(۶۲۷۷) توبه از خیانت در امانت مالی و راه جبران آن

(۶۲۷۷) سوال: بارک الله فیکم، من کارمند یکی از شرکت‌ها بودم و گاهی مأمور پرداخت حقوق کارگران می‌شدم، اما این کار را به‌درستی انجام نمی‌دادم، زیرا از حقوق هر یک از آنان مقداری اندک برمی‌داشتم، به بهانه‌ی این‌که خُرد ندارم، این کار را به‌ مدت یک سال ادامه دادم و اکنون چهار سال از ترک آن گذشته و به‌شدت از کرده‌‌ی خود پشیمانم، به‌ویژه وقتی دانستم که توبه در حقوق مردم کافی نیست و باید حق به صاحبانش بازگردانده شود، اما اکنون نمی‌توانم آن افراد را بشناسم، به‌ویژه که مدت زیادی گذشته، و نیز نمی‌توانم سهم دقیق هر کدام را تعیین کنم؛ پس چه کنم؟ مرا راهنمایی کنید، خداوند به شما پاداش دهد.

جواب:

آن‌چه سؤال‌کننده گفته که توبه در حق مردم تنها با بازگرداندن حق یا حلالیت گرفتن کامل می‌شود، صحیح است، راه رهایی از این ظلمی که در حق آنان کرده‌ای، آن است که به سوابق زمانی که در آن‌جا مشغول به‌کار بودی مراجعه کنی، در این صورت کارکنانی را که به آن‌ها حقوق می‌دادی می‌شناسی، سپس با آنان تماس بگیر و بابت کاری که انجام دادی از آنان حلالیت بطلب و اگر تو را حلال کردند، خوب است، و اگر حلال نکردند، با آنان به مصالحه برس و بر هر صلحی که توافق کردید، جایز است، اما اگر این کار برایت ناممکن شد، پس به‌ اندازه‌ای که گمان غالب داری از آنان گرفته‌ای، صدقه بده، با نیت رهایی از حق مردم، نه تقرب به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، زیرا تقرب به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ با چیزی که حلال نیست، درست نیست؛ چون رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمود: «إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لَا يَقْبَلُ إِلَّا طَيِّبًا»^{^[۱]}: (همانا، الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد).

[۱] صحیح مسلم: كتاب الزكاة، باب قبول الصدقة من الكسب الطيب وتربيتها، شماره (١٠١٥).

تعداد بازدید: 7

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: بارك الله فيكم، كنت أعمل موظفا في إحدى الشركات وكانت تُوكل إلى أحيانًا مهمة صرف الرواتب للعمال، ولكني كنت لا أقوم بها على الوجه الأكمل، وذلك لأنني كنت آخذ جزءا يسيرًا من راتب كل واحد منهم، بحجة أنه لا يوجد لدي صرف، وسرت على هذه الطريقة لمدة عام، وقد تركت العمل بها منذ أربعة أعوام، وندمت ندما شديدا على ما فعلت، خصوصًا لما علمت أن حق العباد لا تكفي فيه التوبة، بل لا بد من إرجاعه إلى أصحابه، وأصحابه يتعذر على معرفتهم الآن، خصوصا وأن عهدي بهم قد طال، وكذلك يتعذر على معرفة نصيب كل واحد منهم على وجه التحديد، فماذا أفعل أفيدوني أثابكم الله؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: ما قاله السائل بأن التوبة لا تتم فيما يتعلق بحق العباد إلا بأداء الحق إليهم، أو استحلالهم منه، هذا صحيح، والطريق إلى التخلص من حق هؤلاء الذين ظلمتهم به أن ترجع إلى السجلات في الوقت الذي كنت تعمل هنالك، فإذا رجعت عرفت الموظفين الذين تصرف لهم، ثم تتصل بهم، وتستحلهم مما صنعت فإن أحلوك فذاك، وإن لم يحلوك، فإنك تتفق معهم على مصالحة، وأي مصالحة تتفقون عليها، فإن ذلك جائز، فإن تعذر عليك هذا الأمر، وصار أمرًا غير ممكن، فإنك تتصدق بما يغلب على ظنك أنك أخذته منهم، تنوي بذلك الخلاص منه، لا التقرب به إلى الله، لأن التقرب إلى الله – سبحانه وتعالى- بما لا يحل لا يكون قُربة للفاعل، لقول النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم: «إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لَا يَقْبَلُ إِلَّا طَيِّبًا».