(۵۲۳۰) وجوب عدالت بین همسران در نفقه و رفتا

(۵۲۳۰) سوال: پدر من دو همسر دارد و مشکل این است که پدرم بین همسرانش عدالت نمی‌کند لذا به یکی از همسرانش لطف دارد و نفقه و دیگر چیزها را پرداخت می‌کند اما به نسبت همسر دیگرش عکس آن است، او را به چه چیزی توجیه می‌کنید؟

جواب:

به این مردی که اللهÀ بر او منت گذاشته و قدرت جمع کردن بین دو همسر را داده است، نصیحت می‌کنم و می‌گویم: در هر آنچه توانایی عدالت دارد مانند خرجی و شب ماندن و غیره بر او واجب است که عدالت را بین همسرانش رعایت کند و اگر عدالت نکند، رسول اللهﷺ فرموده است: «مَنْ كَانَتْ لَهُ امْرَأَتَانِ فَمَالَ إِلَى إِحْدَاهُمَا؛ جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَشِقُّهُ مَائِلٌ»[۱]: (هرکس دو همسر داشته باشد و به يکی از آنها میل کند، روز قيامت درحالی – به ميدانِ حشر – می آيد که نيمی از بدنش خميده است).

ولی چیزهایی نیز وجود دارد که انسان توانایی عدالت در آن را ندارد و آن محبت است لذا انسان نمی‌تواند محبت یا بغض کسی را در قلبش بگذارد ولی اسبابی وجود دارد که موجب محبت یا بغض گردد لذا مرد باید بین دو همسر خود یا همسرانش در آنچه امکان عدالت در آن وجود دارد از تعامل که ظاهر است مثل شب ماندن و دادن خرجی و گشاده رویی و مانند آن.

و اللهÀ رخصت داده است که انسان با بیشتر از یک زن ازدواج کند و فرموده است: {فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُوا۟ فَوَ ٰ⁠حِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَیۡمَـٰنُكُمۡۚ ذَ ٰ⁠لِكَ أَدۡنَىٰۤ أَلَّا تَعُولُوا۟} [سوره النساء: ۳] : (پس اگر بیم دارید که نتوانید عدالت کنید، به یک (زن) یا به آنچه (از کنیزان) که مالک آن‌هایید (اکتفا نمایید) این (کار) نزدیک‌تر است به اینکه ستم نکنید): لذا اللهÀ برای کسی که از عدالت نکردن می‌ترسد اکتفا به یک زن را واجب گردانیده است تا در گناه نیافتد. این به نسبت شوهر است کخ به توصیه می‌کنم تقوای اللهÀ را در عدالت بین همسرانش در آنچه توانایی آن را دارد رعایت کند.

اما به نسبت آن زنی که مورد ضرر و ظلم قرار گرفته است به او توصیه می‌کنم که صبر کند و احتساب اجر نماید و به او (آن زن) بگو که صبر کند و از اللهÀ به خاطر آن احتساب اجر کند و به او بشارت می‌دهم که اوضاع و أحوال زندگی همیشه ثابت نیست و او با رعایت تقوای اللهÀ و صبر چه بسا اللهÀ مسخر کند که شوهرش به عدالت بین همسرانش بگردد.

سپس این دو همسر (هوو) را به الفت و دوستی توصیه می‌کنم و این که یکی، دیگری را با دشنام دادن جلوی شوهرش به او تجاوز تعدی یا تعرض یا مانند آن نکند و بداند که این از سعادت او است که با هووی خود با آسودگی و راحتی خاطر باقی بماند و معلوم است تعامل خوب با مردم در شریعت امری مطلوب است، پس بین هووها و شوهر و همسرانش چگونه می‌باشد! والله الموفق.

[۱] رواه احمد (۷۹۳۶) و ابو داود (۲۱۳۳) و الترمذی (۱۱۴۱) و ابن ماجه (۱۹۶۹).

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: والدي متزوج من اثنتين والمشكلة هي أن والدي لا يعدل بين زوجاته؛ فإحدى الزوجات تكون لها الحظوة والإنفاق وغير ذلك، بعكس زوجته الأخرى، فبماذا توجهونه؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أوجه نصيحة إلى هذا الزوج الذي مَنَّ الله تعالى عليه بالقدرة على الجمع بين امرأتين، وأقول له: إن العدل عليه واجب في كل ما يستطيع من النفقة والمبيت وغير ذلك، كل ما يستطيع يجب عليه أن يعدل بين زوجاته فيه، فإن لم يفعل فقد قال النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «مَنْ كَانَتْ لَهُ امْرَأَتَانِ فَمَالَ إِلَى إِحْدَاهُمَا، جَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَشِقُهُ مَائِلٌ».

لكن هنالك أشياء لا يتمكن الإنسان من العدل فيها وهي المحبة، فإن الإنسان لا يستطيع أن يضع محبة شخص في قلبه، أو بغض شخص في قلبه، لكن هنالك مؤثرات توجب المحبة، أو توجب البغضاء، فعلى الرجل الجامع بين زوجتين أو أكثر أن يعدل بينهما فيما يمكن العدل فيه من المعاملة الظاهرة كالمبيت والإنفاق والبشاشة، وما أشبه ذلك.

وقد رخص الله -عز وجل – للإنسان أن يتزوج أكثر من واحدة، فقال: ﴿ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُوا۟ فَوَ ٰ⁠حِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَیۡمَـٰنُكُمۡۚ ذَ ٰ⁠لِكَ أَدۡنَىٰۤ أَلَّا تَعُولُوا۟ ﴾ [النساء: ٣]. فأوجب الله الاقتصار على واحدة إذا خاف الإنسان ألا يعدل؛ لئلا : يقع في الإثم. هذا بالنسبة للزوج أوصيه أن يتقي الله -عز وجل-، وأن يعدل بين الزوجات ما استطاع.

أما بالنسبة للزوجة المتضررة المظلومة فأشير عليها بالصبر والاحتساب وأخبرها أنها بالصبر واحتساب الأجر من الله تعالى تكون مثابة على ذلك، وأبشرها بأن دوام الحال من المحال، وأنها مع تقوى الله -عز وجل- والصبر ربما يسخر الله لها زوجها، فيعود ويعدل بينها وبين الزوجة الأخرى.

ثم إني أيضًا أشير على الزوجتين الضَّرتين بالتآخي والتآلف، وألا تعتدي إحداهما على الأخرى بسبها عند زوجها، أو التعريض بها، أو ما أشبه ذلك، ولتعلم أن هذا من سعادتها إذا بقيت طيبة النفس طيبة الخاطر مع ضرتها، ومن المعلوم أن المعاشرة بالمعروف بين الناس أمر مطلوب للشرع، فكيف بين الضرتين! وكيف بين الزوج وزوجاته! والله الموفق.