پنج‌شنبه 17 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
9 اکتبر 2025

(۶۶۱۴) حکم خوابیدن بر شکم چیست؟

(۶۶۱۴) سوال: حکم خوابیدن بر شکم چیست؟ و صحت حدیث أبو ذر رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ که در آن می‌فرماید: «مَرَّ بِيَ النَّبِيُّ وَأَنَا مُضْطَجِعٌ عَلَى بَطْنِي، فَرَكَضَنِي بِرِجْلِهِ وَقَالَ: يَا جُنَيْدِبُ إِنَّمَا هَذِهِ ضِجْعَةُ أَهْلِ النَّارِ»[۱]: (رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم از کنار من گذشت و بر شکم خوابیده‌ام که پایش را به من زد و فرمود: ‌ای جنیدب این حالت خوابیدن اهل دوزخ است) چگونه‌ می‌باشد و اگر انسان از روی فراموشی این‌گونه خوابید، گناه‌کار است؟

جواب:

در مورد این حدیث حضور ذهن ندارم اما بر شکم خوابیدن اشکالی ندارد مخصوصا اگر که به آن نیاز باشد زیرا انسان گاهی اوقات به خاطر بیماری یا  غرغر معده و مانند آن نیاز دارد که بر شکم بخوابد اما اگر نیازی نباشد بهتر است که بر پهلوی راست بخوابد چون: «أَنَّ النَّبِيّ كَانَ إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ وَضَعَ يَدَهُ يَعْنِي الْيُمْنَى تَحْتَ خَدِّهِ، ثُمَّ قَالَ: اللَّهُمَّ قِنِي عَذَابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ – أَوْ: تَجْمَعُ – عِبَادَكَ»[۲]: (وقتی رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم به رختخوابش می‌رفت، دست راستش را زير گونه‌اش قرار می‌داد و سپس می‌فرمود: يا الله، در آن روز که بندگانت را برمی‌انگيزی – جمع می‌کنی- مرا از عذاب خويش محافظت بفرما). همانطور که در حدیث براء بن عازب رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ آمده است.


[۲] سنن ابن ماجه: كتاب الدعاء، باب ما يدعو به إذا أوى إلى فراشه، شماره (۳۸۷۷).

[۱] سنن ابن ماجه: كتاب الأدب، باب النهي عن الاضطجاع على الوجه، شماره (٣٧٢٤).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: ما حكم النوم على البطن؟ وما صحة حديث أبي ذر رضي الله عنه الذي قَالَ فيه مَرَّ يَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم وَأَنَا مُضْطَجِعٌ عَلَى بَطْنِي، فَرَكَضَنِي بِرِجْلِهِ وَقَالَ: «يَا جُنَيْدِبُ، إِنَّمَا هَذِهِ ضِجْعَةُ أَهْلِ النَّارِ». وإذا نام الإنسان ناسيا فهل يأثم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أما الحديث فلا يحضرني، وأما النوم على البطن فلا بأس به، لا سيما إذا كان هناك حاجة لأنه أحيانا يحتاج الإنسان أن ينام على بطنه لمرض فيه أو قرقرة، وما أشبه ذلك، وأما بدون حاجة فالأفضل أن ينام الإنسان على جنبه الأيمن، فَالرَّسُولُ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ وَضَعَ يَدَهُ – يَعْنِي الْيُمْنَى – تَحْتَ خَدِّهِ، ثُمَّ قَالَ: «قِنِي عَذَابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ – أَوْ تَجْمَعُ – عِبَادَكَ». كما في حديث البراء بن عازب رضي الله عنه.

مطالب مرتبط:

(۶۵۸۴) حکم جایگزینی سلام شرعی با عبارات غیرشرعی در تعاملات روزمره

شایسته نیست که جامعه‌ی اسلامی بر این پدیده باشد چون جایگزین کردن خوش‌آمد‌گویی مجرد، به سلام اسلامی است...

ادامه مطلب …

(۶۶۰۶) حکم برپایی جشن به مناسبت انتقال به خانه‌ی جدید

بله جایز است زیرا این از عادت‌ می‌باشد و از امور محظور و حرام نیست...

ادامه مطلب …

(۶۵۷۸) احکام متعلق به سلام چیست؟

 از احکام سلام این است که جواب دادن سلام واجب است...

ادامه مطلب …

(۶۵۸۲) احکام پاسخ دادن به سلام در مسجد با صدای آهسته

آن‌هایی که جواب داده‌اند کفایت كرده و نیازی نیست که همه جواب دهند بلکه می‌گوییم: این که همه جواب دهند، خوشایند نیست چون ممکن است بعضی از مردم در حال نماز خواندن باشند و این‌که همه جواب دهند، بر آن‌هایی که نماز می‌خوانند تشویش ایجاد می‌کند....

ادامه مطلب …

(۶۵۷۹) احکام ورود به مسجد هنگام قرائت قرآن توسط مؤذن

در این حالت به او سلام نکن تا قرائت او را قطع نکنی مگر این که بترسی شری بر آن مترتب شود که اشکالی ندارد سلامش کنی....

ادامه مطلب …

(۶۶۱۶) آیا این صحیح است: که خوابیدن بعد از نماز صبح جایز نمی‌باشد؟ زیرا بعد از فجر روزی تقسیم می‌گردد،

بهتر این است که انسان بعد از نماز صبح به ذکر از قرائت قرآن، تسبیح یا تهلیل یا تحمید و غیر آن که انسان را به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نزدیک می‌گرداند مشغول گردد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه