(۴۶۰۸) سوال: در جوار حرم مکی و کنار کابین­های تلفن اشخاصی هستند که هنگامی که از آنها سکه برای تلفن طلب می­کنیم می­گویند یک ریال سکه را به دو ریال اسکناس می­فروشیم یا سه ریال سکه را به پنج ریال اسکناس می­فروشیم. از جناب شیخ استدعا دارم مرا درباره این موضوع راهنمایی بفرمایند. آیا این امر حلال است یا حرام؟ متشکرم.

جواب:

در این امر در بین علما اختلاف وجود دارد. برخی از علما می­گویند، فروش نه ریال فلزی به ده ریال اسکناسی حلال نیست، زیرا قیمت این، همان قیمت آن است و اگر به بازار بروید چه اسکناس بدهید چه سکه برای مغازه­دار فرقی ندارد و در این حالت مبلغ اضافی، ربا محسوب می­شود.

و علمای دیگر نظرشان بر این است که این امر بلااشکال است. مثلا اگر ده ریال اسکناسی را با نه ریال سکه­ای معاوضه کنید به شرط اینکه معامله دست به دست انجام شود، جایز است. و این مطابق قول پیامبر است که می­فرماید: “ فإذا اختلفت هذه الأصناف فبيعوا كيف شئتم إذا كان يدًا بيد” “ اما اگر نوع آنها با هم تفاوت داشت،  هر گونه که فروختید اشکالی ندارد؛ به شرط اینکه دست به دست باشد.”

و بر این اساس مبادله ده ریال اسکناس با نه ریال سکه­ای مجاز است.