(۴۶۱۱) سوال: عمویم از بانک مبلغ هنگفتی قرض گرفت و سپس آن را با سود به بانک پس داد. آیا عمویم مرتکب گناه شده است؟ و در این گونه مواردی گناه بر شانه کیست؟

جواب:

بله. هر کس با ربا معامله کند گناه بزرگ و عظیمی مرتکب شده است. و عقوبتی که برای ربا وعده داده شده برای هیچ گناه دیگری جز شرک گفته نشده است. خداوند تبارک و تعالی می­فرماید: “يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ(البقره ٢٧٨) فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ…”ای کسانی که ایمان آورده اید! از خدا بترسید و آنچه از ( مطالبات) ربا باقی مانده است رها کنید؛ اگر مؤمن هستید. (البقره ٢٧٨) پس اگر ( چنین) نکردید، یقین داشته باشید که خدا و رسولش با شما جنگ خواهند کردۖ…(البقره ٢٧٩)”  و کیست که بخواهد با خدا و رسول خدا بجنگد؟! خداوند تعالی می­فرماید: ” وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ(البقره ٢٧٩)”  ” و اگر توبه کردید اصل سرمایه هایتان از آن شماست، نه ستم می کنید و نه بر شما ستم وارد می شود. (البقره ٢٧٩)” و همچنین می­فرماید: “ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (البقرة ٢٧٥)” ” کسانی که ربا می خورند(روز قیامت از گور) بر نمی خیزند؛ مگر مانند بر خاستن کسی که بر اثرتماس شیطان دیوانه شده (و نمی تواند تعادل خود را حفظ کند) این بدان سبب است که آنان گفتند: « همانا داد و ستد هم مثل ربا است» و در حالی که خدا داد و ستد را حلال کرده و ربا را حرام نموده است. پس همانا هر کس که از (جانب) پروردگارش پندی به او برسد، آنگاه (از ربا خواری) باز ایستاد، آنچه گذشته (و قبل از نزول حکم دریافت کرده است) از آن اوست. و کارش به خدا واگذار می شود، و کسی که (به ربا خواری) باز گردد، آنان اهل آتشند و در آن جاویدان خواهند بود. (البقرة ٢٧٥)” و همچنین می­فرماید: ” يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (آل عمران ١٣٠)” ” ای کسانی که ایمان آورده اید! ربا را چند برابر نخوريد، و از خدا بترسید تا رستگار شوید. (آل عمران ١٣٠)” “وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ (آل عمران ١٣١)” “و از آتشی که برای کافران آماده شده است بترسید. (آل عمران ١٣١)” “وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (آل عمران ١٣٢)” “و خدا و پیامبر را اطاعت کنید، تا مورد رحمت (خدا) قرار گیرید. (آل عمران ١٣٢)” و در صحیح مسلم از حدیث جابر – رضی الله عنه –  از رسول الله – صل الله علیه و علی آله و سلم نقل شده که ایشان رباخوار و ربادهنده و کاتب و شاهد آن را لعنت کرده و فرموده است که آنها همه یکسان هستند.

پس رباخوار شامل لعنت الله می­گردد و ربادهنده یعنی کسی که ربا را به گیرنده آن می­دهد نیز مورد لعن الهی واقع می­شود و شاهدان و کاتب ربا نیز در زمره ملعونین هستند.

پس بر مرد مسلمان واجب است که به درگاه الهی توبه کند و از ربا دوری گزیند و بداند که رزق خداوند عزوجل با معصیت به دست نمی­آید و مالی که با کسب حلال به دست آید حتی اگر کم باشد بسیار بهتر است از مال کثیری که با کار ناپسند به دست آمده باشد.

پس بداند که مال حرام، اگر از آن صدقه داده شود مقبول نمی­گردد و انفاق در آن برکتی ایجاد نمی­کند و پس از مرگش جز آتش، هیچ توشه­ای برایش ندارد. پس چه بهتر که تا در حیات است و هنوز وقت دارد، از کرده خویش توبه کند و از آنچه پیشتر با ربا به دست آورده استغفار کند و از خداوند تعالی می­خواهیم که از سر گناهان او بگذرد و خداوند ما و ایشان را در گذران زندگی و حیات نیکو موفق بگرداند براستی که او جواد و کریم است.

***