(۴۵۴۲) سوال: در کشورمان مجمع بخت آزمایی خیری وجود دارد که سودش را به فقرا میدهند، و آن عبارت است از ارقام مختلف، که با میزان زیاد از اوراقی که ارقام روی آن نوشته شده است تشکیل میشود، و زمانی که وقت قرعه کشی رسید یا سود میکند و یا زیان میکند. چنانکه شخص این ارقام را با قیمتی ناچیز میخرد و یا سود زیادی میکند و یا زیان میکند، حال حکم اسلام در این باره چیست؟ و آیا صدقه دادن به فقرا و نیازمندان با این مبالغ کسب شده جایز است یا خیر؟
جواب:
این کار در اسلام حرام است، الله تعالی آن را در کنار شرک و نوشیدن شراب قرار داد، زیرا نوعی قمار است، الله تعالی میفرماید: (یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوۤا۟ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَیۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَـٰمُ رِجۡسࣱ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّیۡطَـٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ)، مائده: ۹۰، ترجمه: ای کسانیکه ایمان آوردهاید! همانا شراب و قمار و بتها، و تیرهای قرعه، پلید و از عمل شیطان است. پس از آنها دوری کنید، تا رستگار شوید. لذا جایز نیست کسی چه به این روش و چه به روشی دیگر قمار کند، زیرا قمار بی شک حرام است، و آن همراه با شراب و بتها و تیرهای قرعه کشی (جهت فالگیری) آمده است.
و صدقه دادن از این سود ناپاک غیر قابل قبول است، زیرا صدقهای از کاسبی پلید و حرام است، و از پیامبر صلی الله علیه وسلم ثابت شده است که فرمودند: (الله پاک است و فقط پاکیزه را میپذیرد). اما اگر کسی از بابت ایت کارش به درگاه الله توبه کرد، و سودی از این راه کسب کرده است، باید با هر آنچه گرفته است صدقه دهد، یا در جهت مصالح عامه آن را صرف کند تا از آن رهایی یابد، زیرا هیچ راهی جز این برای رهایی از آن وجود ندارد، و الله تعالی میفرماید: (فَٱتَّقُوا۟ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ)، تغابن: ۱۶، ترجمه: پس تا (جایی که) میتوانید از الله بترسید. نه از بابت تقرب جستن به آن، زیرا اگر چنین باشد طوری صدقه میدهد که انگار ملک او است، و نه برای اینکه آن خارج کننده او از ملکش است، زیرا اگر چنین باشد ذمهی او از آن تبرئه نمیشود، و از او پذیرفته نمیشود، زیرا کاسبی ناپاکی است و الله تعالی جز پاکی قبول نمیکند، و من برادران مسلمانم را توصیه به چیزی که الله تعالی به آن توصیه کرده است میکنم، و آن تقوای الله و دوری از این معاملات مبنی بر قمار و غرر است، حال با هر اسم و رسمی که باشد فرقی نمیکند، زیرا حقائق نه با اختلاف اشکال و نه با اسمهای آراسته شده تغییری میکند، و همچنین آنها را توصیه به معاملاتی میکنم که الله تعالی آنها را برایمان مباح کرده است، از جمله خرید و فروش و اجاره و دیگر معاملات که ما را از این معاملات حرام بی نیاز میکند.