چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۴۶۸۵) حکم مشارکت در کشاورزی با تعیین درصدی از محصول

(۴۶۸۵) سوال: مردی چند زمین کشاورزی دارد و با مرد دیگری توافق کرده که  در این زمین ها کشاورزی کند ( تمام کارهای کشاورزی بر عهده او باشد) و بیست و پنج درصد محصول را به او بدهد، آیا این نسبت صحیح است؟

جواب:

بله این نسبت صحیح است. یعنی کسی که زمین کشاورزی دارد

می­تواند آن را به کشاورزی بدهد و بر دریافت نسبت معینی از محصول به جای اجاره  (مانند ربع یا نصف یا هفتاد درصد یا… ) با او توافق کند. اما اگر بگوید مثلا: این زمین را بگیر و در آن کشاورزی کن، قسمت شرقی آن از آن تو و غربی آن از آن من، یا محصول جوی آن از آن تو و محصول گندم آن از آن من یا برداشت امسال آن از آن من و برداشت سال بعد آن از آن تو، در این حالات سه گانه ابدا مزارعه جایز نیست و مزارعه تنها در نسبتی مشاع و معلوم جایز و بلااشکال است و پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز در زمان خود با اهل خیبر بر نصف هر آنچه از زراعت و ثمره به دست می­آید معامله کرد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: رجل عنده أراض زراعية، واتفق مع شخص آخر أن يزرع هذه الأراضي، ويعطيه نسبة خمسة وعشرين في المئة من الإنتاج، علما بأن الرجل الذي يزرع هذه الأراضي عليه جميع التكاليف الزراعية، فهل تصح هذه النسبة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نعم تصح هذه النسبة، يعني يجوز لرجل عنده أرض زراعية أن يعطيها لمزارع يزرعها، ويتفق معه على نسبة معينة، كخمسة وعشرين في المائة، وهو الربع أو خمسين في المائة، وهو النصف، أو ثمانين في المائة، وهو معلوم، ولكن لا أن يقول: خذ هذه الأرض يصح وازرعها، ولي الجانب الشرقي منها، ولك الجانب الغربي. أو يقول: خذ هذه الأرض ازرعها، ولي الحنطة ولك الشعير أو يقول: خذ هذه الأرض وازرعها، فيكون الزرع سَنَة لك، وسَنَة لي. فهذه الصور الثلاث لا يَحِلُّ فيها عقد المزارعة، أما إذا كانت النسبة معلومة، بجزء مشاع، فإن ذلك لا بأس به، وَقَدْ ثَبَتَ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ عَامَلَ أَهْلَ خَيْبَرَ بِشَطْرِ مَا يَخْرُجُ مِنْهَا مِنْ ثَمَرٍ أَوْ زَرْع.

مطالب مرتبط:

(۴۶۸۳) حکم شرعی مشارکت در کشاورزی با دریافت درصدی از محصول

جایز است. می­توان زمین خود را به کشاورزی داد و با او بر سر سهمی از محصول مانند بیست درصد (خمس)، یا چهل درصد (خمسان) یا پنجاه درصد (نصف) و .. توافق کرد...

ادامه مطلب …

(۴۶۸۲) معنای مساقات و مزارعه

مساقات این است که صاحب نخلستان، امور آبیاری و کارهای دیگر مربوط به درخت خود را به کس دیگری واگذار کند و در قبال اینها قسمتی از محصول (یک سوم یا یک چهارم یا ... بر حسب توافق) را با او شریک شود....

ادامه مطلب …

(۴۶۸۱) مساقات و مزارعه چیست؟

مساقات و مزارعه دو نوع معامله هستند که خداوند تعالی و رسولش آنها را برای بندگان حلال کرده اند....

ادامه مطلب …

(۴۶۸۴) حکم مزارعه با کفار چیست؟

در مزارعه اگر به عنوان کارگر با آنها شراکت کند مشکلی نیست...

ادامه مطلب …

(۴۶۸۶) حکم شرعی رهن زمین و بهره‌برداری کشاورزی بدون پرداخت سهم به مالک

بر تو واجب است که نزد مالک زمین رفته و سهم او را از محصولی که از این زمین گرفته­ای به او بدهی و از این معامله به درگاه خداوند عز و جل توبه کنی و در معاملاتت صریح و روشن عمل کنی..

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه