(۴۷۷۰) آیا مخالفت ورثه می‌تواند مانع اجرای وصیت به وقف شود؟

(۴۷۷۰) سوال: زنی از اقوامم در خانه ما زندگی میکرد و املاکی داشت که از والدین و همسر و پسرانش به ارث برده بود. از من خواست دو مکان برای او بیابم که اجاره آنها وقف بازسازی یک مسجد مخروبه شود. آن دو مکان را مشخص کردم، اما وقتی که میخواست برای انجام امور دفتری و امضای اسناد مربوطه به آنجا برود، دچار سانحه رانندگی شد و فوت کرد. حال آیا باید ورثه او این وقف را انجام دهند؟ برخی از آنها مخالف این کار هستند. بیشترین مخالفت را دامادش با این کار دارد. آیا اختیار این مخالفت ورزی را دارد؟ آیا انجام این وقف نیازمند رضایت آنهاست؟ یا بدون اخذ رضایت آنها باید این وقف انجام بگیرد با علم به این که من شاهدی هم بر این امر ندارم.

جواب:

طبق آنچه که ایشان میگویند، وقف کامل انجام نگرفته و هنوز در مرحله بازدید آن خانم متوفی از مکان متوقف شده و در واقع پروسه خرید، نهایی نشده است. اگر خرید نهایی شده بود که آن مکان ملک ورثهها محسوب میشد و اگر خریداری نشده هم که مساله واضح است. اما بر ورثه واجب است که آنچه متوفی نیت کرده را به انجام برسانند تا از این مال اجر و ثوابی که پیش از مرگ برای تقرب به خدای تعالی نیت کرده به او برسد. زیرا این مال از او به آنها رسیده است. اما اگر آن خانم این آقا را برای خرید و وقف آن دو مکان وکیل خود قرار داده بوده و تنها برای مشاهده به آنجا رفته، در این حالت وقف باید انجام بگیرد و هیجکس حق ندارد با آن مخالفت کند. زیرا به واسطه وکیل، این عمل قطعی شده و علت بازدید مرحومه تنها حصول اطمینان از ویژگیهای ملک موقوفه بوده است.

جناب شیخ اگر تمام ورثه قبول کنند که آن خانم برای مشاهده و تایید نهایی به آنجا رفته و این املاک باید وقف شود و تنها این داماد مخالفت کند، آیا مخالفت او جایز است و اساسا آیا باید به آن ترتیب اثر داد یا خیر؟

داماد اساسا حق مخالفت ندارد زیرا هیچ سهم و حقی در این املاک ندارد و هر چه هست متعلق به همسر او و دختر مرحومه است و ابدا بر زوجه واجب نیست که در این امر از زوج اطاعت کند و اگر زوج به او بگوید نباید این کار را بکنی، واجب نیست از او اطاعت کند. زیرا زوجه در چگونگی استفاده از مال خود آزاد است و اگر بالغ و رشید باشد میتواند هر طور که میخواهد در آن دخل و تصرف کند. اگر این فرد سوال کننده نتوانست با دلیل و مدرک ثابت کند که آن مرحومه او را برای انجام این وقف وکیل کرده است، تنها راه باقیمانده این است که خود ورثه بدون درخواست دلیل و مدرک سخنان او را تصدیق کنند و اگر تصدیق نکنند چیزی اثبات نمیشود.

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هناك امرأة قريبة لي كانت تسكن في بيتنا، وعندها أملاك ورثتها عن والدها ووالدتها وزوجها وأولادها الذكور، وقد أمرتني أن أبحث لها عن موضعين يكون رِيعُها وَقْفًا لإعادة بناء مسجد قديم مُهَدَّم، وقد عينت الموقعين، وحينما أرادت الذهاب لمشاهدتها، والتوقيع على المستندات الخاصة بذلك، حصل لها حادث سيارة، تُوفّيت على إثره، فهل يلزم ورثتها الوفاء بهذا الوقف، ففيهم من يعارض ذلك، وأشدهم معارضة زوج ابنتها، فهل يملك ذلك، وهل يلزم موافقتهم على إتمام الوقف، أم يؤخذ من تَرِكَتِها رغما عنهم، وإن لم يكن لدي شهود على إيقافها آن ذاك، أفيدونا بارك الله فيكم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: حسب ما ذكره السائل أنه لم يتم الوقف حتى الآن، وأن الوقف يتوقف على مشاهدتها للمكان، وعلى تنفيذها له، وهذا الأمر لم يحصل، وعليه، فإن ذلك يكون ملكا للورثة إن كان قد تم شراؤه، وإن لم يتم شراؤه، فإن الأمر فيه واضح، ولكن ينبغي للورثة في مثل هذه الحال أن يوافقوا على ما نوته هذه الميّتة التي وَرِثُوا المالَ مِن قِبلها، لأجل أن يكون النفع لها بعد مماتها فيما نَوَتُه من التقرب إلى الله -تعالى- بمالها، أما إذا كانت المرأة هذه قد وكلته بالشراء والتوقيف فاشتراه ووقفه وتوقف الأمر على مشاهدتها للاطمئنان فقط، فإن الوقف حينئذ يكون نافذا، ولا حق لأحد في المعارضة فيه، لأنه قد تم بواسطة التوكيل لهذا الوكيل المفَوَّض، والذي أمضى ما وُكِّل فيه، إلا أنه أراد أن تطمئن هذه الموقفة على المكان الذي عينه، ونفذ فيه الوقف.

فضيلة الشيخ، لو فرضنا أن المضي في إثبات الوقف كان يترتب على زيارتها تلك، فوافق الورثة جميعهم ما عدا زوج هذه البنت، هل يملك الحق في المعارضة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: زوج البنت لا يملك الحق في المعارضة، وذلك لأنه لا حق له في هذا المال، وإنما الحق لزوجته، لأنها ابنة المتوفاة، وزوجته أيضًا لا يلزمها طاعته في هذا الأمر، أي لو قال لها: لا تُنفذي هذا. فإنه لا يلزمها طاعته فيه، لأن الزوجة حُرَّة في مالها، وليس محجورا عليها فيه، بل هي تتصرف فيه كما شاءت إذا كانت رشيدة، وإذا لم يثبت ما ذكر ببينة، أي

ما ذكره السائل من أن هذه المرأة وكَّلته في الحصول على أرض توقفها، إذا لم يثبت هذا ببينة، فإنه لا بد من تصديق الورثة لدعوى هذا الوكيل، فإن لم يُصَدِّقوه لم يثبت شيء.