(۴۶۷۲) حکم شرعی مشارکت در موسسات ربوی

(۴۶۷۲) سوال: پدرم و عمویم در یک دفتر تجاری با هم شریک بودند. کار و پروژههای این دفتر توسعه یافت و به صنایع و شرکتهای مختلف رسید. قسمتی از سرمایه تاسیسی متعلق به موسسهای است که به معاملات ربوی مشغول است! عموی خدابیامرزم فوت کرد و پدرم متولی شرکت شد و فرزندان شرکا مشغول اداره شرکت هستند. از پدرم خواسته شد که سهام آن موسسه ربوی را ملغی کند. پدرم به تازگی به رحمت خدا رفته است و از هنگام فوتش تا الان درباره ارث و میراث نه با برادرانم و نه با عموزادگانم ابدا حرفی نزدهایم. حال سردفتر اسناد رسمی ما را فراخوانده است و نمونه اسناد و چکهای چاپ شده را برایمان خوانده است، که در آنها اسناد خرید و فروش و اسناد مشارکت موجود بود و اسناد مربوط به آن موسسات ربوی نیز وجود داشت. بعد از قرائت از ما خواست که آنها را امضا کنیم. من در آن لحظه در وجود خودم کاملا آگاه بودم که مشارکت در چنین امری و قرض دادن و قرض گرفتن در چنین کاری حرام است، اما در برابر رئیس دفتر اسناد نتوانستم چیزی بگویم، زیرا بشدت برای احساسات برادرانم احترام قایلم. اگر قبل از حضور در دفتر اسناد این قضیه مطرح میشد حتما با آنها به جدل میپرداختم. آیا گناهی بر من وارد است؟ چه باید بکنم؟ لطفا مرا راهنمایی بفرمایید خداوند به شما اجر عنایت بفرماید.

جواب:

در جواب این پرسش میگوییم: این امر دربرگیرندهی دو مساله است:

یک: مشارکت در شرکتی که در معاملات ربوی دخیل است که این حرام است و مجاز نیست. هر انسانی که با ربا معامله کند، شراکت با او بدون شک حرام است زیرا باعث خواهد شد ربا به مال این شرکت نیز وارد شود و حلال با حرام درآمیخته گردد که این ناجایز است.

اما درباره سکوتت در دفتر اسناد رسمی، این سکوت نیز حرام است و بر تو واجب است که تقوای الهی را مقدم بر همه چیز قرار دهی حتی مقدم بر احساسات برادرانت و … و همیشه سخن حق را بگویی که خداوند تعالی میفرماید: ” يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ” ” ای کسانی که ایمان آورده اید! برپا دارنده ی عدالت باشید، برای خدا شهادت دهید؛ اگر چه به زیان خود شما یا پدر و مادر و نزدیکان (شما) باشد” (النسا ٣٥) و اما بعد از اینکه این امر اتفاق افتاد میتوانی با درخواست سهم خود، از این مشکل خلاصی پیدا کنی و سهم خود را از این مال بگیری و به صورت شخصی آن را صرف نمایی یا اینکه از آنها بخواهی شرکتی را که با ربا معامله میکند از بقیه شرکت و بقیه مال خارج کنند. اگر این حالت میسر نشد، پس ناچار باید سهم خود را از ان مال مشترک گرفته و آن را در تجارتی صرف کنی که در آن ربا نباشد و با این کار از این مشکل رهایی پیدا کنی.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: كان والدي وعمي شريكين في مكتب تجاري، توسعت أعماله ومساهماته، حتى نالت المصانع والشركات، وهناك جزء من رأس المال التأسيسي لمؤسسة تتعامل بالربا، وقد توفي عمي رحمه الله ولكن والدي تولى الشركة، والتي يقوم بإدارتها أبناء الشريكين، وقد تقدمت لوالدي بالنصيحة في إلغاء أسهم تلك المؤسسة الربوية التأسيسية، وقد انتقل والدي إلى رحمة الله من عهد قريب ومنذ وفاته لم نتحدث مع إخوتي وأبناء عمي عن الميراث أبدا، وقد حضر إلينا كاتب العدل، وقرأ علينا نموذج الصكوك المطبوعة، والتي فيها البيع والشراء والمساهمات، ومن ضمنها مساهمة تلك المؤسسات، وبعد ذلك طلب منا الموافقة والتوقيع، وأنا في نفسي تلك اللحظة أعرف تمام المعرفة أن المساهمة في مثلها، والقرض والاقتراض منها أمر محرم، ولكنني لم أستطع أن أقول أي شيء أمام كاتب العدل، لأنني أحرص أشد الحرص على مشاعر إخواني ولو أنني كنت أود أنهم قرءوا على هذا النموذج قبل حضور كاتب العدل لأناقشهم فيه، فهل عليَّ شيء، وما هو الذي يجب عليَّ فِعْله الآن إزاء هذا الموقف، أرجو إفادتي، وجزاكم الله عنا كل خير؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نقول في هذا السؤال: إنه تضمن أمرين: أحدهما: المساهمة مع شركة تتعامل بالرِّبَا وهذا محرم، ولا يجوز، فإن أي أحد يتعامل بالربا لا يجوز المشاركة معه، لأنه سيؤدي إلى إدخال الربا على مال هذه الشركة فيختلط الحلال بالحرام، فلا يجوز ذلك.

وأما بالنسبة لما سألتِ من عدم بيان الأمر أمام كاتب العدل، فإن ذلك محرم، والواجب عليكِ أن تجعلي تقوى الله -تعالى- مقدمة على كل شيء، حتى على مشاعر إخوانك وغيرهم، وأن تقولي الحق، فإن الله يقول: ﴿ يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ والأقربين ﴾ [النساء: ١٣٥]، ولكن وبعد أن وقع هذا الأمر يمكن أن تتخلصي منه بطلب ،القسمة وأن تأخذي نصيبك من هذا المال، وأن تتصرفي فيه بانفراد، أو تطالبيهم بإخراج هذه الشركة التي تتعامل بالربا عن الشركة في بقية المال، فإذا لم يمكن هذا، فلا بد أن تأخذي نصيبك من هذا المال المشترك وأن تَتَّجري فيه على وجه لا يكون فيه رِبًا، وبهذا تتخلصين من هذا العمل.