(۱۱۵۳) سوال: درجهی صحت این حدیث تا چه حد است؟ رسول اللهﷺ میفرماید: «کسی از جانب پروردگارم آمد و به من خبر داد: هر کس از امتت در حالی بمیرد که به الله شرک نورزیده است، وارد بهشت میشود. گفتم: حتی اگر مرتکب زنا و دزدی شود؟ گفت: حتی اگر مرتکب زنا و دزدی شود».[۱] معنای مفصل این حدیث چیست؟
جواب:
این حدیث صحیح است و بدین معناست که انسان اگر بر اسلام بمیرد، حتی اگر زنا و دزدی هم کرده باشد، وارد بهشت میشود. ولی به خاطر گناهانی که مرتکب شده، الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ او را عذاب میدهد و اگر بخواهد، او را میبخشد. این حدیث بدین معنا نیست که ما در مورد معاصی و گناهان کبیره سهل انگاری کنیم. بلکه حدیث به محقَّق ساختن اسلام تشویق میکند و اینکه اسلام مانع از جاوید ماندن شخص گنهکار در جهنم میشود.
اما انسان نیز باید بداند که گناهان – چنان که علما گفتهاند – دروازهی ورود به کفر هستند. چون طاعات برای قلب به منزلهی آب برای درخت هستند. وقتی انسان بر طاعات مداومت ورزد، آن درخت زنده و شاداب میماند. معاصی هم به منزلهی قطع کردن شاخههای درخت هستند. هر بار که انسان شاخهای از آن را بشکند، ضعیف و کم میشود تا وقتی که همهی شاخههایش از بین رفت و با این اتفاق شاید خود درخت نیز از بین برود.
پس وظیفهی انسان است که ایمانش را به وسیلهی طاعت و عبادت الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ و دوری از معصیت، محافظت نماید. اما اگر فرض کنیم که مرتکب گناهانی شود که کفر نباشند، عاقبتش – ان شاءالله – بهشت خواهد بود.
اینکه در جواب سوال گفتیم: عاقبتش بهشت خواهد بود، بدین معنی نیست که انجام گناهان موجب ورود به بهشت میشوند. بلکه معنایش این است که شخص عاصی هر چقدر هم گناهانش بزرگ باشد ولی به حد کفر نرسیده باشند، بعد از اینکه به خاطر گناهانش عذاب شد یا الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ او را آمرزید، سر انجام وارد بهشت خواهد شد.
***
[۱] صحیح بخاری: کتاب اللباس، باب الثیاب البیض، حدیث شماره (۵۴۸۹). صحیح مسلم: کتاب الإیمان، باب من مات لا یشرک بالله شیئا دخل الجنة و من مات مشرکا دخل النار، حدیث شماره (۹۴). از ابوذر رَضِيَاللهُعَنْهُ با این لفظ: «مَا مِنْ عَبْدٍ قَالَ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، ثُمَّ مَاتَ عَلَى ذَلِكَ إِلَّا دَخَلَ الْجَنَّةَ. قُلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ؟ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ. قُلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ؟ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ. قُلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ؟ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ عَلَى رَغْمِ أَنْفِ أَبِي ذَرٍّ».