(۵۳۲۳) سوال: آیا طلاق مرد در حالت عصبانیت و غصب واقع می شود؟
جواب:
علماء میگویند: عصبانیت به سه قسمت تقسیم میگردد: کم، نهایت آن، متوسط.
اول: عصبانیت کم: شک در آن نیست که طلاق در آن واقع میشود چون غالبا طلاق واقع نمیگردد مگر در عصبانیت.
دوم: عصبانیت متوسط: یعنی عصبانیت او کم نیست و در نهایت خود نیز نیست که علما بر دو قول اختلاف کردهاند:
۱- برخی گفتهاند: واقع میشود و این مرد طلاق را درک میکند و میداند گفته و چه میخواسته بگوید.
۲- برخی گفتهاند: واقع نمیگردد در این نوع طلاق درست است که طلاق دهنده ارادهی کلام خود را داشته و میدانسته که چه میگوید ولی اراده ی کامل را نداشته است گویا بر طلاق مجبور بوده است و رسول اللهﷺ فرموده است: «لَا طلاقَ في إغلاقٍ»[۱]: (طلاق در حالت اغلاق (اکراه و غضب شدید) واقع نمیشود).
سوم: نهایت عصبانیت: به گونهای که انسان نمیداند چه میگوید و نمیداند که او آسمان است یا زمین، و کاملا هوش خود را از دست داده است که در این صورت طلاق وذقع نمیشود و دراینباره اتفاق علماء حکایت شده است.
بر همین اساس اگر کسی از ما سوال کند و فتوا بخواهد به او میگوییم: اگر عصبانیت او کم بوده پس شکی در وقوع طلاق او نیست و اگر در نهایت عصبانیت بوده نیز در عدم وقوع طلاق او شکی نیست اما اگر عصبانیت او متوسط بوده، محل اجتهاد است که انسان آنچه را که نزدیکتر به درستی میبیند، میگیرد.
[۱] رواه ابو داود (۲۱۹۳) و ابن ماجه (۲۰۴۶).