(۵۳۲۸) حکم طلاق صادرشده از سوی مرد مست

(۵۳۲۸) سوال: من زن مردی هستم که معتاد به خمر است- والعیاذ بالله- و یک بار نوشید تا این که مست کرد سپس مرا طلاق داد، آیا طلاق او درحالت مستی واقع می‌شود یا نه؟

جواب:

اولا قبل از این که به این سوال جواب دهیم این مرد و کسانی دیگر که به نوشیدن خمر مبتلی هستند را نصحیت می‌کنیم و به ایشان می‌گوییم که خمر ام الخبائث (مادر پلیدی‌ها) است و کلید هر شری است و رسول اللهﷺ فرموده است: «وَلَا يَشْرَبُ الْخَمْرَ حِينَ يَشْرَبُ وَهُوَ مُؤْمِنٌ»[۱]: (و شراب خوار هنگام شراب نوشیدنش مومن نیست): و خبر داده است که هر کس در دنیا آن را بنوشد در آخرت نخواهد نوشید.

برخی از علما گفته‌اند: معنی این که در آخرت نمی‌نوشد یعنی وارد بهشت نمی‌شود زیرا هر کس که وارد بهشت شود حتما خمری که در بهشت است را می‌نوشد و در آن خمر تبهکاری و مستی وجود ندارد.

و برخی از علما نیز گفته‌اند: آن را در آخرت نمی‌نوشد یعنی اگر وارد بهشت شد از لذت نوشیدن خمر بهشتی محروم می‌شود؛ هر کدام که باشد دلیلی بر عقوبت شارب خمر است که رسول اللهﷺ فرموده است: «لَعَنَ اللَّهُ شارِبَ الْخَمْر»[۲]: (اللهÀ شراب خوار را لعنت کرده است): لذا بر مسلمان واجب است که از نوشیدن خمر به سوی اللهÀ توبه کند و از اللهÀ عافیت از آن را بخواهد.

دوما به نسبت سوال این زن که شوهر در حالی که مست بوده او را طلاق داده است و علماء در این‌باره اختلاف کرده‌اند: که آیا در حالت مستی طلاق واقع می‌شود یا نه؟ مشهور در مذهب حنبلی این است که به خاطر عقوبت نوشیدنش طلاقش واقع می‌شود چرا که شارب خمر، معصیت اللهÀ را نموده است لذا شایسته نیست که در معصیتش با تخفیف مقابله شود و طلاق او واقع نشود.

و برخی از علماء می‌گویند: طلاق شخص مست واقع نمی‌شود و این از امیر المومنین عثمان بن عفانJ روایت شده است و به قیاس نیز نزدیک‌تراست زیرا شخص مست نمی‌داند و نمی‌فهمد که چه می‌گوید پس چگونه او را به انری ملزم می‌کنیم که از آن نمی‌داند و اللهÀ فرموده است: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ لَا تَقۡرَبُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَـٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعۡلَمُوا۟ مَا تَقُولُونَ} [سوره النساء: ۴۳] : (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! در حال مستی به نماز نزدیک نشوید، تا بدانید چه می‌گویید): لذا این آیه دلالت می‌دهد که شخص در حالت مستی نمی‌داند چه می‌گوید پس چگونه او را به چیزی ملزم کنیم که نمی‌داند.

اما قول ایشان که می‌گویند عقوبت است و عقوبت شارب خمر همان چیزی است که از شلاق در سنت وارد شده است و عقوبت بر خودش می‌باشد اما اگر او را به واقع کردن طلاق عقوبت کنیم در حقیقت این عقوبت به همسر او نیز تعدی می‌کند و جدایی حاصل می‌شود و چه بسا فرزندانی داشته باشد که خانواده از هم بپاشد و ضرر بر غیر از شخص سکران و مست حاصل شود لذا نظر درست عدم وقوع طلاق شخص مست است و به اقوال او اعتبار داده نمی‌شود ولی با این وجود شایسته است که به دادگاه شرعی مراجعه شود تا حمم به ماندن همسرش نکنیم یا جدایی آن مگر به حکم شرعی که خلاف را برطرف کند،والله الموفِّق.

[۱] رواه البخاری (۶۷۷۲) و مسلم (۵۷).

[۲] رواه ابو داود (۳۶۷۴) و و الترمذی (۱۲۹۵) و ابن ماجه (۳۳۸۰).

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: أنا زوجة لرجل مدمن للخمر -والعياذ بالله-، وذات مرة شَرِب حتى سكر، ثم طلقني، فهل يقع طلاقه وهو بحالة سكر، أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى:

أولا قبل أن نجيب على هذا السؤال فإننا ننصح هذا الرجل وغيره ممن ابتلي بشرب الخمر، ونُعْلِمُهم بأن الخمر أم الخبائث، ومفتاح كل شر، وأن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «وَلَا يَشْرَبُ الخَمْرَ حِينَ يَشْرَبُ وَهُوَ مُؤْمِنٌ». وأخبر أَنَّ مَن شربها في الدنيا لم يشربها في الآخرة.

قال بعض العلماء: معنى لم يشربها في الآخرة. أي لا يدخل الجنة؛ لأن من دخل الجنة لا بد أن يشرب من الخمر الذي فيها، وهذا الخمر ليس فيها غَوْل، ولا هم عنها يُنْزِفون.

وقال بعض العلماء: لا يشربها في الآخرة، يعني لو دخل الجنة فإنه يَحْرُم لذة التنعم بشرب خمر الجنة. وأيا كان هذا أو هذا فإنه دليل على عقوبة فاعل الخمر، وقد قال النبيُّ صلى الله عليه وسلم: «لَعَنَ اللهُ شَارِبَ الْخَمْرِ». فعلى المسلم أن يتوب إلى الله تعالى مِن شُربها، وأن يسأل الله العافية منها.

ثانيا: بالنسبة لسؤال المرأة، وهو أن زوجها طلقها وهو سكران، فإن للعلماء في ذلك خلافًا: هل يقع الطلاق في حال الشكر أم لا يقع؟ فالمشهور من مذهب الحنابلة أنه يقع عقوبة له على شُربه، فإن هذا الشارب عاصي الله -عز وجل-، فلا ينبغي أن يُقابل عصيانه بالتخفيف عنه، وعدم وقوع الطلاق منه.

وقال بعض العلماء: بل إن طلاق السكران لا يقع، وهذا هو المَرْوِيُّ عن أمير المؤمنين عثمان بن عفان رضي الله عنه وهو أقيس؛ لأن السكران لا يعي ما يقول، ولا يدري ما يقول، فكيف تُلزمه بأمر لا يدري عنه، وقد قال الله تعالى: ﴿ یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ لَا تَقۡرَبُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَـٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعۡلَمُوا۟ مَا تَقُولُونَ ﴾ [النساء: ٤٣]؟ فدل هذا على أن السكران لا يعلم ما يقول، فكيف تُلزمه بشيء لا يعلمه.

وأما قولهم: إنه عقوبة. فإن عقوبة شارب الخمر إنما تكون عليه نفسه، وهو معاقب بالضرب الذي وردت به السُّنَّة، وإذا عاقبناه بإيقاع الطلاق ففي الحقيقة أن هذه العقوبة تتعدّى إلى زوجته فيحصل الفراق، وربما يكون لها أولاد فتتشتّت العائلة، ويحصل الضرر على غيره. فالصواب أنه لا يقع طلاق السكران، ولا يُعتبر بأقواله، ولكن ذلك مع ينبغي أن يُرجَع في هذا إلى المحكمة الشرعية، حتى لا نحكم ببقاء الزوجة معه، أو بفراقه إياها، إلا بحكم شرعي يرفع الخلاف، والله الموفق.

مطالب مرتبط:

(۵۳۲۹) حکم طلاق صادره از مرد در حالت بی‌هوشی

اگر عدم هوشیاری او به خاطر نوشیدن خمر بوده است که از آن به عنوان طلاق سکران یاد تعبیر می‌شود که اهل علم در مورد وقوع طلاق آن اختلاف کرده‌اند و برخی از اهل علم می‌گویند: به خاطر عقوبت بر مستی او طلاقش واقع می‌گردد چون مستی- والعیاذ بالله- در قرآن و سنت و به اجماع مسلمین حرام است...

ادامه مطلب …