شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۶۷۶۳) راهکارهای شرعی برای بازگشت به ثبات دینی

(۶۷۶۳) سوال: من در آغاز جوانی به نماز، روزه و حضور مداوم در مسجد پایبند بودم و در نماز و روزه خود عطای بزرگی مانند خشوع و محبت عبادت را حس می‌کردم و هر عملی که موجب رضایت الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌شد، دائما به سرعت انجام می‌دادم و این روند را به مدت دو سال، یا کمی بیشتر یا کمتر ادامه دادم اما در طول این مدت با مشکلات و سختی‌هایی از طرف مردم به‌ویژه از سوی افرادی که نسبت به اسلام کینه‌ورز بودند، مواجه شدم علاوه بر این، احساسات جنسی نیز بر من که جوان هستم، تأثیر گذاشته و همه این عوامل و موارد دیگر قلبم را تحت تأثیر قرار داده و آنچه که نور حق در دلم بنا شده بود، نابود گشت در نتیجه، جوهر عبادت، مانند نماز، روزه، خشوع، صداقت با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و محبتی که در روحم ریشه داشت، از من رفت و در عین حال، من شروع به سرزنش خود کردم که چرا این‌گونه شده‌ام؟ و چرا در انجام واجباتم این کوتاهی‌ها وجود دارد؟ اکنون تمام توجه و دعایم این است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ مرا را در دین حق ثابت‌قدم نگه دارد و من را به عنوان یک فرد صالح حفظ کند اما همان‌طور که می‌دانید، صلاح فقط با صلاح قلب (امکان پذیر) است؛ بنابراین از شما درخواست راه‌حل برای این مشکل دارم و می‌خواهم مرا به کار درست راهنمایی کنید و کتاب‌هایی که به خواندن آن‌ها توصیه می‌کنید را معرفی کنید، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شما را حفظ و مراقبت نماید.

جواب:

به این شخص که دچار این ناملایمات شده است، نصیحت می‌کنیم که صبر و پایداری کند و همانند اولین دوران زندگی خود در استقامت و خشوع در نماز، رو آوردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و محبت او باقی بماند همانطور الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَجَعَلۡنَا مِنۡهُمۡ أَىِٕمَّةیَهۡدُونَ بِأَمۡرِنَا لَمَّا صَبَرُوا۟ۖ وَكَانُوا۟ بِـَٔایَـٰتِنَا یُوقِنُونَ} [سوره السجدة: ۲۴]: (و از آنان پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند، چون شکیبایی ورزیدند، و به آیات ما یقین داشتند).

بنابراین، با صبر و یقین می‌توان به امامت در دین دست یافت و انسان ممکن است با چنین عوارضی روبرو شود، اما اگر صبر و استقامت کند و به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده پناه ببرد، همان‌طور که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَإِمَّا یَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّیۡطَـٰنِ نَزۡغفَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِیعٌ عَلِیمٌ} [سوره اﻷعراف: ۲۰۰]: (و اگر از سوی شیطان وسوسه‌ای به تو رسد، به الله پناه ببر، بی‌گمان او شنوای داناست) سرانجام نتیجه‌ برای او خواهد بود؛ بنابراین نصیحت ما این است:

اول: پایداری بر انجام اعمال صالح و تلاش برای خشوع و حضور قلب است.

دوم: تلاوت زیاد کتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و تدبر در معانی آن و مطالعه تفاسیر معتبر برای فهم معانی آیات کریم.

سوم: ذکر فراوان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ وَتَطۡمَىِٕنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَىِٕنُّ ٱلۡقُلُوبُ} [سوره الرعد: ۲۸]: ((همانا) کسانی‌که ایمان آوردند، و دل‌های‌شان به یاد الله آرام می‌گیرد، آگاه باشید! (تنها) با یاد الله دل‌ها آرام می‌گیرند).

چهارم: مطالعه کتب حدیث معتبر و فهم آنچه از سنت صحیح از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم آمده است، و حریص بودن برای عمل به آن.

پنجم: این که از میان دوستان خود کسانی از اهل علم و بصیرت و کفایت را انتخاب کند تا او را در این امر یاری کنند.

و با انجام (این) اسباب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کار را برای او آسان می‌کند، همراه با کمک خواستن از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و روی آوردن شدید به سوی او.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: في بداية شبابي بدأت المواظبة على الصلاة والصيام، والذهاب إلى المسجد في كل وقت وكنت أجد في صلاتي وصيامي منحة كبيرة، كالخشوع وحُبِّ العبادة، وكل ما يرضي الله -سبحانه وتعالى- كنت أبادر إليه باستمرار، وعلى هذا المنوال مدة سنتين، أو أقل، أو أكثر، ولكن الذي حدث خلال هذه المدة هو أنني واجهت ضُروبا من المشكلات والمصاعب من الناس، أو بالأحرى من الحاقدين على الإسلام، بالإضافة إلى العاطفة الجنسية التي أثرت عليَّ وأنا شاب، فكل هذه المؤثرات وغيرها أخذت تنْخَر في قلبي، وتهدم ما بنى النور، نور الحق، فذهب عني جوهر العبادة، من صلاة وصيام وخشوع، وصدق مع الله، والحب الذي كان متأصلا في روحي، وفي الوقت ذاته بدأت ألوم نفسي لماذا أنا كذلك؟ ولماذا هذا التهاون عن الواجبات؟ وأصبح جُلُّ اهتمامي ودعائي هو أن يثبتني الله على دين الحق، وأن أبقى رجلا صالحا، ولكن الصلاح كما تعلمون إنما هو بصلاح القلب، فأطلب منكم الحَلَّ لهذه المشكلة، وأن تُرشدوني للعمل الصواب، وما هي الكتب التي ترشدونني إلى قراءتها، والله يرعاكم ويحفظكم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا الرجل الذي أصيب بهذه النكسة، ننصحه بأن يصبر ويُصابر على ما كان عليه في أول عمره من الاستقامة، والخشوع في الصلاة، والإقبال على الله عز وجل ومحبته، فإنه كما قال الله – تعالى- ﴿ وَجَعَلۡنَا مِنۡهُمۡ أَىِٕمَّةࣰ یَهۡدُونَ بِأَمۡرِنَا لَمَّا صَبَرُوا۟ۖ وَكَانُوا۟ بِـَٔایَـٰتِنَا یُوقِنُونَ ﴾ [السجدة: ٢٤].

فبالصبر واليقين تُنال إمامةُ الدِّين، والإنسان يعرض له مثل هذه العوارض، ولكنه إذا صبر وصابر، واستعاذ بالله من الشيطان الرجيم امتثالا لقوله – تعالى – ﴿ وَإِمَّا یَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّیۡطَـٰنِ نَزۡغࣱ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ﴾ [الأعراف: ٢٠٠] فإنه سوف تكون العاقبة له، فالذي ننصحه:

أولا: بالمصابرة على الأعمال الصالحة، والحرص على الخشوع، وحضور القلب.

ثانيا: الإكثار من تلاوة كتاب الله سبحانه وتعالى- وتدبر معانيه، ومطالعة التفاسير الموثوق بها لتفسير معاني الآيات الكريمة.

ثالثا: الإكثار من ذكر الله عز وجل – فإن الله -تعالى- يقول ﴿الَّذِينَ ءامَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَينُ الْقُلُوبُ﴾ [الرعد: ۲۸].

رابعا: مطالعة كتب الحديث الموثوق بها أيضا، وتَفَهم ما وَرَدَ عن النبي صلى الله عليه وسلم من السنة الصحيحة، والحرص على تطبيقها.

خامسًا: أن يختار له من الأصحاب من يُعينونه على هذا الأمر من أهل العلم والبصيرة والكفاءة.

وبفعل الأسباب يهيئ الله له الأمر مع الاستعانة بالله -تعالى- وشدة الإقبال إليه.

مطالب مرتبط:

(۶۷۵۶) حکم و راهکار دینی درباره غلبه افکار عاشقانه بر نماز و عبادت

می‌گویم علاقه‌مند شدن به این دختر امری است که ممکن است برای انسان رخ دهد اما اگر انسان خود را از آنچه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بر او حرام کرده است، مانند نگاه کردن به این دختر، صحبت کردن با او، یا برخورد با او حفظ کند، فکر کردن و حدیث نفس به تنهایی، بنده با آن گناهی ندارد...

ادامه مطلب …

(۶۷۵۸) راهنمایی دربارۀ هم‌زیستی با همسر برادر در خانه‌ای کوچک و حکم مواجهه ناخواسته

برای تو جایز نیست که به تنهایی با همسر برادرت در خانه بمانی بلکه اگر برادرت از خانه خارج شد، تو نیز خارج شو مگر اینکه او همسرش را نیز با خود ببرد زیرا خلوت کردن با زن نامحرم حرام است....

ادامه مطلب …

(۶۷۵۷) راهکار شرعی و عملی برای غلبه بر فشار غریزه جنسی در جوانی

اگر برایت ممکن است که ازدواج کنی پس این کار را بکن تا فواید نکاح برای تو حاصل گردد...

ادامه مطلب …

(۶۷۶۰) نظر شما درباره‌ی داستان‌های خارجی که در بین جوانان رواج دارد، چیست؟

نظر من درباره داستان‌های خارجی به طور کلی این است که شایسته می‌باشد از آن‌ها اجتناب کنیم، اگر نگویم که واجب است از آن اجتناب کنیم زیرا داستان‌های مربوط به سلف این امت، کفایت، راهنما و هدایت‌گر هستند....

ادامه مطلب …

(۶۷۵۹) حکم مردی که زنی را می‌بوسد و همه چیز را با او به جز زنا انجام می‌دهد، چیست؟

این عملی که ذکر کردی، برای آن‌ها حرام است....

ادامه مطلب …

(۶۷۵۵) حکم نگاه جوان نمازگزار به نامحرمان در معابر عمومی

این کار جایز نیست بلکه واجب است که نگاه خود را فرو گیری ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه