(۵۰۷۵) حکم شرعی ازدواج دادن دختران یتیم توسط سرپرست به نزدیکان خود با انگیزه مالی

(۵۰۷۵) سوال: نزدمان فردی است که سرپرستی ایتام را بر عهده دارد، از زمانی که همهی آنان کودک بودند، که یکی از دختران را به ازدواج برادرش در آورد، دیگری را مجبور به ازدواج با پسرش کرد، که هدف از این کار این است که حریم آنان رزق وروزی زیادی دارد، آیا این کارش درست است و یا خیر؟

جواب:

هیچ ولی و سرپرستی حق ندارد کسانی را که سرپرستی آن را برعهده دارد، اجبار به ازدواج کند، حتی اگر پدر هم حق ندارد دخترش را به ازدواج فردی که دوست ندارد در بیاورد. به همین خاطر رسول اللهﷺ می فرمایند: «لا تُنكحُ البكرُ حتى تُستأذنَ»[۱]. «دختر باکره را به ازدواج نیاورید مگر زمانی که از او اجازه گرفته شود». ورسول اللهﷺ در این مساله بین پدر و دیگری تفاوتی قائل نشد ونه میان بکر و غیر از آن، بلکه فرمودند: «والبِكرُ يستأمرُها أبوها »^{^[۲]} (و زن باکره پدرش از او اجازه می گیرد). پس در مورد بکر نص وارد شده است و همچنین در مورد پدر، پس این قضیه بر این دلالت دارد که باید فرد از فردی که میخواهد او را به ازدواج در بیاورد، اجازه بگیرد، فرقی نمیکند که سرپرست، پدر، برادر، عمو، و یا فرزند باشد، باید اجازه بگیرد، بر همین اساس پس این فردی که سرپرست ایتام است ظاهرا به نسبت آنان اجنبی است، همچنین جایز نیست که یکی از آنان را اجبار کند که با فرزندش ازدواج کند، زیرا این کارش حرام است، بلکه جایز نیست یکی از زنان را به ازدواج در بیاورد مگر بعد از اینکه رضایت آنان را جلب و از آنان اجازهی شرعی که تمام خصوصیات شوهرش و حیاتش را برایش واضح کند، وفقط کافی نیست که به او بگوییم میخواهم فلانی را به ازدواجت در بیاورم. درحالیکه این زن هیچ اطلاعی درمورد مردی که قراراست با او ازدواج کند ندارد، تا اینکه قبیلهاش و وضعیت و اخلاقش معلوم گردد، و تمام مسائلی که یک زن نیاز است آن را بداند واضح و آشکار گردد.

[۱] – به تخریج آن اشاره شد.

[۲] – امام احمد آن را تخریج کرد است (۳/۳۸۴، رقم ۱۸۹۷). و ابوداوود: در کتاب نکاح، بابی در مورد زن بیوه، شماره حدیث (۲۰۹۹). ونسائی: کتاب نکاح، باب اجازه گرفتن پدر از دختر دوشیزه، شماره حدیث(۳۲۶۴).

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: عندنا رجل له ولاية على حريم أيتام، وذلك منذ أن كانوا أطفالا حتى الآن، وقد زوَّجَ واحدة من البنتين أخاه، وواحدة يجبرها على ولده، والهدف من ذلك هو أن الحريم هؤلاء معهم رزق كثير، فهل هو حق أم باطل؟

فأجاب رحمه الله تعالى-: ليس من حق أي ولي من الأولياء أن يُجبر مَوْليَّته على النكاح، حتى الأب نفسه لا يحق له أن يجبر ابنته على الزواج بمن لا تريد الزواج به. ولهذا قال النبي عليه الصلاة والسلام: «لاَ تُنْكَحُ البِكْرُ حَتَّى تُسْتَأْذَنَ». ولم يفصل النبي صلى الله عليه وسلم بين الأب وغيره، ولا بين البكر وغيرها.

بل قال: «وَالْبِكْرُ يَسْتَأْمِرُهَا أَبُوهَا». فنَصَّ على البكر، ونَصَّ علي الأب، فدل ذلك على أنه لا بد من استئذان الرجل لمن يريد أن يُزوجها من مَوْلِيَّاته سوءًا كان أبا أم أخا أم عما، أم ابنا، لا بد من أن يستأذن في ذلك، وعلى هذا فهذا الرجل الذي كان وَليَّا على هؤلاء الأيتام، ويظهر أنه أجنبي أيضًا، لا يجوز له أن يُجبر واحدةً منهن على أن تتزوج ابنه؛ لأن ذلك مُحرَّم عليه، بل لا يُزوّج امرأة منهن إلا بعد ،رضاها واستئذانها استئذانا شرعيا يتبين لها به أوصاف الزوج وحياته، ولا يكفى أيضًا أن نقول: أريد أن أزوجك فلانًا. وهي لا تدري عن هذا الرجل الذي يريد أن يزوجها منه، حتى يبين قبيلته، ويبين حاله، ويبين أخلاقه، ويبين كل ما تحتاج المرأة إلى بيانه.