سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۶۷۲۲) آیا برخواستن برای معلم جایز است؟

(۶۷۲۲) سوال: آیا برخواستن برای معلم جایز نیست؟ و اگر جایز نیست، چه باید کرد اگر این موضوع باعث ناراحتی معلم شود؟ به عنوان مثال، در مدرسه‌ی ما یک دانش‌آموز دختر برای معلم نایستاد و معلم از او پرسید: چرا مانند سایر دانش‌آموزان نایستادی؟ او پاسخ داد که این کار جایز نیست و این موضوع باعث بحث بین آنها شد و معلم خواست آن دانش‌آموز را به مدت دو روز از کلاس دور کند و ما نمی‌خواهیم این اتفاق برای ما بیفتد، پس چه کنیم؟ الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شما را موفق بگرداند.

جواب:

وادار کردن دانش‌آموزان پسر یا دختر به ایستادن برای معلم مرد یا معلم زن از امور منکر است و از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم روایت شده که فرمودند: «مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَمْثُلَ لَهُ الرِّجَالُ قِيَامًا؛ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ»[۱]: (کسی که دوست داشته باشد مردان برای او بایستند، پس جایگاهش را در آتش آماده کند).

رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم که شریف‌ترین جایگاه مخلوقات را نزد الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و مؤمنین دارد، دوست نداشت مردم برای او بایستند و از این کار اکراه داشت؛ پس برای ما کافی است که در این عمل رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم مانند او باشیم و از چیزی که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نمی‌پسندید را نپسندیم و از اینکه مردم برای ما بایستند را دوست نداشته باشیم؛ پس چگونه شایسته‌ی ما می‌باشد که مردم را مجبور کنیم که برای ما بایستند؟ بنابراین مدیران مدارس، چه مرد و چه زن، باید معلمان زن و مرد را از انجام چنین اعمالی منع کنند و مقامات بالاتر از آنها، مثل وزارت یا ریاست نیز باید این موضوع را ملاحظه نماید و آن را ممنوع کنند زیرا این کار نه تنها خلاف مشروع می‌باشد بلکه نوعی برده‌داری و تحقیر برای دانش‌آموزان است و برای دانش‌آموز کافی است که با ادب و احترام به معلم گوش دهد و به او توجه نماید و چیزی را که می‌گوید دنبال کند و در مواردی که سوال دارد و نفهمید با او بحث کند اما این گونه مسائل ظاهری که مخالف شریعت است، جایز نیست که کسی را به انجام آن مجبور کنیم هچنین از شرع نیست که مردم به هنگام ورود معلم به کلاس برای او بایستند اصحاب نیز زمانی که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم وارد می‌شد، برای ایشان نمی‌ایستادند.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل الوقوف للمُدرّسة لا يجوز؟ وإذا كان لا يجوز فماذا نفعل إذا كان هذا يضايق المدرسة؟ حيث كانت عندنا طالبة لم تقف للمدرسة، فسألتها: لماذا لم تقفي كبقية الطالبات؟ فأخبرتها أن ذلك غير جائز، فحصلت بينهما مناقشة، فأرادت المدرسة إبعاد تلك الطالبة لمدة يومين، ونحن لا نريد أن نُفْصل، فماذا نفعل وفقكم الله؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إلزام الطالبات، أو الطلبة بالقيام للمدرس، أو المُدرسة هذا من الأمور المنكرة، وقد جاء عن النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَمْثُلَ لَهُ الرِّجَالُ قِيَامًا، فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ».

وقد كان رسول الله صلى الله عليه وسلم وهو أشرف الخلق عند الله جاها، وعند المؤمنين يكره أن يقوم الناس له، ولا يُحِبُّ ذلك، فحسبنا أن نكون مثل رسول الله صلى الله عليه وسلم في عمله هذا، وأن نكره ما كرهه الرسول صلى الله عليه وسلم وأن نكره أن يقوم لنا الناس، فكيف يليق بنا أن نلزم الناس بالقيام لنا؟ ولهذا ينبغي لمديري المدارس – من رجال ونساء – أن يمنعوا المدرّسات أو المدرسين من عمل مثل هذه الأمور، ثم على من فوقهم من الوزارة أو الرئاسة أن تلاحظ ذلك، وأن تعمم بالمنع منه، لأن هذا كما أنه خلاف المشروع، ففيه نوع من الاستبعاد للطلبة والطالبات والإذلال لهم، وكفى بالطالب وقارا، وكفى به أدببًا أن يكون منتبها للمدرس، متابعا له فيما يقول مناقشا له فيما يُشكل عليه، وأما هذه الأمور الشكلية التي تخالف الشريعة، فإنه لا يجوز لأحد أن يلزم بها، فإنه ليس من الشرع أن يقوم الناس للمعلم إذا دخل، والرسول عليه الصلاة والسلام – كان أصحابه لا يقومون له إذا دخل.

مطالب مرتبط:

(۶۷۱۶) حکم شرعی حقوق به‌ دست آمده از مدرکی که در آن تقلب شده است

پاسخ من به این سوال این است که من در این مسئله توقف می‌کنم (فتوا نمی‌دهم) زیرا بر اساس مدرک مستحق حقوق می‌باشد و حقیقت این است که مدرک او جعلی است...

ادامه مطلب …

(۶۷۱۸) نظر شرعی شما در مورد حکم فریب (تقلب) در امتحانات چیست؟

تقلب در امتحانات حرام است و حتی از گناهان کبیره محسوب می‌شود...

ادامه مطلب …

(۶۶۹۵) حکم خروج معلم از کلاس پیش از پایان ساعات رسمی تدریس

این به قانون بستگی دارد: اگر قانون اجازه نمی‌دهد که معلم قبل از پایان زمان رسمی تدریس خارج شود، بر او واجب است که بماند حتی اگر کاری نداشته باشد....

ادامه مطلب …

(۶۷۱۰) حکم شرعی حضور در مدارس مختلط

آنچه که بر تو، ‌ای برادر، واجب است این می‌باشد که مدرسه‌ای را پیدا کنی که این اختلاطی که وصف کردی در آن نباشد زیرا این یک فتنه‌ی عظیم است و جایز نیست که انسان خود را در معرض فتنه‌ها قرار دهد....

ادامه مطلب …

(۶۷۰۲) حکم برگزاری جشن و اهدای هدیه از سوی معلمان به مدیر مدرسه

دعوت کردن اشکالی ندارد - دعوت معمولی - اما دادن هدایا جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۶۶۹۸) کفاره‌ی کوتاهی معلم در انجام وظایف و حکم صدقه از حقوق

نظر من این است که بر  او واجب می‌باشد به اندازه‌ای که کوتاهی کرده است، از حقوق خود به صندوق مدرسه واریز کند، اگر این امکان‌پذیر نیست، باید آن مبلغ را صدقه بدهد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه