(۴۶۴۷) حکم استفاده رهن‌گیرنده از مال مرهونه بدون مشارکت در محصول

(۴۶۴۷) سوال: آیا رهن گیرنده میتواند از مورد رهن استفاده کند. مثلا اگر مورد رهن یک زمین کشاورزی است، رهن گیرنده میتواند زمینی را که در رهن گرفته است مورد استفاده قرار داده و در آن کشاورزی کند، بدون اینکه از محصول سهمی به رهن دهنده بدهد؟

جواب:

نه جایز نیست. تنها در مواردی که میتوان سوار آنها شد یا از آنها شیر دوشید مجاز به این کار هستیم. همان طور که پیامبر صلی الله علیه و علی آله و سلم فرموده است:” الرَّهْنُ يُرْكَبُ بنَفَقَتِهِ، إذَا كانَ مَرْهُونًا، ولَبَنُ الدَّرِّ يُشْرَبُ بنَفَقَتِهِ، إذَا كانَ مَرْهُونًا، وعلَى الذي يَرْكَبُ ويَشْرَبُ النَّفَقَةُ.” “حیوان سواری‌كه در رهن است و نوشیدن شیر حیوان شیرده‌كه در رهن است در برابر هزینه نگاهداری آنها است‌،‌كسی كه سوار می‌شود و شیر می‌خورد باید هزینه نگاهداری را بدهد” یعنی اگر رهن گیرنده گاو یا گوسفندی بگیرد و برای آن هزینه کند، باید از شیر آن به اندازه هزینه روزانهای که صرف آن حیوان میکند بنوشد. حال اگر شیر حیوان رهن شده بیش از هزینه روزانهاش بود، پس باید مبلغ حاصل از فروش مقدار شیر اضافی را به رهن دهنده تحویل دهد. مثلا اگر هزینه نگهداری حیوان رهن شده روزانه ده (ریال) است، اما روزی بیست ریال شیر از عاید میگردد، باید ده ریال اضافی به رهن دهنده تعلق بگیرد. همچنین از حیوانات سواری مانند شتر و خر نیز به اندازه خرج روزانه آنها میتوان سواری گرفت. اما در غیر این موارد، رهن متعلق به رهن دهنده است و ملک اوست اما در دست رهن گیرنده گرو است.

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز للمُرْتَهِن أن يستفيد من الرهن، كأن تكون مزرعة يقوم بإصلاحها المرْتَين، فهل يجوز له أن يأخذ ما يخرج منها دون أن يعطي الراهن شيئا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا يجوز ذلك، والذي أذن فيه هو المركوب والمحلوب، فقد قال النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «الرَّهْنُ يُرْكَبُ بِنَفَقَتِهِ، إِذَا كَانَ مَرْهُونًا، وَلَبَنُ الدَّرِّ يُشْرَبُ بِنَفَقَتِهِ، إِذَا كَانَ مَرْهُونًا، وَعَلَى الَّذِي يَرْكَبُ وَيَشْرَبُ النَّفَقَةُ». يعني إذا أخذ المرتهن البقرة، أو الشاة، وأنفق عليها، فإن له أن يشرب اللبن، لكن بقدر النفقة، فلو قدر أن اللبن قيمته أكثر من النفقة، فالقيمة محفوظة للراهن، ومثال ذلك: أنفق عليها كل يوم عشرة، لكنه يبيع من لبنها كل يوم بعشرين فالعشرة الزائدة تحفظ للراهن، وتكون رهنا تبعا لأصلها، كذلك الظهر، الذي يركب البعير والحمار يركب بنفقته إذا كان مرهونا أي بقدرها، وأما ما سوى ذلك، فإن النماء يكون تبعا للراهن، أي يكون ملكًا للراهن، لكنه يتبع الرهن في كونه مرتهنا عند المرتهن.