با این حال شایسته است که شخص عامی وقتی کسی از عالمی سوال میپرسد بسیار مواظب باشد. چون بعضی از عوام وقتی سوال میپرسند، نمیتوانند مساله را چنان که هست، مطرح کنند. بنا بر این جوابی که میگیرند بر اساس سوالشان است. بعد، بر اساس جوابی که از مفتی شنیدهاند، فتوا میدهند و با این کار، اشتباه به وجود میآید.
همچنین بعضی دیگر از عوام، سوال را خوب میپرسند، اما درست متوجه جواب نمیشوند. این نیز در خطر بزرگی قرار میگیرد و خودش گمراه میشود و دیگران را نیز با خود گمراه میکند.
***