(۶۴۰۱) نظر شما درباره‌ی دعوتگری که وقتی از کسی خشمگین می‌شود، صدایش را بر او بلند می‌کند و خطاهای گذشته‌اش را به‌رویش می‌آورد، چیست؟

(۶۴۰۱) سوال: نظر شما درباره‌ی دعوتگری که وقتی از کسی خشمگین می‌شود، صدایش را بر او بلند می‌کند و خطاهای گذشته‌اش را به‌رویش می‌آورد، چیست؟ این دعوتگر به‌سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، در مسجد خطبه می‌خواند، و همین رفتار را با پدر و مادرش نیز دارد.

جواب:

دیدگاه ما این است که دعوتگر به‌سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باید نخستین کسی باشد که به آنچه دعوت می‌کند، عمل نماید و پیش از همه، کارهایی را که از آن نهی می‌کند ترک کند زیرا او به‌سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعوت می‌دهد؛ پس اگر در این کار صادق است، باید آنچه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و رسولش صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نهی کرده‌اند، ترک کند و آنچه دستور داده‌اند، انجام دهد.

این‌که او هنگام سخن گفتن با مردم در مسیر دعوت، آن‌ها را با تندی و پرخاشگری سرزنش کند، روشی نادرست است؛ به‌خاطر فرمایش الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به رسولش: {فَبِمَا رَحۡمَةࣲ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِیظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّوا۟ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِی ٱلۡأَمۡرِ} [سوره آل عمران: ۱۵۹]: ([ای پیامبر،] به [برکتِ] رحمت الهی است که تو با آنان [= اصحاب،] نرم‌خو [و مهربان] شدی؛ و اگر تندخو و سنگدل بودی، قطعاً از اطرافت پراکنده می‌شدند؛ پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کارها با آنان مشورت کن) و نیز به این دلیل که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در برابر نرمی، پاداشی می‌دهد که در برابر خشونت نمی‌دهد؛ و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نرمی را در تمام امور دوست دارد، آیا این دعوتگر به آنچه در حدیث انس بن مالک رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ آمده نرسیده که: «أَنَّ أَعْرَابِيًّا بَالَ فِي الْمَسْجِدِ، فَقَامُوا إِلَيْهِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَا تُزْرِمُوهُ. ثُمَّ دَعَا بِدَلْوٍ مِنْ مَاءٍ، فَصُبَّ عَلَيْهِ»^{^[۱]}: (مردی بادیه‌نشین در مسجد ادرار کرد، مردم به سوی او برخاستند (تا او را بازدارند)، اما رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّم فرمودند: «او را قطع نکنید (مانع ادرارش نشوید) سپس رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّم ظرفی از آب خواستند و آن را بر (ادرار) ریختند) پس نصیحت من به هر دعوتگری آن است که در دعوت به‌سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ با نرمی رفتار کند، و احکام شریعت را به‌گونه‌ای برای مردم بیان نماید که دل‌هایشان آرام گیرد و از آن شادمان شوند زیرا او به‌سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعوت می‌دهد، نه به‌سوی خودش؛ و هدفش از دعوت، خاموش کردن حرارت غیرتش نیست، بلکه هدفش اصلاح مردم است، پس باید نزدیک‌ترین و آسان‌ترین راه‌ها را برای قانع‌کردن مردم و هدایت آن‌ها در پیش گیرد.

[۱] صحیح بخاری: كتاب الأدب، باب الرفق في الأمر كله، شماره (٥٦٧٩)، و صحیح مسلم: كتاب الطهارة، باب وجوب غسل البول وغيره من النجاسات، شماره (٢٨٤).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فَضِيلَةَ الشَّيْخِ، ما رأيكم بالداعية الذي إذا غضب من شخص رفع صوته عليه، وذكره بأخطائه الماضية؟ وهذا الداعي إلى الله يخطب بالمسجد، ويرفع صوته على والديه كذلك؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الذي نرى أن الداعي إلى الله -عز وجل- يجب أن يكون هو أول من يفعل ما يدعو إليه، وأول من يترك ما ينهى عنه، لأنه يدعو إلى الله، وإذا كان صادقاً في ذلك فليتجنب ما ينهى الله عنه ورسوله، وليَفْعَل ما أمر الله به ورسوله وكونه يتكلم مع الناس عند الدعوة إلى الله، وينتهرهم فيزجرهم، يكون بهذا الأسلوب مخطئًا، لقول الله -تبارك وتعالى لرسوله صلى الله عليه وسلم ﴿ فَبِمَا رَحۡمَةࣲ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِیظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّوا۟ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِی ٱلۡأَمۡرِ ﴾ [آل عمران: ١٥٩]، ولأن الله -تعالى- يعطي على الرفق ما لا يعطيه على العُنف، ولأن الله -تعالى- يحب الرفق في الأمر كله ألم يبلغ هذا الداعية ما جاء في حديث أنس بن مالك رضي الله عنه: أَنَّ أَعْرَابِيًّا بَالَ فِي المَسْجِدِ، فَقَامُوا إِلَيْهِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: «لا تُزْرِمُوهُ ثُمَّ دَعَا بِدَلْوِ مِنْ مَاءٍ فَصُبَّ عَلَيْهِ».

فنصيحتي لكل داعية أن يكون رفيقًا في الدعوة إلى الله، وأن يبين الشريعة على وجه يطمئن الناس إليها، ويفرحون بها ، لأنه يدعو إلى الله، ليس يدعو إلى نفسه، وليس يريد بدعوته أن يطفئ حرارة غيرته، بل إنما يريد إصلاح الخلق، فليتبع أقرب الطرق، وأيسر الطرق إلى إقناع الخلق وهدايتهم.