شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۷۹۱) حکم اشتباهات سهوی در قرائت قرآن

(۷۹۱) سوال: سائل می‌گوید: جوانی هستم که به الله سبحانه و تعالی ایمان دارم. پیامبرﷺ را نیز تصدیق می‌کنم. بر نمازهای فرض مواظبت داشته و قرآن را زیاد تلاوت می‌کنم. اما وقتی بین قرائت خود و قاریانی که صدایشان را از رادیو می‌شنوم، مقایسه می‌کنم، می‌بینم اشتباهات زیادی دارم. آیا به خاطر اشتباهات غیر عمدی که در قرائت مرتکب می‌شوم، گناهی دارم؟

جواب:

الله عزوجل قرآن را به زبان عربی فصیح بر پیامبرﷺ نازل کرده است. زیرا او سبحانه و تعالی می‌فرماید: {نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ * علَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ * بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ} [شعراء:۱۹۳-۱۹۵]: (روح الأمین – جبریل – آن را بر قلبت نازل کرد تا از جمله هشدار دهندگان باشی. به زبان عربیِ واضح). در نتیجه بر انسان واجب است قرآن را با زبان عربی بخواند. کلمات را همان طور که هستند، ادا کرده و جایز نیست حرکاتشان را تغییر دهد. اگر حرکات را تغییر می‌دهد، بر او واجب است برود و قرآن را بیاموزد. به اندازه‌ی توان، قرآن را تکرار کند و جایز نیست در این زمینه سهل انگاری به خرج دهد و بگوید: قرآن را با همه‌ی اشتباهاتی که دارم، باز هم همان طور می‌خوانم.

اما اشتباهاتی مثل صفات حروف که حرکات را تغییر نمی‌دهد، رعایتش واجب نیست: مثل مد و قصر و امثال اینها. البته در صورتی که مثلا ترک مد یا قصر، باعث اسقاط حرف شود، جایز نیست؛ چون اسقاط حرف مثل اسقاط حرکت آن است. امروزه نیز – الحمدلله – چاپ‌های زیادی از قرآن وجود دارد و شخص می‌تواند قرآنی انتخاب کند که آن را کلمه کلمه بخواند تا قرائش را تصحیح نماید.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنه شاب مؤمن بالله -سبحانه وتعالى-، ومصدق لنبيه صلى الله عليه وسلم، ومحافظ على الصلوات المكتوبة، ويُكثر من قراءة القرآن والله الحمد، ولكن يقول عندما أقارن بين قراءتي وبين قراءة المقرئين من خلال المذياع أجد أنني أرتكب أخطاء كثيرة، فهل علي إثم لما أرتكبه من أخطاء من غير قصد؟ أفيدونا أفادكم الله.

فأجاب – رحمه الله تعالى -: أقول : إن الله -سبحانه وتعالى- أنزل على عبده محمد صلى الله عليه وسلم الكتاب بلسان عربي مبين كما قال الله -تبارك وتعالى-: ﴿ نَزَلَ يه الروحُ الْأَمِينُ عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنذِرِينَ بِلِسَانٍ عَرَب مُّبِينِ ﴾ [الشعراء:۱۹۵-۱۹۳ِ]

فيجب على الإنسان أن يقرأ هذا القرآن باللسان العربي: فيرفع المرفوع وينصب المنصوب، ويجر المجرور، ويجزم المجزوم، ولا يجوز له أن يُغَيّر الحركات، فإذا كان يُغيّرها فالواجب عليه أن يتعلم وأن يكرر بقدر استطاعته، ولا يجوز أن يتهاون في هذا الأمر ويقول: سأبقى على ما أنا عليه من الخطا.

وأما ما لا تتغير به الحركات من صفات الحروف فهذا ليس بواجب: مثل المد والقصر وما أشبه ذلك، إلا أن يؤدي ترك المد إلى إسقاط حرف، أو يؤدي القصرُ إلى إسقاط حرف هذا لا يجوز؛ لأن إسقاط الحرف كتغيير حركته والمصاحف ولله الحمد ،متوفرة وبالإمكان أن يأخذ الإنسان مصحفًا يقرؤه كلمةً كلمةً حتى يأتي به على وجه الصواب.

مطالب مرتبط:

(۷۹۵) قرائت قرآن با وجود اشتباهات غیر عمد

(۷۹۵) سوال: من قرآن می‌خوانم، ولی در خواندن قرآن چندان مهارت ندارم. در نتیجه گاهی اوقات اشتباهاتی از من سر می‌زند که باعث تحریف غیر عمدی بعضی از آیات می‌شود. آیا گناهی دارم؟ آیا به این خاطر، قرائت قرآن را ترک کنم، یا بر حسب توان و قدرتم قرآن بخوانم و اگر اشتباهی از من […]

ادامه مطلب …

(۷۸۹) تلاوت بدون رعایت احکام تجوید

(۷۸۹) سوال: آیا کسی که قرآن را بدون رعایت احکام تجوید تلاوت کند، چون احکامش را نمی‌داند، گناه کار است؟ جواب: گناه کار نیست؛ چون احکام تجوید فقط برای قشنگ شدن تلاوت است و واجب نیست. هر کس کلمات و حروف را همان طور که هستند، ادا نماید، آنچه را که در قرائت قرآن بر […]

ادامه مطلب …

(۷۹۶) اشتباه خواندن قرآن بدون اینکه بداند

(۷۹۶) سوال: کسی که قرآن را در همان حد که بلد است، بخواند، ممکن است بدون اینکه بداند، گاهی اشتباه بخواند. این کار چه حکمی دارد؟ جواب: بر او واجب است برود یاد بگیرد؛ زیرا موضوع ساده‌ای نیست. ولی برخی مردم بر همان طبیعت و شخصیتی که دارند، قرآن می‌خوانند بدون اینکه تلاش و تمرینی […]

ادامه مطلب …

(۷۹۲) خواندن قرآن و عمل نکردن به احکام آن

(۷۹۲) سوال: یکی پرسیده: قرائت قرآن را بسیار دوست دارم. اما متاسفانه قرائت را خوب بلد نیستم. اما جوانانی هستند که قرائتشان از من زیباتر است. ولی به احکام قرآن عمل نمی‌کنند و می‌گویند: اگر تو ملّا بودی، از ما بهتر بودی. نظر شما در این مورد چیست؟ جواب: فایده‌ی قرائت قرآن، تدبر و پندگیری […]

ادامه مطلب …

(۷۹۳) قرائت قرآن با وجود اشتباهات قرائتی

(۷۹۳) سوال: خانمی می‌گوید: در مکتب‌خانه‌های قدیمی، قرآن و نوشتن را آموخته‌ام. اما بدون اینکه حرکاتِ حروف را مراعات کنم. به همین خاطر وقتی قرآن می‌خوانم، زیاد اشتباه می‌کنم: «اَ» را «اُ» و «اِ» را «اَ» می‌خوانم. آیا به نظر شما با وجود این اشتباهات، باز هم به قرائت ادامه دهم یا دیگر قرآن نخوانم؟ […]

ادامه مطلب …

(۷۹۹) قرائت قرآن با تجوید رایج امروزی

(۷۹۹) سوال: آیا قرائت قرآن با تجوید معروف امروزی، سنت است؟ جواب: تا جایی که من به آن رسیده‌ام، قرائت قرآن با تجویدی که امروزه رواج دارد، روشی برای قشنگ خواندن قرآن است. ولی واجب نیست. بلکه واجب این است که شخص، حروف و حرکات را درست تلاوت کند. اما اگر به نحوی که امروزه […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه