جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۶۴۱۳) حکم تکرار صلوات در میان سخنرانی و مشروعیت آن در سنت نبوی

(۶۴۱۳) سوال: برخی از علما در میان ما هنگامی که می‌خواهند سخنرانی یا موعظه‌ای ارائه دهند، هر از چند گاهی توقف کرده و می‌گویند: بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم صلوات بفرستید سپس کمی صحبت می‌کنند و دوباره می‌گویند: بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم صلوات بفرستید؛ آیا این کار از رسول کریم صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم وارد شده است؟

جواب:

آنچه از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در خطبه‌ها و موعظه‌ها وارد شده این است که با حمد و ستایش الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آغاز می‌کرد، و اشکالی ندارد که انسان پس از آن، بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم صلوات بفرستد؛ پس شهادت دهد و بگوید: شهادت می‌دهم که هیچ معبودی بحقی جز الله نیست و شهادت می‌دهم که محمد بنده و فرستاده‌ اوست، و بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم صلوات بفرستد، سپس بگوید: «اما بعد» و موضوع خطبه را آغاز کند.

اما برخی از خطبا وقتی در مردم غفلتی مشاهده می‌کنند، برخی‌شان می‌گویند: بگویید لا إله إلا الله، یا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را یاد کنید، و برخی می‌گویند: بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم صلوات بفرستید، و با این هدف که مردم را بیدار و متوجه کنند، این سخن را می‌گویند و بعضی دیگر می‌گویند: توجه کن، یا گوش بده و مانند این‌ها.

پس آنچه برایم روشن است، این است که کسانی که چنین عباراتی را در وسط خطبه می‌گویند، قصدشان از آن، عبادت‌کردن الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ با این کلمات نیست، بلکه هدفشان تنبیه و متوجه‌کردن موعظه‌شوندگان و حاضران است و من در چنین کاری اشکالی نمی‌بینم، إن شاء الله.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: بعض العلماء عندنا عندما يريد أن يلقي كلمة، أو موعظة من حين لآخر يتوقف، ويقول: صلُّوا على رسول الله. ثم يتحدث قليلا، ثم يقول لهم بعد ذلك: صلوا على رسول الله. فهل هذا وارد عن الرسول الكريم صلى الله عليه وسلم ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الوارد عن النبي صلى الله عليه وسلم في الخطب، والمواعظ أنه يبدأ بحمد الله، والثناء عليه، ولا حرج أن يصلى الإنسان على النبي صلى الله عليه وسلم بعد ذلك فيتشهد، ويقول: أشهد أن لا إله إلا الله، وأشهد أن محمدا عبده ورسوله، ويصلي على النبي صلى الله عليه وسلم ثم يقول: أما بعد. ويبدأ في موضوع الخطبة، لكن بعض الخطباء إذا رأى من الناس غفلة، فمنهم من يقول: قولوا: لا إله إلا الله، أو: اذكروا الله. ومنهم من يقول : صلوا على النبي صلى الله عليه وسلم. وينوي بذلك أن ينبه الناس، ومنهم من يقول: انتبه أو: استمع. أو ما أشبه ذلك.

فالذي يظهر لي أن هؤلاء الذين يقولونها في أثناء الخطبة هم لا يريدون بهذا التعبد الله -تعالى- بذلك، وإنما يريدون بذلك تنبيه الموعوظين، والمخطوب فيهم، ومثل هذا لا أرى فيه بأسًا إن شاء الله.

مطالب مرتبط:

(۶۴۲۲) حکم مواجهه با منکر هنگام ناآگاهی از حکم شرعی

اگر انسان نمی‌داند آن فعلی که از شخصی سر زده منکر است، پس جایز نیست آن را بر او انکار کند، زیرا اگر چنین کند و آن فعل در دین منکر نباشد، قولی را به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بدون علم نسبت داده است...

ادامه مطلب …

(۶۴۱۴) اگر زنی دارای علم و حماسه باشد و بخواهد مردم را به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعوت کند، چه روشی باید در پیش بگیرد؟

روشی که باید در پیش بگیرد همان است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در این آیه بدان دستور داده است: ....

ادامه مطلب …

(۶۳۹۴) اسرار دعوت پنهانی رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در سه سال اول بعثت در مکه چه بود؟

ایشان نزد کسی می‌رفت که در او نشانه‌ی خیر می‌دید، و او را به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعوت می‌کرد، این دعوت در دل او جای می‌گرفت، و او اسلام می‌آورد سپس نزد فرد دیگری می‌رفت، و بعد نزد سومی، و کسانی که دعوت شده و مسلمان شده بودند...

ادامه مطلب …

(۶۴۱۲) حکام آموزش قرآن و دروس دینی به دختران نوجوان در منزل

آنچه از این شخص می‌خوام این است که دروس را برای همسرش یا خواهرش یا یکی از محارم خود که در خانه‌اش هستند، بیان کند، و سپس این زن، آن دروسی را که از او فرا گرفته، برای این دخترانی که به خانه می‌آیند، ارائه دهد...

ادامه مطلب …

(۶۴۰۹) حكم تابلوهایی که در جاده‌های طولانی نصب شده‌اند، با عباراتی مانند «الله را یاد کنید»

نظر من این است که چنین کاری جایز است...

ادامه مطلب …

(۶۳۹۹) حکم کسی که کاری را برای رضای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انجام داده، ولی آن را برای کسانی بازگو می‌کند چیست؟

اگر هدفش این باشد که مردم او را بستایند، بدون تردید این نیت درستی نیست؛ زیرا کسی که رضای الله را می‌طلبد، برایش مهم نیست که مردم از کار او آگاه شوند یا نه....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه