(۴۵۷۸) سوال: لطفا معنای ربای فضل و نسیه را توضیح بفرمایید.
جواب:
ربای فضل یعنی ربای اضافه. مثلا حالتی که انسان درهمی را به دو درهم یا دیناری را به دو دینار، یا یک صاع خرما را به دو صاع بفروشد.
و اما ربای نسیه: تاخیر در پرداخت در چیزی که باید مبلغ آن فوری پرداخت شود. یعنی برای مثال اگر فردی خرمایی را به ازای خرما بفروشد، باید هر دو خرما مساوی باشند و مطالبات دو طرف در زمان معامله و بدون تاخیر پرداخت شود و اگر خرما را به ازای جو بفروشد، باید مطالبات دو طرف در زمان معامله و بدون تاخیر پرداخت شود و اگر پرداخت با تاخیر انجام شود مانند حالت اول (فروش خرما با خرمای مشابه)، ربای نسیه جاری میشود.
و همچنین اگر خرما به ازای جو فروخته شود و پرداخت با تاخیر مواجه شود باز حالت ربای نسیه برقرار است. اگر خرما به ازای چیزی بیشتر فروخته شود و پرداخت هم با تاخیر همراه باشد، هر دو حالت ربای نسیه و فضل، همزمان جاری هستند. ربای فضل است به خاطر پرداخت اضافی و ربای نسیه است به دلیل تاخیر در پرداخت. پس ربای نسیه یعنی تاخیر در پرداخت آنچه در آن پرداخت فوری واجب است و ربای فضل یعنی نایکسانی در آنچه یکسانی و تساوی در آن واجب است.
