(۶۷۹۷) سوال: ای شیخ بزرگوار، دوستی دارم که به شعر علاقه دارد و آن را مینویسد و از من پرسید که آیا شعر در اسلام حرام است؟ از آنجایی که او آیهای از قول الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ را خواند که میفرماید: {وَٱلشُّعَرَاۤءُ یَتَّبِعُهُمُ ٱلۡغَاوُۥنَ} [سوره الشعراء: ۲۲۴]: (و شاعران (کسانی) هستند که گمراهان از آنها پیروی میکنند) نظر شما در این باره چیست؟ و ما را راهنمایی کنید، الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ به شما جزای خیر بدهد؟
جواب:
شعر نیکو، نیکو است و شعر زشت، زشت است و هیچ اشکالی ندارد که انسان شاعر باشد به شرطی که اشعارش درباره مسائل مفید باشد مانند نظم در علوم شرعی همچنین علوم عربی که به آن کمک میکنند و حتی علم توحید مانند «الکافیة الشافیة في اعتقاد الفرقة الناجیة» که همان «نونیّه» است از ابن قیم رَحِمَهُالله که همهاش نظم میباشد و دربارهی توحید است همچنین ابن عبد القوی رَحِمَهُالله نیز شعری طولانی به قافیه دال در فقه دارد که حدود چهارده هزار بیت است و همچنان علما این کار را میکنند.
اما کراهت این برادر در مورد شعر با استدلال به این قول الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ که میفرماید: {وَٱلشُّعَرَاۤءُ یَتَّبِعُهُمُ ٱلۡغَاوُۥنَ} [سوره الشعراء: ۲۲۴]: (و شاعران (کسانی) هستند که گمراهان از آنها پیروی میکنند) پس میگوییم: که آیات را تا انتها بخوانید تا موضوع برای شما روشن شود: {إِلَّا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّـٰلِحَـٰتِ وَذَكَرُوا۟ ٱللَّهَ كَثِیرࣰا وَٱنتَصَرُوا۟ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُوا۟ۗ وَسَیَعۡلَمُ ٱلَّذِینَ ظَلَمُوۤا۟ أَیَّ مُنقَلَبࣲ یَنقَلِبُونَ} [سوره الشعراء: ۲۲۷]: (مگر کسانیکه ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و الله را بسیار یاد کردند، و بعد از آن که ستم دیدند، انتقام گرفتند، (و با شعر خود از اسلام و مسلمین دفاع نمودند)، و کسانیکه ستم کردند؛ به زودی خواهند دانست به چه بازگشتگاهی باز میگردند) پس الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ شاعران مؤمن و نیکوکار را استثنا کرده و بیان نموده است که شاعران مذموم کسانی هستند که گمراهان به دنبال آنها هستند و در هر وادی سرگرداناند.
لذا اگر انسان دارای این صفت نباشد، هیچ اشکالی ندارد مانند حسان بن ثابت رَضِيَاللهُعَنْهُ که در مسجد النبی صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم در حضور رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم شعر میخواند. [۱]
[۱] تخریج آن گذشت.