(۶۳۶۲) سوال: دعایی که انسان هنگامی که می‌خواهد سفر کند می‌گوید چیست؟ چون من کلام مردم را می‌شنوم ولی آن را با صدای بلند نمی‌خوانند، و با این‌که با دقت گوش می‌دهم، باز هم نمی‌توانم آن را بفهمم اگر ممکن است و شما آن را به خاطر دارید، برای ما بفرمایید، الله شما را موفق گرداند؟

جواب:

نخست باید گفت: هنگامی که مسافر بر مرکب خود سوار می‌شود و بر آن مستقر می‌گردد، شایسته است نعمت بزرگ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را با دل خود یاد کند و در ذهن خود حاضر بدارد؛ این نعمت بزرگ که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای او چنین مخلوقاتی را مهیّا کرده است که او را به سرزمینی می‌رسانند که جز با سختی بسیار نمی‌توانست به آن‌جا برسد.

سپس این آیه را بخواند: {سُبۡحَـٰنَ ٱلَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَـٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِینَ* وَإِنَّاۤ إِلَىٰ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ} [سوره الزخرف: ۱۳-۱۴]: («پاک و منزه است ذاتی كه این [وسیله] را در خدمت ما گماشت و[گرنه] ما خود توان این کار را نداشتیم* و ما به پیشگاهِ پروردگار‌مان بازمی‌گردیم») و سه بار “الله‌ اکبر” بگوید و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را ستایش کند (الحمدلله) و بگوید: «سُبْحَانَكَ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي، إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ»^[۱]: (منزّهی تو! من به خود ستم کرده‌ام، پس مرا بیامرز؛ چرا که گناهان را جز تو نمی‌آمرزد) و همچنین آنچه از دعای وارد شده را که میسر است بخواند: «{سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ} {وَإِنَّا إِلَى رَبِّنَا لَمُنْقَلِبُونَ}، اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُكَ فِي سَفَرِنَا هَذَا الْبِرَّ وَالتَّقْوَى، وَمِنَ الْعَمَلِ مَا تَرْضَى، اللَّهُمَّ هَوِّنْ عَلَيْنَا سَفَرَنَا هَذَا، وَاطْوِ عَنَّا بُعْدَهُ، اللَّهُمَّ أَنْتَ الصَّاحِبُ فِي السَّفَرِ، وَالْخَلِيفَةُ فِي الْأَهْلِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ وَعْثَاءِ السَّفَرِ، وَكَآبَةِ الْمَنْظَرِ، وَسُوءِ الْمُنْقَلَبِ فِي الْمَالِ وَالْأَهْلِ. وَإِذَا رَجَعَ قَالَهُنَّ، وَزَادَ فِيهِنَّ: آيِبُونَ، تَائِبُونَ، عَابِدُونَ، لِرَبِّنَا حَامِدُونَ»^[۲]: (پاک و منزه است کسی كه این [وسیله] را در خدمت ما گماشت و[گرنه] ما خود توان این کار را نداشتیم؛ و ما به پیشگاهِ پروردگارمان بازمی‌گردیم، بارالها يا الله، ما در اين سفر از تو نيکی و پرهيزگاری و عملی که می‌پسندی درخواست می کنيم، بارالها، اين سفر را بر ما آسان بگردان و دوریِ راه را برای ما کوتاه بفرما‌، با الها ، تو همراه و ياورم در سفر و جانشينم در خانواده‌ام هستی، بارالها، از سختی های سفر و ديدن مناظر غم انگيز و پيش آمدهای ناگوار در مال و خانواده به تو پناه می‌آورم، و هنگام بازگشت نيز همين دعا را می‌خواند و می‌افزود: ما درحالی باز می‌گرديم که توبه کنندگان، عبادت گزاران و ستايش گران پروردگارمان هستيم) و دعایی که از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم وارد شده باشد، می‌خواند.

[۱] روایت ابن حبان شماره (٢٦٩٨).

[۲] صحیح مسلم: كتاب الحج، باب ما يقول إذا ركب إلى سفر الحج وغيره، شماره (١٣٤٢).