(۶۰۳۴) اگر بر ترک نمودن چیزی قسم یاد کردم اما آن را انجام دادم؛ آیا در آن گناه وجود دارد؟

(۶۰۳۴) سوال: اگر بر ترک نمودن چیزی قسم یاد کردم اما آن را انجام دادم؛ آیا در آن گناه وجود دارد یا خیر؟

جواب:

اول: می‌‌گوییم: شایسته نیست شخص همیشه به الله À قسم یاد کند بلکه واجب است الله À را تعظیم نموده و جز هنگام نیاز قسم یاد نکند. هر چند که قسم یاد نمودن بدون نیاز به قسم جایز بوده، اما بهتر است زیاد قسم یاد نکند؛ به دلیل فرموده‌‌ی الله À: {وَاحْفَظُوا أَيْمَانَكُمْ}[المائدة: ۸۹]: (و قسم‌‌های خود را حفظ کنید) برخی از مفسران می‌‌گویند: منظور این است که زیاد به الله À سوگند یاد نکند اما اگر به خاطر چیزی قسم یاد کرد سپس مخالف قسم خود عمل کرد؛ در صورتی که هنگام قسم (إن شاء الله) گفته باشد، ضرری بر او نیست؛ زیرا رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: «من حلف علی یمین فقال: إن شاء الله لم یحنث»[۱]: (کسی که قسم یاد نمود سپس گفت: إن شاء الله؛ قسم گیر نمی‌‌شود) ولی اگر در قسم خود (إن شاء الله) نگوید، هرگاه آنچه بر ترک آن قسم یاد کرده بود را انجام دهد در صورتی که بداند، به یاد داشته باشد و اختیار داشته باشد؛ کفاره بر او واجب می‌‌شود. کفاره‌‌ی آن آزاد کردن برده یا غذا دادن یا لباس دادن به ده مسکین است، اگر نیافت سه روز پی در پی روزه می‌‌گیرد. برادر سؤال کننده بداند که قسم یاد کردن به گذشته، قسم محکمی نیست؛ مانند اینکه بگوید: به الله قسم چنین چیزی نشد سپس برای وی آشکار شد که آن چیز رخ داده؛ کفاره ندارد. بلکه می‌‌گوییم: هرگاه بر چیزی مربوط به گذشته قسم یاد نمودی، اگر راست گفتی بر تو چیزی نیست ولی اگر دروغ گفتی بر تو گناه است و قسم دروغ کفاره ندارد، زیرا کفاره بر قسم‌‌هایی است که مربوط به آینده باشد.

[۱] أبوداود: کتاب الأیمان والنذور، باب الاستثناء فی الیمین، شمارهی (۳۲۶۲)، ترمذی: کتاب الأیمان والنذور، باب من حلف فاستثنی، شمارهی (۳۷۹۳)، ابن ماجة: کتاب الکفارات، باب الاستثناء فی الیمین، شمارهی (۲۱۰۵).

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا حلفت على ترك شيء وأخذته هل فيه إثم أم لا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أولا :نقول الخلف بالله سبحانه وتعالى- لا ينبغي للإنسان أن يكون ديدنا له، بل يجب عليه أن يكون معظما الله عز وجل، وألا يحلف إلا إذا كان ثمة حاجة، وإن كان الحلف يجوز بدون حاجة من استحلاف لكن الأولى ألا يكثر؛ لقوله تعالى: ﴿وَاحْفَظُوا أَيْمَنَكُمْ﴾ [المائدة: ٨٩ فإن بعض المفسرين يقولون: المراد لا تكثر اليمين بالله سبحانه وتعالى ولكن مع ذلك إذا حلف على شيء وخالف ما حلف عليه فإن كان قد قال: إن شاء الله في حلفه فلا ضرر عليه؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم يقول: «مَن حَلَفَ على يمين فقالَ: إِنْ شاءَ اللهُ لم يَحْنَتْ»، وإن كان لم يقل: إن شاء الله في يمينه فإنه إذا فعل ما حلف عليه وجبت عليه الكَفَّارة إذا كان عالما ذاكرًا مختارا، والكَفَّارة هي عتق رقبة أو إطعام عشرة مساكين أو كسوتهم، فإن لم يجد فصيام ثلاثة أيام متتابعة، وليعلم الأخ السائل أن اليمين على الماضي ليست بيمين منعقدة، كما لو قال: والله ما صار هذا الشيء، ثم تبيَّن أنه قد صار، فإنه ليس عليك كَفَّارة، بل نقول: إذا حلفتَ على شيء ماضي فإن كنت صادقا فلا شيء عليك، وإن كنت كاذبًا فعليك إثم الكذب واليمين الكاذبة ليس فيها كَفَّارة؛ لأن الكفَّارة لا تكون إلا على يمين قصد عقدها على مستقبل.