(۴۷۱۹) سوال: حکم الرهان یا الحق چیست؟ الرهان یعنی دو نفر در روایت قصهای یا هر مساله دیگری با هم اختلاف پیدا کنند و آنگاه با یکدیگر شرط بگزارند که هر کس که سخنش درست از آب درآمد، از طرف مقابلش مقداری پول یا هر چیز دیگر اخذ نماید. لطفا در این باره ما را راهنمایی بفرمایید. از خداوند قادر عزیز میخواهم ما و شما را به راه حق و صواب هدایت بفرماید.
جواب:
رهان قمار و میسر محسوب میگردد و اینکه برخی از عوام نام حق را بر آن نهادهاند، چیزی از ناحق بودن آن کم نمیکند، همان طور که تغییر نام خمر به شراب روحی از جانب برخی اشخاص، آن را حلال نمیکند. پس مراهنه و مغالبه (بحث و جدل) اگر با شرطبندی همراه باشد حرام است و اینکه نام حق را بر آن بگذاریم آن را حلال نمیکند. این کار مانند این است که به باطل، لباس حق بپوشانیم و حقائق را دیگرگونه جلوه دهیم و چیزی را به اسم چیزی دیگر نام نهیم که حرام است و جایز نیست، زیرا قمار و میسر است و میسر حرام است و خداوند متعال درباره آن میفرماید:” يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ “” ای کسانی که ایمان آورده اید! همانا شراب و قمار و بتها، و تیرهای قرعه، پلید و از عمل شیطان است. پس از آنها دوری کنید” (المائده ٩٠) و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم میفرماید: “لا سبق الا فی نصل او خف او حافر”. به عبارت دیگر شرطبندی در مسابقه تنها در خف و حافر و نصل حلال است. الخف همان شتر است، الخیل همان اسب است و النصل نیز تیراندازی و رقابت با تیراندازی میباشد.
السبق پولی است که بر سر برد در مغالبه اخذ شود و این کار (که در بین مردم بسیار شایع است) ابدا جایز نیست. البته برخی از اهل علم میگویند مغالبه و شرطبندی بر سر مسائل شرعی بلا اشکال است زیرا جهاد محسوب میشود. دین با علم و با مبارزه است که استوار مانده است، پس چون با علم و با مبارزه قائم مانده تا کلمه خدا مقام بلند داشته باشد، پس مغالبه بر سر مسائل شرعی اگر بر سر پول و جایزه باشد اشکالی ندارد، تنها به شرطی که منظور مناظره کنندگان رسیدن به حق و حقیقت باشد و تنها پیروزی مد نظر نباشد. زیرا علم آموزی به غرض موفقیت در جدل از اموری است که از آن نهی شده است.
