سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۵۵۲۳) حکم قطع نفقه زن در صورت مخالفت با منع شوهر از رفتن به خانه پدر

(۵۵۲۳) سوال: مردی با دختر عمویش ازدواج کرده است. قبل از سفر به همسرش گفته که به خانه‌ی پدرش نرود. بلکه در خانه‌ی پدر شوهر بماند. خصوصا که خانواده‌ی خودش اهل نماز نیستند و مرد می‌ترسد که فرزندانش تحت تاثیر آنها قرار بگیرند. اما با این حال زن به حرف شوهر گوش نداده و به خانه‌ی پدرش رفته که نزد آنها بماند. بعد از اینکه چنین شده، مرد نفقه را از او منع کرده است. آیا با توجه به اینکه شوهر قبلا به او گفته: در صورتی که به خانه‌ی پدرت بروی، نفقه‌ات را نمی‌دهم، گناهی متوجه اوست یا خیر؟

جواب:

قبل از جواب دادن به این سوال دوست دارم این نکته را بیان کنم که بر هر کدام از زوجین واجب است که با دیگری به نیکی رفتار کند؛ چرا که اللهü می‌فرماید: {وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ} [نساء: ۱۹]: (و با آنان – زنانتان – به نیکی معاشرت کنید). برای شوهر جایز نیست که همسرش را از رفتن به خانه‌ی پدر یا نزدیکانش یا دوستانش منع کند مگر اینکه چیز ناپسندی از آنها مشاهده کند. در صورتی که چیز ناپسندی در آنها مشاهده کند، اشکالی ندارد که زنش را حتی از رفتن به خانه‌ی پدرش نیز منع کند.

مثلا در خانه‌ی پدر و مادر، آلات لهو و اعمال منکری وجود داشته باشد که مشارکت انسان در آنها جایز نیست. یا به خانه‌ی پدرش برود و او را پر کنند و در حالی برگردد که با آدم قبل از رفتن به خانه‌ی پدری، فرق کرده است. در این صورت می‌تواند مانع از رفتنش شود. بر زن نیز واجب است که اگر شوهر او را از رفتن نزد کسی بازداشت، از او اطاعت نماید؛ زیرا شوهر به مانند آقاست برای خانمش و رسول اللهﷺ خبر داده که زنان نزد ما مثل اسیر هستند و به ما دستور داده که در تعامل با آنان، تقوای الهی پیشه نماییم.

اما جواب سوال: اگر آنچه سائل گفت، حقیقت داشته باشد، یعنی خانواده‌ی این خانم نماز نمی‌خوانند و منکراتی نزد آنها وجود دارد و به همین سبب، زنش را از رفتن نهی می‌کند، در این زمینه حق دارد و برای زن جایز نیست که به خانه‌ی پدرش برود. اما اگر مبالغه‌ای در این موضوع وجود دارد، بر شوهر واجب است که در این زمینه تامل کرده، صبر نموده و تحقیق نماید.

اما به نسبت نفقه؛ هر گاه زن از شوهر در اموری که اطاعت از شوهر در آنها واجب است، نافرمانی کرد، ناشزه – یعنی نافرمان – به شمار رفته، در این صورت نفقه شامل او نمی‌شود. خصوصا که در سوال آمده که شوهر به او گفته: اگر به خانه‌ی پدرت رفتی، نفقه نداری.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: رجل متزوج من ابنة عمه، وأخبرها قبل سفره بألا تذهب إلى أهلها، بل تبقى عند أهله، خصوصا أن أهلها لا يُصلُّون، ويخاف أن يتأثر الأولاد بهم، ومع ذلك لم تسمع هذه الزوجة الكلام، وذهبت إلى بيت أهلها للبقاء عندهم، وعند ذلك منع هذا الزوج عنها النفقة. هل عليه إثم في ذلك، علما بأنه قال لها في حالة ذهابك إلى بيت أهلك ليس لك مصروف؟

فأجاب رحمه الله تعالى: قبل الإجابة على هذا السؤال أود أن أبين أنه يجب على كل من الزوجين أن يعاشر صاحبه بالمعروف؛ لقول الله تبارك وتعالى: ﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ﴾ [النساء: ۱۹]. ولا يحل للزوج أن يمنع زوجته من الذهاب إلى أهلها، أو إلى أقاربها، أو إلى صديقاتها، إلا أن يرى شيئًا مكروها، فإن رأى شيئًا مكروها فلا حرج عليه أن يمنعها حتى من زيارة أبويها.

مثل أن يكون الأبوان عندهم من آلات اللهو وفعل المنكر ما لا يحل أن يشاركه الإنسان فيه أو كانت إذا ذهبت إلى أهلها أفسدوها عليه، فرجعت بقلب غير القلب الذي ذهبت به فله أن يمنعها من ذلك. كما أن على المرأة أن تطيع زوجها إذا نهاها أن تذهب إلى أحد؛ لأن الزوج بمنزلة السيد لزوجته، وقد أخبر النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم أن النساء عوانٍ عندنا – أي أسيرات، وأمرنا أن نتقي الله فيهن.

أما الجواب عن السؤال: فإن كان ما قاله السائل حقًّا، أي أن أهل هذه الزوجة لا يُصلّون، وعندهم شيء من المنكرات، وأنه نهاها أن تذهب إليهم لهذا السبب، فإنه قد منعها بحق ولا يحل لها أن تذهب إلى أهلها، وأما إذا كان في الأمر مبالغة فإن الواجب عليه أن يتأمل وينظر ويتحقق.

أما بالنسبة للنفقة فإن المرأة إذا عصت زوجها فيما يجب عليها فهي ناشز، ليس لها نفقة، لا سيما أن زوجها في هذا السؤال قد قال لها: إن ذهبت إلى أهلك فلا نفقة لك.

مطالب مرتبط:

(۵۵۱۳) حکم ادامه زندگی با شوهر سهل‌انگار، آزارگر و مشکوک به فقدان عقل و سلامت شرعی

اگر امیدوار است که در صورت باقی ماندن با این مرد و ارشاد و راهنمایی و نصیحتش، اللهÀ او را اصلاح نماید، با او باقی بماند که مبادا خانواده از هم بپاشد و بین او و شوهرش مشکل پیش آمده و سبب اضطراب فرزندان شود. اما اگر چنین امیدی ندار، استخاره کرده و با انسان عاقلی در این مورد مشورت کند...

ادامه مطلب …

(۵۵۲۵) حکم تصرف زن در مال شوهر برای کمک به مادر نیازمند بدون اجازه‌ وی

برای این زن جایز نیست که از مال شوهرش برداشته و خرج مادرش کند مگر اینکه با اجازه و رضایت شوهرش باشد...

ادامه مطلب …

(۵۵۲۸) حکم شرعی رها کردن چهارپایان پس از بی‌نیازی از آن‌ها

مکلف نیستند که به آنها غذا بدهند مگر اینکه حیوانی مملوک انسان باشد که در این صورت آن انسان اجبار می‌شود که یا به او غذا بدهد، یا آن را بفروشد، یا ذبحش کند و یا اجاره‌اش دهد. مهم اینکه اگر مسئول آن حیوان باشد، غذایش نیز به عهده‌ی اوست و در غیر این صورت، هیچ مسئولیتی ندارد....

ادامه مطلب …

(۵۵۲۶) تصرف در اموال ایتام، و سکونت در خانه‌ی ایشان توسط شوهر مادر

قاطی کردن حقوق آنها با حقوق خودت نیز اشکالی ندارد در صورتی که مصلحتی در آن باشد...

ادامه مطلب …

(۵۵۲۱) تکلیف شوهر در ارسال نفقه‌ی مستقل برای همسر در شرایط مهاجرت کاری

اگر پدرت مال را از همسرت دریغ می‌کند و آن مقداری که احتیاج دارد به او نمی‌دهد، بر تو واجب است آن مقداری که لازم دارد را برایش بفرستی....

ادامه مطلب …

(۵۵۲۲) حکم وجوب تأمین هزینه‌ی حج همسر بر شوهر متمکن

بر شوهر هر چند توانگر هم باشد واجب نیست که نفقه‌ی حج همسرش را بدهد مگر در صورتی که در عقد نکاح شرط کرده باشند که در این صورت وفای به آن واجب است؛ زیرا حج زن نزد ما جزء نفقه محسوب نمی‌شود که بگوییم: همان طور که نفقه‌ی زن بر او واجب است، هزینه‌ی حج رفتنش نیز بر او واجب است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه