سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۶۲۸۷) حکم درآمد حاصل از تدریس خصوصی معلم دولتی و راه‌کار توبه از آن

(۶۲۸۷) سوال: من به صورت خصوصی تدریس می‌کردم با وجود این که معلم بودم و گمان نمی‌کردم که حرام باشد و چون معلم‌ها معمولاً این کار را انجام می‌دهند، اما حالا متأکد شدم که این کار حرام است و از آن پشیمانم؛ آیا پولی که از این تدریس‌ها جمع کرده‌ام حرام است یا نه؟ و چه راهی برای توبه وجود دارد؟ آیا (صدقه دادن این پول کافی است) تا از آلودگی پاک شود؟ اگر پول حرام است، باید چکار کنم، به‌ویژه که این پول را در طول مدت روی حقوق قبلی خود گذاشته‌ام؟ پس چگونه تز آن رهایی یابم؟ مأجور باشید.

جواب:

مشخص است که این کار به‌خودی‌خود حرام شرعی نیست، بلکه حرام است چون مسئولین و ولات امور از آن نهی کرده‌اند، این پولی که شما گرفته‌اید در قبال تدریس به دانش‌آموزان است، شما عوضی داده‌اید و عوضی گرفته‌اید، حالا که متوجه شده‌اید این کار حرام بوده است و توبه کرده‌اید، آنچه که به دست آورده‌اید حلال است و نیازی به صدقه دادن آن نیست، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در مورد متعاملین به ربا فرموده است: {فَمَن جَاۤءَهُۥ مَوۡعِظَةࣱ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥۤ} [سوره البقرة: ۲۷۵] : (پس همانا هر کس که از (جانب) پروردگارش پندی به او برسد، آنگاه (از ربا خواری) باز ایستاد، آنچه گذشته و (قبل از نزول حکم دریافت کرده است) از آن اوست و کارش به الله واگذار می‌شود)، پس به ایم مالی که کسب نموده‌ای خرسند باش و بدان که در آن شبهه‌ای  وجود ندارد و در آن گناهی متوجه شما نیست.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: إنني كنت أقوم بإعطاء الدروس الخصوصية نظرًا لأنني مُدَرِّسة، وكنت لا أعتقد أنها حرام، لأن معظم المدرسين يفعلون ذلك، أما الآن فقد تأكدت بأنها لا تجوز وندمت على ذلك، ولكن هل المال الذي جمع من هذه الدروس حرام أم لا؟ وما السبيل إلى التوبة؟ وهل تكفي لتطهير المال؟ وإن كان حرامًا، فكيف أتصرف فيه؟ خاصةً بأن هذا المال قد وضعت عليه راتبي من الرواتب السابقة طول المدة، فكيف أتخلص من ذلك مأجورين؟

فأجاب رحمه الله تعالى: من المعلوم أن هذا العمل المحرم ليس محرما شرعًا في حد ذاته، لكنه محرم لنهي ولاة الأمور عنه، وهذا العوض الذي أخذته السائلة قد أدت مقابله إلى المتعلمين فهي أعطت عوضًا، وأخذت عوضًا، وإذا تبين لها الأمر، ثم تابت فما اكتسبته حلال، ولا يلزمها أن تتصدق به، لقول الله تبارك وتعالى في المتعاملين بالربا  ﴿ فَمَن جَاۤءَهُۥ مَوۡعِظَةࣱ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥ ﴾ [البقرة: ٢٧٥] فلتهنأ بهذا المال الذي اكتسبته، ولتعلم أنه لا شبهة فيه، ولا إثم عليها فيه.

مطالب مرتبط:

(۶۲۵۴) راهکارهای درمان احساس گناه در زندگی مؤمن

هرگاه انسان گناهی را به یاد آورد، باید برای خود توبه‌ای تازه کند ولی جایز نیست که به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بدگمان شود و گمان کند که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه‌اش را نمی‌پذیرد...

ادامه مطلب …

(۶۲۴۲) راهکار شرعی برای رهایی از وسوسه‌های پس از توبه و احساس گناه مستمر

همین‌که همیشه احساس گناه دارد، نشانه‌ی صداقت در توبه‌اش است، چرا که این احساس، از شدت پشیمانی‌اش از گناه ناشی می‌شود...

ادامه مطلب …

(۶۲۷۲) اگر کسی از فردی غیبت کرده، و نتواند از او طلب حلالیت کند، آیا استغفار و دعا برای او کافی است؟

دیدگاه صحیح این است که اگر کسی از دیگری غیبت کرده و آن شخص متوجه این موضوع شده باشد، باید شخصاً از او طلب حلالیت کند اما اگر آن فرد اصلاً از غیبت اطلاعی نداشته، کافی است برایش استغفار کند و در همان مجالسی که از او غیبت کرده، از او به نیکی یاد کند...

ادامه مطلب …

(۶۲۵۳) حکم ثواب اعمال نیک فرد تارک‌الصلاة پس از توبه

اگر توبه کند، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ گناهان پیشین او را می‌آمرزد و اعمال صالحی که پیش از ارتداد انجام داده بود، به او بازمی‌گردد...

ادامه مطلب …

(۶۲۹۵) حکم صدقه دادن از مال حرام به خانواده در صورت عدم امکان بازگرداندن به صاحبان اصلی

جایز نیست که این مال را به خانواده‌ات صدقه بدهی؛ زیرا اگر چنین کنی، گویا آن را به تملک خود درآورده‌ای....

ادامه مطلب …

(۶۲۶۱) بارها توبه کردم و باز لغزیدم؛ آیا الله هنوز توبه مرا می‌پذیرد؟

اگر این شخص از آن گناه توبه‌ی نصوح کند، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه‌اش را می‌پذیرد و اگر بعدها نفسش او را وسوسه کند و دوباره آن گناه را مرتکب شود، سپس توبه‌ای نصوح و مخلصانه داشته باشد، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نیز باز توبه‌اش را می‌پذیرد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه