(۶۲۷۹) حکم توبه و جبران حق‌الناس در صورت ناتوانی از مواجهه با صاحب حق

(۶۲۷۹) سوال: گناهان میان بنده و پروردگارش را الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌آمرزد، اما گناهی که در حق مردم است باید به نزد آن فرد برویم و از او طلب عفو و بخشش کنیم؛ ولی من نمی‌توانم نزد آن شخص بروم و قادر به روبه‌رو شدن با او نیستم، به هر دلیلی که باشد؛ چون نزد او آبرو دارم و در نهایت سختی قرار می‌گیرم و من به او ظلم کردم و باعث ایجاد مشکلی برای او شدم؛ پس چه کنم؟ مرا راهنمایی کنید، الله به شما پاداش دهد.

جواب:

واجب است که از کسی که به او در آبرو، مال یا بدنش ظلم کرده‌ای، در همین دنیا حلالیت بطلبی؛ زیرا اگر در دنیا از او حلالیت نگیری، در روز قیامت به اندازه ظلمی که کرده‌ای از حسناتت به او داده می‌شود؛ اگر ظلم بزرگ باشد، از حسنات زیادی گرفته می‌شود، و اگر اندک باشد، به همان اندازه، پس باید از او حلالیت بطلبی اما اگر نمی‌توانی با او روبه‌رو شوی، می‌توانی نامه‌ای بدون دستخط خودت بلکه به صورت تایپ‌شده برایش بفرستی و در آن بنویسی: «مردی نادم و غمگین هست که به تو در آبرو یا مال یا مانند آن بدی کرده و از تو طلب بخشش دارد و برای تو از جانب الله پاداش خواهد بود» و اگر چنین نامه‌ای به دست آن شخص برسد، سزاوار است که او نیز به‌خاطر فرمودهٔ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: {وَأَن تَعۡفُوۤا۟ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰ} [سوره البقرة: ۲۳۷]: (گذشتِ شما به پرهیزگاری نزدیک‌تر است) و نیز: {فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ} [سوره الشورى: ۴۰]: (اما هر کس گذشت کند و کار را به اصلاح [و آشتی] آورَد، پاداشش بر عهده‌ی الله است)، او را عفو کند.

این مرد نادم بی‌تردید مشمول اصلاح است و اگر طرف او را ببخشد، پاداشش نزد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خواهد بود و این پاداش بزرگ‌تر از آن است که از حسنات ستمکار برداشته شود.

و در اینجا سؤالی مطرح می‌شود: آیا لازم است مورد خاص ظلم را مشخص کنیم، یا طلب حلالیت مطلق کفایت می‌کند؟ نظر من این است که اگر آن ظلم به گوش فرد مظلوم رسیده باشد، لازم است به‌ صورت مشخص بیان شود، اما اگر نرسیده، اشکالی ندارد که به‌ صورت مطلق طلب بخشش شود.

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: الذَّنوب التي بين العبد، وبين خالقه يغفرها الله، ولكن الذنب الذي عليَّ لشخص آخر يجب أن أذهب إليه، وأن أطلب منه العفو والسماح ولكنني لا أستطيع أن أتوجه إليه، ولا أستطيع أن أواجه هذا الشخص مهما كانت الأسباب لأنني أنا في منتهى الإحراج منه، وسمعتي عنده طيبة، وقد ظلمته وسببت له بعض الإشكال، فماذا أفعل؟ أفيدوني أفادكم الله؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الواجب عليك أن تَسْتَحِلّ من مظلمته في عرضه أو ماله أو بدنه في الدنيا قبل الآخرة، لأنك إن لم تستحله في الدنيا، فسوف يأخذ من . حسناتك القيامة بقدر مظلمتك إياه إن كانت المظلمة يوم كبيرة أخذ من حسناتك الكثيرة، وإن كانت صغيرة بقدرها، فلا بد أن تستحله، لكن إذا كنت لا تستطيع مواجهته، فإنه يمكنك أن تكتب إليه رسالة بغير قلمك بل بالمطبعة، وتقول: رجل نادم حزين على ما صنع إليك من الإساءة في عرضك، أو مالك، أو ما أشبه ذلك، يطلب منك العذر، ولك من الله الأجر، وهو بنفسه إذا وَرَد إليه مثل هذا الخطاب، فالذي ينبغي له أن يعفو ويعذر، لقول الله -تبارك وتعالى ﴿ وَأَن تَعۡفُوۤا۟ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰ ﴾ [البقرة: ٢٣٧]. ولقوله – تعالى – ﴿ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ ﴾ [الشورى: ٤٠]. وهذا الرجل النادم لا شَكٍّ أن العفو عنه إصلاح، فإذا عفا عنه، فإِنَّ أجره على الله، وكون أجره على الله أعظم من كونه يؤخذ من حسنات الظالم.

وهنا يَرِدُ سؤال، وهو: هل يجب أن أُعَيِّن ما ظلمته فيه، أم يكفي أن يحللني من المظالم مطلقا ؟ والذي يظهر لي أنه إذا كانت المظلمة قد بلغته فلا بد أن يُعَيِّن، وأما إذا لم تكن بَلَغَتْه، فإنه لا حرج أن يطلب منه العفو على سبيل الإطلاق.