(۱۲۲۷) سوال: از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ روایت است که رسول اللهﷺ فرمودند: «کسی که در روز صد بار سبحان الله و بحمده بگوید، گناهانش از بین می‌روند حتی اگر مثل کفِ – روی آب – دریا باشد».[۱] آیا این حدیث صحیح است؟ همچنین بفرمایید صحیح‌ترین احادیث رسول اللهﷺ کدام‌ها هستند؟
جواب:
این حدیث صحیح است. کسی که در روز صد بار سبحان الله و بحمده بگوید، گناهانش حتی اگر مثل کفِ روی آب دریا هم باشند، از بین می‌روند. چون فضل الله بسیار وسیع است و عطا کردن نزد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ محبوب‌تر از منع کردن آن است. حدیث چنان که سائل هم گفت، متفق علیه است؛ یعنی بخاری و مسلم آن را روایت کرده‌اند. در اینجا به چیزی اشاره می‌کنم که برای خواننده مفید است و آن هم فرموده‌ی رسول اللهﷺ که امام بخاری کتاب خود را با آن ختم نموده‌اند: «دو کلمه وجود دارد که نزد الله بسیار محبوبند، و بر زبان نیز سبک هستند و در ترازوی اعمال، سنگینند: سبحان الله و بحمده، سبحان الله العظیم».[۲]
پس ای برادر مسلمان، این دو کلمه را زیاد بر زبان بیاور: سبحان الله و بحمده، سبحان الله العظیم. در این دو کلمه فواید بزرگی نهفته است: نزد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ محبوبند و در ترازوی اعمال، سنگینند و گفتنشان برای هیچ کس سخت نیست، بلکه تلفظ کردنشان سبک است.
سائل همچنین پرسید: صحیح‌ترین احادیث کدام‌ها هستند؟ به او می‌گوییم: صحیح‌ترین احادیث آنهایی هستند که ائمه مثل بخاری و مسلم و ابوداود و ترمذی و ابن ماجه و امام احمد و امام مالک و غیره بر آنها اتفاق دارند و آنها را روایت کرده‌اند. اگر همه‌ی اینها حدیثی را روایت کرده باشند، آن حدیث، صحیح‌ترین حدیث است. اما احادیثی که توسط یکی از آنها روایت شده باشند، صحیح‌ترینشان حدیثی است که بخاری و سپس مسلم روایت کرده باشند. اگر هر دو – یعنی بخاری و مسلم – حدیثی را روایت کرده باشند، حدیث متفق علیه است و صحیح‌ترین حدیث می‌باشد. حدیثی که بخاری به تنهایی روایت کرده باشد، از حدیثی که مسلم به تنهایی روایت کرده، در درجه‌ی بالاتری است. سپس حدیثی که بر شرط بخاری و مسلم روایت شود، سپس حدیثی که بر شرط بخاری است. سپس حدیثی که بر شرط مسلم است. اهل علم این گونه قوت و ضعف احادیث را رتبه گذاری کرده‌اند.
***
[۱] صحیح بخاری: کتاب الدعوات، باب فضل التسبیح، حدیث شماره (۶۰۴۲). صحیح مسلم: کتاب الذکر و الدعاء و التوبة و الإستغفار، باب فضل التهلیل و التسبیح و الدعاء، حدیث شماره (۲۶۹۱)، از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «مَنْ قَالَ: سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ، فِي يَوْمٍ مِائَةَ مَرَّةٍ، حُطَّتْ خَطَايَاهُ وَإِنْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ».
[۲] صحیح بخاری: کتاب التوحید، باب قول الله تعالی: {ونضع الموازین القسط} [الأنبیاء: ۴۷]، و أن أعمال بنی آدم و قولهم یوزنون، حدیث شماره (۷۱۲۴). صحیح مسلم: کتاب الذکر و الدعاء و التوبة و الإستغفار، باب فضل التهلیل و التسبیح و الدعاء، حدیث شماره (۲۶۹۴)، از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «كَلِمَتَانِ حَبِيبَتَانِ إِلَى الرَّحْمَنِ، خَفِيفَتَانِ عَلَى اللِّسَانِ، ثَقِيلَتَانِ فِي الْمِيزَانِ: سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ، سُبْحَانَ الله العظيم».
